Ankara
AA muhabirinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yaptığı derlemeye göre, savunma sanayinin ve teknolojinin gelişmesinde önemli bir faktör olan AR-GE harcamaları 5 yılda düzenli arttı.
2018 yılında 38 milyar 534 milyon lira olan AR-GE harcamaları, 2022'de 5,16 kat artışla 198 milyar 670 milyon liraya ulaştı. Böylece son 5 yıldaki toplam AR-GE harcamaları 439 milyar 853 milyon lira olarak hesaplandı.
Gayrisafi yurt içi AR-GE harcamasının GSYH içindeki oranı 2018'de yüzde 1,03 iken, 2022 yılında 15 trilyon 11,7 milyar liralık harcamada yüzde 1,32 olarak gerçekleşti.
Beş yıllık süreçte AR-GE harcamalarının finansmanın yarısından fazlası şirketler tarafından karşılanırken devletin finansmana katkısı yüzde 32 bandında oldu. Yüksek öğretim kurumlarında ise bu oran 2018'de yüzde 12,1 iken 2022'de yüzde 15,7'ye çıktı.
Personel sayısında artış
Toplam AR-GE personeli sayısı söz konusu dönemde 100 bin 519 kişi arttı. Tam zaman eşdeğeri (TZE) cinsinden personel sayısı 2018'de 172 bin 119 kişi iken 2022 yılında 272 bin 638 kişiye çıktı.
Kadın AR-GE personel sayısı, geçen yıl 93 bin 41 kişi ile toplam personelin yüzde 34,1'ini oluşturdu, bu pay 2018 yılında 54 bin 308 kişi ile yüzde 31,6 olarak gerçekleşmişti.
Doktoralı personel oranı yüzde 29,7
2022'de AR-GE personeli öğrenim durumuna göre incelendiğinde, yüzde 37,3'ünün lisans eğitim düzeyine sahip olduğu görüldü. Bunu sırasıyla yüzde 29,7 ile doktora veya eşdeğeri, yüzde 23,7 ile yüksek lisans, yüzde 4,8 ile meslek yüksekokulu ve yüzde 4,6 ile lise ve altı kategorileri takip etti. Bunların yüzde 63,3'ü mali ve mali olmayan şirketlerde, yüzde 33,2'si yükseköğretimde ve yüzde 3,5'i kar amacı olmayan kuruluşların da dahil edildiği genel devlet sektöründe yer aldı.
2018 yılında AR-GE harcamalarının en yüksek olduğu bölge Ankara iken geçen yıl İstanbul sıralamada öne geçti. Bu bölgeleri ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesi takip etti.
2018-2022 yıllarında AR-GE harcamaları ve bu alanda çalışan personel sayıları şöyle:
2018
2019
2020
2021
2022
Toplam
Toplam harcama (Milyon TL)
38.534
45.954
54.957
101.738
198.670
439.853
İnsan kaynağı
172.119
182.847
199.371
221.811
272.638
-