Ankara
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ali Zengin, 2017 öncesinde cumhurbaşkanının yürütmenin bir kanadı iken 2017'deki anayasa değişikliği ile bizatihi sorumluluğun üstlenilmesi şeklinde göreve geldiğini belirterek, "Yürürlükten kalkmış bir norma, 2017 sonrasında sanki yürürlükteymiş gibi geçerlilik tanımak, anlam yüklemek hukuken mümkün değil." dedi.
Zengin, AA muhabirine, altılı masanın 11. toplantısı sonrasında açıklanan ortak mutabakat metnine de yansıyan "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, TBMM yenileme kararı almadığı müddetçe seçimlerde bir kez daha aday olmasının mümkün olmadığı ve bunun Anayasa'ya aykırı olduğu" iddialarını değerlendirdi.
2017 öncesi hükümet sistemiyle 2017 sonrası hükümet sistemi arasında önemli farklılıkların olduğuna dikkati çeken Zengin, bu noktada cumhurbaşkanının hukuki statüsünün ele alınması gerektiğini vurguladı.
Zengin, "2017 öncesinde cumhurbaşkanı yürütmenin bir kanadı iken, devlet başkanı olarak görev ifa ederken, 2017 sonrasında yürütmenin bizatihi sorumluluğun üstlenilmesi şeklinde göreve geldi. Hukuki statünün farklı olması nedeniyle 2017 sonrası, benim şahsi kanaatim cumhurbaşkanının yürütme görevini üstlendiği birinci dönem. Çünkü 2017 öncesinde hukuki statüsü sadece devlet başkanı olma." diye konuştu.
"Anayasanın 101'inci maddesi yeniden kurgulandı"
Prof. Dr. Zengin, 2017'deki Anayasa değişikliği teklifinin TBMM Anayasa Komisyonundaki görüşmeleri sonrası hazırlanan raporda da cumhurbaşkanının ilk döneminin olduğunun açıkça dile getirildiğini hatırlattı. Zengin, "Komisyonda bu açık şekilde ifade edilmiş ve buna da herhangi bir itiraz gelmemiş. Bu da tarihsel yorumla düşünüldüğü zaman cumhurbaşkanının yürütme görevini ifa ettiği ilk dönemi olduğunu buradan da bu neticeyle görebiliriz." dedi.
Anayasanın cumhurbaşkanının en fazla iki kere seçilebileceğini içeren 101'inci maddesinin de 2017'deki değişiklikle yeniden kurgulandığını kaydeden Zengin, "2017 öncesinde 101. ve 102. madde birleştirilmiş ve 101. madde haline getirilmiş. Yeni bir sistem oluşturulmuş, kurgulanmış ve bu sistemin bir unsuru olarak bu 'dönem yasağı' getirilmiş. Sistematik yorum olarak bakılacak olursa mevcut cumhurbaşkanının birinci dönemi olduğunu da bu sayede söyleyebiliriz." değerlendirmesinde bulundu.
Zengin, 2017 öncesindeki 101. maddenin ilga edildiğini vurgulayarak "Yürürlükten kalkmış olan bir norma, 2017 sonrasında sanki yürürlükteymiş gibi bir geçerlilik tanımak, anlam yüklemek hukuken mümkün değil." ifadesini kullandı.
"Kural kanun normları ileriye dönük uygulanır"
Prof. Dr. Zengin, Anayasanın değişen maddelerinin geçmişteki cumhurbaşkanlarının bir kez daha adaylığını kapsamayacağını belirterek "Kural kanun normları ileriye dönük uygulanır. Bu kanun 2017'de değişti, bunun kural olarak uygulanma zamanı ileriye yöneliktir. O tarihten sonraki dönemler için uygulanabilir." değerlendirmesinde bulundu.