İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası, 2012 yılında çıktı. Ancak yasada yer alan bazı uygulamalar için işletmelere, sınıflarına göre geçiş süreleri tanındı. Yasa ile işyerlerine iş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı bulundurma zorunluluğu getirildi. Az Tehlikeli İşler kapsamında çalışan sayısı 50’nin altında olan işletmeler için kanunun 6. maddesinde yer alan yükümlülüklerin başlama tarihi olarak 1 Temmuz 2016 tarihi belirlenmişti. Ancak uygulama 1 Temmuz 2017'ye ertelendi ve bu tarihten itibaren çalışan sayısı 50'inin altında olan az tehlikeli iş yerleri de, hekim ve iş güvenliği uzmanı bulundurma zorunda olacak. Pratikte, çoğu işyeri bu hizmeti iş yeri hekimleri ve uzmanları ile sözleşme yaparak alıyor. Ancak bir veya iki kişinin çalıştığı çay ocağı, kundura tamircisi gibi yerlerin sahiplerinin bu hizmeti alması kazancı belli olan bu kişilere önemli bir külfet getirecek. Bu nedenle küçük işletmelerde bir telaşın yaşandığını söylemek mümkün. Yasadaki bu yükümlülüğü yerine getirmeme cezası ise 13 bin liraya kadar çıkabilecek.
Çalışma Bakanlığı'nın kriterlerine göre, az tehlikeli kapsamına giren 138 tip işletme var. Bunlardan bazıları şöyle:
*Mantar, saz ve kamıştan sepet vb. eşya imali
*Gazete, mecmua yönetim yerleri, yayın evlerinde yapılan işler
*Kereste ve her türlü inşaat malzemesi ve pencere camı toptancılığı
*Her türlü makine ve taşıtlarla yedek parçaları toptancılığı
*Her türlü madeni ve cam eşyası, elektrik malzemesi ve cihazları, radyo, buzdolabı ve benzeri eşya toptancılığı
*Mensucat, giyecek ve ayakkabı toptancılığı
*Yiyecek maddeleri, içki, tütün ve sigara toptancılığı
*İlaç, tuvalet malzemesi, kağıt, kitap ve kırtasiye, optik malzemeleri, oyuncak ve spor eşyası, mücevherat, yukarıdaki gruplardan birine girmeyen diğer mamullerin toptancılığı ile ihracat ve ithalat işleri
*Her türlü yiyecek maddelerin satılışı
*Eczaneler ve tuvalet malzemesi satışı
*Kumaş, elbise, ayakkabı ve diğer giyecek eşyası satan mağaza ve işyerleri ile kullanılmış eşya satan yerlerde yapılan işle
*Her türlü mobilya ve mefruşat ile soba, radyo, buzdolabı, çamaşır makinesi ve benzeri ev eşyası ve müzik aletleri satışı
*Hayat, yangın, nakliyat, kaza, can ve mal üzerine her türlü sigorta işleri
*Gayrimenkul işletenler, simsarlar ve emlak komisyonculuğu
*Siyasi kuruluşlar ve yukarıda tasnif edilmeyen çeşitli dernekler ve benzeri kuruluşlarda yapılan işler
*Noter, avukat, baro ve hukuki istişare büro işleri
*Ticari müşavirler, hesap uzmanları, muhasebe büroları ve benzeri hizmetler
*Mühendis ve mimar bürolarında yapılan işler
*Bilişim teknolojileri kapsamında yazılım, sistem yöneticiliği, ağ yöneticiliği, web tasarımcılığı vb. işler
*Terzicilik (Hususi dikişler)
*Diğer sınıflarda sayılmayan giyim eşyası, baston ve şemsiye imali
*Her tür saat tamiri işleri
*Kundura boyacılığı
*Çarşı ve mahalle bekçiliği ile özel güvenlik hizmetleri
*Hamamlar ve banyolarda yapılan işler
*Yorgancılık
*Ekmek, ekmek çeşitleri, simit fırınları ve benzeri fabrikalarda yapılan işler
*Pasta, börek, yufka ve benzeri hamur işleri sanayii, hamur ve süt tatlıları üretimi
*Beyaz peynir, kaşar ve gravyer imali
*Erkek ve kadın berberleri, manikür, pedikür ve benzeri hizmetler
*Fotoğraf stüdyoları, film developman ve basım işleri, fotoğraf filmi renklendirme ve boyama yerlerinde yapılan işler
'ÇALIŞANLAR DA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ ALMALI'
Konuyla ilgili açıklama yapan Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, "İş Sağlığı ve Güvenliği için alınacak tedbirler bir maliyet olarak görülmemeli. Çünkü maddi kayıplar telafi edilse de kaybedilen yaşamların telafisi mümkün olmamaktadır" dedi. Esnaf ve Sanatkarların yerine getirmesi gereken yükümlülükleri sıralayan Palandöken, "Esnaf ve sanatkarlarımız, işyerinde risk değerlendirmesi yapmalı, acil durum planı hazırlamalı veya bu hizmetleri ilgili yerlerden temin etmelidir. Yangınla mücadele ve ilk yardım konularında önlem almalıdır. İş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutmalı ve belirlenen süre içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirmelidir. Çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği konusunda eğitim almalarını sağlamalıdır. Çalışanlarının, işyerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak, sağlık gözetimine tabi tutmalıdır" dedi.
Palandöken, az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri sahiplerini bilgilendirerek, "1 Temmuz'dan itibaren işyerlerinde iş güvenliği uzmanı bulundurmak zorunlu hale gelecek. Bu tarihten itibaren denetimler de başlayacak. Bununla birlikte 10'dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri gerekli sertifikaya sahip olmaları halinde (işe giriş ve periyodik muayeneler hariç) iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini kendileri yürütebilecek" şeklinde konuştu.
Palandöken, iş sağlığı ve güvenliği için alınacak tedbirlerin önemini vurgulayarak, "İş sağlığı ve güvenliği, işyerinin daha huzurlu, çalışanların daha mutlu ve işletmelerin daha verimli olabilmesi için bir gerekliliktir. İlerleyen günlerde iş sağlığı ve güvenliği kültürünün daha da yaygınlaşmasını umuyor, esnaf ve sanatkarlarımıza sağlıklı ve güvenli bir işyeri ortamında kazasız günler diliyorum" dedi.