Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev 2. Ulusal Şehir Planlama Forumu’nda yaptığı konuşmada, “Eğer Ermeni hükümeti 2019’dan 20 Eylül 2023’e kadar yaşanan olayları doğru analiz ederse barış yakındır” dedi.
Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı (UN-HABITAT) ile Azerbaycan Devlet Şehir Planlama ve Mimarlık Komitesi’nin iş birliğiyle gerçekleştirilen “Şehir Planlama Haftası 2023” etkinlikleri kapsamında Karabağ bölgesindeki Zengilan’da 2. Ulusal Şehir Planlama Forumu düzenlendi. Açılış töreninde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev “ekonomik kalkınmanın ve eşitsizliklerle mücadelenin itici gücü olarak sürdürülebilir şehirler” konulu 2. Ulusal Şehir Planlama Forumu’nun açılış töreninde konuşma yaptı. “Doğu Zengezur yeniden inşa ediliyor”
Aliyev, forumda 400’e yakın katılımcının yer aldığı belirterek, "Bu, dostluğumuzun bir tezahürüdür, işgal sırasında tamamen yok edilen toprakların yeniden inşasına yönelik ortak çıkarımızın bir tezahürüdür. Bugün Karabağ’ın tamamı gibi Doğu Zengezur da sıfırdan yeniden inşa ediliyor. Karabağ’dan göçe zorlanan vatandaşlarımızın ilk geri döndüğü bölge Zengilan oldu. Akıllı köy Ağalı, hayata geri döndü ve sakinler orada mutlu bir şekilde yaşıyor. İnsanların köklerine ne kadar bağlı olduğuna şahit oldum. Vatanını hiç göremeyen genç nesil geri döndü. Bu, Azerbaycan halkının köklerine ne kadar derinden bağlı olduğunu gösteriyor. 2025 yılında, belki biraz daha erken Zengilan şehrinin ilk sakinleri vatanlarına geri dönecek” dedi. “Zengilan’ı önemli bir ulaşım merkezi olarak görüyoruz"
Zengilan ilinin ulaşım koridorları üzerinde yer aldığını vurgulayan Aliyev, “Biz Zengilan’ı önemli bir ulaşım kavşağı olarak görüyoruz. Çünkü coğrafi konumu bunu gerekli kılıyor. Zengilan Uluslararası Havalimanı’nın inşası bu bölgenin kalkınmasında önemli bir faktör olmuştur. İnsanların ulaşımını kolaylaştıracak. İleride Zengilan’a gelecek olan yabancı turist sayısının çok olacağına eminim. Çünkü bu bölge Azerbaycan’ın en güzel yerlerinden biridir. Ormanlar, nehirler, göllerle eşsiz bir ekosisteme sahip olan Zengilan en büyük varlıklarımızdan biridir” ifadelerini kullandı. “Karabağ’ın restorasyonu için gelecek yıl en az 2,4 milyar dolar ayrılacak”
Aliyev, İkinci Karabağ Savaşı’nın sona ermesinin ardından Azerbaycan bütçesinden Karabağ’daki yeniden inşa çalışmalarına 7 milyar ABD doları harcandığını kaydetti. Aliyev, “Gelecek yıl için planladığımız minimum bütçe 2,4 milyar dolar olacak. Büyük Dönüş Programı’nın uygulanması bir numaralı görevimizdir. Buraya dönebilmek için 30 yıldır bu fırsatı bekliyorlardı. Şanlı zaferimizle sonuçlanan İkinci Karabağ Savaşı onlar için bu koşulları oluşturdu. Bugün bizden bir an önce kendilerini vatanlarına geri döndürmemizi bekliyorlar” dedi. “Karabağ’da 8 il ve 92 köyün imar planı onaylandı”
Önümüzdeki yıllarda özellikle Şuşa ve diğer şehirlerde büyük ölçekli konut projelerinin hayata geçirileceğini hatırlatan Aliyev, “Bu programımızın ayrılmaz bir parçasıdır. Karabağ’da şu ana kadar 8 il ve 92 köyün imar planı onaylandı, 30 köyün de temeli atıldı” diye konuştu. 2 binden fazla vatandaşımız evlerine döndü ve sayıları yıl sonuna kadar 5 bin 500’e ulaşacak” ifadelerini kullandı. “Horadiz’den Zengilan’a uzanan demiryolu yakın zamanda hizmete girecek”
Zengezur koridorunun Azerbaycan kısmından geçen demiryoluna değinen Aliyev, “Bugün Horadiz-Zengilan demiryolunun inşaatı aktif bir aşamada olup ulaşım koridorunun bu önemli kısmı da yakın zamanda hazır olacak. Bu, Azerbaycan’ın ana topraklarını Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ne bağlayacak bir projedir. Oradan demiryolu İran ve Türkiye’ye geçerek en sonunda Avrupa’ya ulaşacak. Bu projeyi yakın zamanda hayata geçireceğiz. Yani Zengilan çok önemli bir ulaşım merkezi olacak” şeklinde konuştu. “Ermenistan hükümeti Azerbaycan’la barış yapmak isteseydi bunu yapabilirdi”
Mevcut Ermeni hükümetine dair umutların abartıldığını belirten Aliyev, “Mevcut Ermenistan hükümeti Azerbaycan’la barış yapmak isteseydi bunu yapabilirdi. Azerbaycan buna hazırdı, uluslararası arabulucular ve eski eşbaşkanlar (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı-AGİT) bunu biliyordu. Biz bunu Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünün yeniden tesis edilmesi temelinde barışçıl bir şekilde çözmeye hazırdık” dedi. “Karabağ’daki Ermeni nüfusunun haklarını güvence altına alacağız”
Aliyev, “Karabağ’daki Ermeni nüfusunun haklarını güvence altına alacağız. Onlara yeniden entegrasyon ve hakları konusundaki görüşlerimizi zaten sunduk. Onların dini, eğitim, kültürel, belediye hakları sağlanacak ve bütün bu konular uluslararası sözleşmelere uygun olarak çözülecek. Bunlar Azerbaycan’ın taraf olduğu tüm sözleşmelere, Anayasamıza ve uluslararası yükümlülüklerimize uygun olarak uygulanacaktır” ifadelerini kullandı. “Artık topraklarımızda ’gri’ bölgeler kalmamış, bölücülüğe son verilmiştir”
Karabağ’daki bölücü Ermeni rejiminin artık mevcut olmadığını belirten Aliyev, “Yani artık topraklarımızda ’gri’ bölgeler kalmamış, kaçak yapılar kalmamış, bölücülüğe son verilmiştir. Bu, güçlü siyasi irademizin göstergesidir. Bu, Azerbaycan hükümetinin Ermenistan’la barışa hazır olduğunu gösteriyor. Bu iyi bir sinyal. Bazıları hala intikamcı fikirlerle yaşıyor. Bu, onların bu fikirlerinden vazgeçmeleri için güçlü bir sinyal” dedi. “Ermenistan hükümeti 20 Eylül’e kadar yaşanan olayları doğru analiz ederse barış yakındır”
20 Eylül’de Karabağ’daki Ermeni güçlerine silahlarını bırakıp oradan ayrılmaları konusunda uyarıda bulunduklarını ifade eden Aliyev, “Bu oldu ve sözümüzü tutuyoruz. Eğer Ermeni hükümeti 2019’dan 20 Eylül 2023’e kadar yaşanan olayları doğru analiz ederse barış yakındır. Bizim geleceğe yönelik vizyonumuz budur, bölgenin geleceğine ilişkin vizyonumuz budur. Uluslararası aktörlerin ve komşularımız Azerbaycan’ın tutumunun yapıcı olduğunu göreceğine inanıyorum” diye konuştu.