Ankara
AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, Türkiye yatırım, üretim, istihdam ve ihracat hedefli ekonomik program kapsamında çeşitli sektörlerin gelişimini desteklerle hızlandırmayı amaçlıyor.
Bu kapsamda uygulamaya alınan programlardan biri de YTAK oldu. Programla yüksek teknolojili ürünlerin üretilerek yurt dışına katma değerli satışı öngörülüyor. YTAK Programı, 20 Aralık'tan itibaren çeşitli alanlarda iş yapan kişi ve kuruluşların projelerini uygulamalarına imkan sağlayacak.
YTAK'a ilişkin merak edilen 10 soru ve 10 cevap şöyle:
Soru 1: YTAK nedir?
Cevap: Nitelikli yatırımları desteklemek için oluşturulan bir program niteliği taşıyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) programı yeniden yapılandırdı. Buna göre, firmaların yatırım projeleri için alacakları "teknoloji ve strateji puanı (TSP)"göz önünde bulundurularak, toplam yatırım tutarı en az 1 milyar lira olan projelere aracı bankalar kanalıyla YTAK tahsis edilecek. Azami 10 yıl vadeli kullandırılacak kredilerin faiz oranı, TSP, yatırım kapsamında yurt dışından sağlanan finansman oranı, finansal sağlamlık değerlendirmesine bağlı olarak yüzde 30 ila yüzde 15 aralığında belirlenecek. Yeni YTAK Programı'na yıllık 100 milyar lira limit ayrıldı. Program kapsamında 3 yıl boyunca toplam 300 milyar lira limit tahsis edilmesi planlanıyor.
Soru 2: Kimler başvurabilecek?
Cevap: Sadece Türkiye'de yerleşik şirketler YTAK'a başvurabilecek. Stratejik yatırımlar, proje bazlı yatırımlar ve Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamında desteklenen yatırımlar, ürün veya teknoloji koşulu aranmaksızın başvuruda bulunabilecek. Başvuru yapacaklarda, belirlenen stratejik öncelikli ürün ve teknoloji alanı listesinde yer alan bir teknoloji alanında geliştirme faaliyetinde bulunma ve bu teknolojilere dayalı sistemlerin üretilmesine dönük yatırım yapılmasını hedefleyen projesi olma gibi şartlar aranıyor. Yatırım projelerinin büyüklüğü 1 milyar liradan az olamayacak.
Soru 3: Başvurular nasıl yapılacak?
Cevap: YTAK için başvurular 20 Aralık'tan itibaren Bakanlıkça uygulamaya konulacak elektronik portal (https://yatirimkredisi.sanayi.gov.tr) üzerinden çevrim içi alınacak. Başvurular, ön başvuru ve kesin başvuru olmak üzere iki aşamalı yapılacak. Türkiye'de yerleşik şirketler tarafından gerçekleştirilebilecek başvurular, portal üzerinden firmalar adına yetkilendirilmiş gerçek kişiler tarafından yürütülecek.
Soru 4: Başvurularda kısıtlar neler?
Cevap: YTAK'a bir yatırımcı en fazla 3 farklı başvuru yapabilecek. Aynı içerikle başka bir başvuru yapılması durumunda mükerrerler reddedilecek. Finansman programının sona ermesi, durdurulması veya programa tahsis edilmiş limitlerinin dolması durumunda yapılan duyuru kapsamında başvuru alınmasına son verilecek.
Soru 5: Ön başvuru ve değerlendirme aşaması nasıl olacak?
Cevap: Ön başvuru süreci içinde sunulan bilgiler, "Firmanın projeyi başarıyla hayata geçirmek ve hedeflenen nitelikte üretim yapabilmek için gerekli teknik yeterlilik ve kapasiteye sahip olması" ön koşulu açısından değerlendirilecek. Ön koşulu sağladığına karar verilen başvuru sahipleri, kesin başvuru yapmaya hak kazanacak. Ön başvuru süreci içinde sunulan bilgilerin incelenmesi neticesinde, başvuruda düzeltilmesi gerekli (maddi hata, uyumsuz beyan gibi) hususlar bulunduğunun anlaşılması halinde, başvuru sahibi düzeltme yapılması için bilgilendirilecek. Değerlendirme süreci, gerekli düzeltmelerin başvuru sahibince tamamlanmasının ardından devam ettirilecek. Bakanlık değerlendirme aşamasında gerekli görmesi halinde ek bilgi talep edebilecek ve diğer kamu kurumları nezdinde yatırımcıya dair ya da yatırımla ilişkili tüm verilere ulaşabilecek. Teknik Komite tarafından uygun görülmeyen, yatırım teşvik belgesi bulunmayan, ön koşulu karşılamadığına karar verilen ve düzeltmenin talep edildiği şekilde yapılmadığının anlaşıldığı başvuruların değerlendirme süreci sonlandırılacak.
Soru 6: Kesin başvuru süreci nasıl işleyecek?
Cevap: Kesin başvuru aşamasında yatırımcının, "Yatırım Projesi Teknoloji/Strateji Değerlendirme Formu"nda yer alan kriterlerin değerlendirilebilmesi için zorunlu tüm bilgi ve belgeleri elektronik portal üzerinden sunarak başvurusunu tamamlaması gerekecek. Ön başvurunun onaylanmasını müteakip 3 ay içinde kesin başvuru tamamlanmazsa değerlendirme süreci sonlandırılacak. Kesin başvuru sürecinde sunulan bilgilerin incelenmesi neticesinde, başvuruda düzeltilmesi gerekli hususlar bulunduğunun anlaşılması halinde, başvuru sahibine gerekli düzeltmelerin yapılması için 1 ay süre tanınacak. Düzeltmenin belirtilen sürede talep edildiği şekilde yapılmadığının anlaşılması durumunda değerlendirme süreci sonlandırılacak.
Soru 7: Puanlama sistemi nasıl olacak?
Cevap: Kesin başvurunun tamamlanmasının ardından Teknik Komitedeki başkan ve üyelerin her biri tarafından ön koşul haricindeki kriterlere göre puanlama yapılarak "Yatırım Projesi Teknoloji/Strateji Değerlendirme Formu" doldurulacak. Verilen puanların aritmetik ortalaması alınarak oluşturulan form, elektronik portal üzerinden firmaya bildirilecek. Teknik Komite tarafından yatırım teşvik belgesi bulunmadan finansman programına başvurması uygun görülen projeler için yatırımcıya ayrıca resmi yazıyla bildirim yapılacak.
Soru 8: Talep edilen belgelere nereden ulaşılacak?
Cevap: Başvuru sürecinde yapılacak değerlendirmeye esas alt kriterler ve başvuru sahibinden talep edilecek bilgi ve belgeler Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayına açılacak elektronik portalda ilan edilecek.
Soru 9: YTAK kapsamında kaç ürün desteklenecek?
Cevap: YTAK çerçevesinde 1 milyar lira ve üzeri düzeyde yatırım projeleri için SARS ve koronavirüs aşıları, insülin içeren ilaçlar, hava filtreleyen ve arıtabilen makine ve cihazların da yer aldığı 284 stratejik öncelikli ürün belirlendi.
Soru 10: Finansman projesiyle hangi teknoloji alanları desteklenecek?
Cevap: Program kapsamında akıllı şebeke ve lazer teknolojilerinden dijital ikizlere, dikey tarım uygulamalarından yeni nesil araçlara, sanal gerçeklik sistemlerinden akıllı ve beyin implantlarına, yapay zeka temelli otonom sürüş teknolojilerinden blok zincirlere, giyilebilen teknolojilerden enerji hasadı ve depolaması yapabilen esnek elektronik cihazlara, gıda hijyeni sağlamaya yönelik başta et ürünleri olmak üzere robotik kesim teknolojilerinden nadir hastalıkların tedavisinde kullanılacak ilaçlara, sağlık sektörüne yönelik 3 boyutlu yazıcı teknolojilerinden toz geri dönüşüm ve filtreleme sistemlerine kadar 261 teknoloji alanındaki projeler desteklenecek.
Programa ilişkin değerlendirmeler
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, YTAK Programı'na ilişkin yaptığı değerlendirmede, projenin Türkiye'yi ileriye taşıyacak, cari açığını düşürecek, teknolojik seviyesini yükseltecek stratejik yatırımlara, elverişli şartlarda, uzun vadeli kredi sağlamayı hedeflediklerini söylemişti.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de programla dış ticarette önemli payı olan yüksek teknoloji ürünlerin üretimine güçlü destek sağlayacaklarını belirterek, "Cari açığı kalıcı olarak azaltmayı hedefliyoruz." ifadesini kullanmıştı.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır da "Bu program, yatırımcılarımızın uzun vadeli ve uygun koşullarda yatırım kredisine erişimini sağlayacak, yüksek teknoloji yatırımlarını hızlandıracak, cari denge ve fiyat istikrarına katkı sağlayacak." değerlendirmesinde bulunmuştu.