Petrol fiyatları dün 30 dolara kadar gerilerken, bugün bir miktar yükseliş gözlense de 10 dolarseviyeleri ilk kez telaffuz edilmeye başlandı. Standard Chartered bugün yayınladığı raporunda petrol fiyatlarında yaşanan hareketlerin arz-talep bağlantısından koptuğunu ve bu durumun petrol fiyatlarında 10 dolara kadar düşüşü mümkün kılabileceğini belirtti.
Uzmanlar 10 dolar seviyesine dayanabilecek ülke sayısının çok az olduğunu belirtirken, yapılan son araştırmalara göre Kanada'nın 41 dolar, ABD'nin 36.20 dolar, Nijerya'nın 31.60 dolar, Çin'in 29.90 dolar, Meksika'nın 29.10 dolar, Rusya'nın 17.20 dolar, İran'ın 12.60 dolar, Birleşik Arap Emirlikleri'nin 12.30 dolar, Irak'ın 10.70 dolara kadar dayanabileceği öngörülüyor.
Brent türü ham petrolün varil fiyatı dün 30,36 dolara kadar gerilerken, bugün dolar endeksindeki hareketin etkisiyle 31 doların üzerinde işlem görüyor. Batı Teksas türü ham petrolün (WTI) varilfiyatı ise 12 yıl sonra ilk kez 30 doların altına inerek 29,95 doları gördü.
FİYATLAR NEDEN DÜŞÜYOR?
Destek Menkul Değerler Araştırma Uzman Yrd. Eylül Genç, 2014 yılı ortalarından bu yana düşüş eğiliminde olan petrol fiyatlarındaki kayıpların her geçen gün derinleştiğine dikkat çekerek "Petrolün 2015 yılında yaklaşık %28 değer kaybı yaşamasının ardından 2016 yılında da 20 dolar seviyeleri bir anda gündeme bomba gibi düştü. Geçtiğimiz yılın son toplantısında OPEC’in düşük petrol fiyatlarına rağmen üretim hacmini değiştirmeme kararı alması petrol üzerindeki baskıyı artıran en önemli iki faktörden biri olarak karşımıza çıkıyor. Bir diğerinin de Çin önderliğinde devam eden zayıf talep olduğunu söyleyebiliriz" dedi.
Ancak yeni yılın ilk haftasında piyasadaki Suudi Arabistan-İran gerginliğinden beslenen petrol fiyatlarında, Çin’den 10. ay üst üste kötü gelen İmalat PMI verisiyle kazançların yerini tekrar kayıplara bıraktığının gözlemlendiğini vurgulayan Genç, "Yeni yıla Çin endişelerinin alevlenmesiyle giriş yapılması, Çin’in önemli bir emtia tüketicisi konumunda olmasından kaynaklı petrolde kritik seviyelerin kırılmasına neden olurken, 2008 ekonomik krizinin ardından görülen dip seviye olan 33.10 desteğinin kırılması psikolojik seviye olan 30 dolar seviyesinin görülmesine neden oldu. Hatta “20 dolar” seviyeleri son günlerde daha yüksek sesle konuşulmaya başlandı." diye konuştu.
KANADA, ABD, NİJERYA, RUSYA, ÇİN...
Gelinen bu noktada ülkelerin günlük üretim miktarları ve katlanabilecekleri üretim maliyeti seviyelerine işaret eden Genç, sözlerine şöyle devam etti:
"1. ABD günlük üretim 12,5 milyon varil 2. Suudi Arabistan günlük üretim 11,6 milyon varil 3. Rusya günlük üretim 10,8 milyon varil 4. Çin günlük üretim 4,4 milyon varil 5. Kanada günlük üretim 4,3 milyon varil 6. Birleşik Arap Emirlikleri günlük üretim 3,5 milyon varil 7. İran günlük üretim 3,4 milyon varil 8. Irak günlük üretim 3,3 milyon varil 9. Meksika günlük üretim 2,8 milyon varil 10. Kuveyt günlük üretim 2,8 milyon varil
En büyük günlük üretim hacmine sahip olan ABD’de 2015 yılının ikinci yarısında en az 20 petrol şirketinin düşük fiyatlardan kaynaklı iflasa sürüklenmesi ve 2016 yılının ilk yarısında 20 dolarsenaryosundan bahsedilmesiyle birlikte birçok petrol şirketlerinin maliyetlerini karşılayamayarak üretimin düşebileceği yönündeki tahminler yaz aylarından itibaren fiyatların yeniden toparlanabileceği beklentileri yaratıyor. Ancak mevcut görüntüde son araştırmalara göre 10 dolara dayanabilecek ülke sayısı oldukça az. Yapılan son araştırmalara göre Kanada 41 Dolar, ABD 36.20 Dolar, Nijerya 31.60 Dolar, Çin 29.90 Dolar, Meksika 29.10 Dolar, Rusya 17.20 Dolar, İran 12.60 Dolar, Birleşik Arap Emirlikler 12.30 Dolar, Irak 10.70 Dolar, Suudi Arabistan 9.90 Dolar ve Kuveyt’in 8.50 Dolar’a kadar dayanabileceği öngörülmektedir.
'PUTİN KRİZDE EN KÖTÜ GERİDE KALDI DESE DE...'
Bu maliyet rakamlarına karşın Dünya’nın en büyük petrol ihracatçısı Suudi Arabistan'da bütçe, petrol fiyatlarındaki düşüş nedeniyle 2015 yılında 98 milyar dolar açık verdi. IMF ise 5 yıl içinde ülkenin iflas edebileceğini belirtti.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ekonomik krizde en kötüsünün geride kaldığını belirtse de, Rusya Ekonomi Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın Kasım ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 4 daraldığını hatırlatalım.
Ekonomisinin yaklaşık yarısı petrol ihracatına dayalı ve Avrupa’da işsizliğin en düşük olduğu ülkelerden Norveç’te, işsizlik oranının son 10 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 4,3’e ulaştığına da vurgu yapmak gerekiyor.
Dünya’nın en geniş petrol rezervlerine sahip ülkeler arasında öne çıkan Venezuela, Amerika'nın en büyük yabancı petrol tedarikçisi konumundaki Kanada, petrolün devlet gelirinin yüzde 80'ini oluşturduğu Nijerya, 140.3 milyar varil ile OPEC ülkeleri arasında en büyük üreticilerden olan Irak da ekonomik sorunlar ile baş etmek için önümüzdeki dönemde daha fazla tedbir uygulayacak gibi görünmektedir."