Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) düzenlediği Türkiye-İran Tarım Alanında İşbirliği Toplantısı’nda konuşan Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, ““İran’la ekonomik ve ticari ilişkilerimizi sonlandırmadık, bundan sonra da sonlandırmayacağız” dedi.
TOBB tarafından düzenlenen Türkiye-İran Tarım Alanında İşbirliği Toplantısı’na Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, İran Tarım Bakanı Gholamreza Nouri Ghezeljeh, Ticaret Bakan Yardımcısı Özgür Volkan Ağar, TOBB Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Faik Yavuz, İran Ankara Büyükelçisi Mohammad Hassan Habibollah Zadeh ve İran Ticaret Sanayiler Madenler ve Tarım Odası Başkanı Samad Hasanzadeh katıldı. TOBB İkiz Kuleler Sosyal Tesisler’de gerçekleşen programda konuşan Tarım Orman Bakanı Yumaklı, Türkiye’nin İran ile ikili ticaret hacminin 30 milyar dolarlık hedefe ulaşması için işbirliği alanlarını çeşitlendirmeye büyük önem verdiklerini kaydetti.
“İran’la ekonomik ve ticari ilişkilerimizi sonlandırmadık, bundan sonra da sonlandırmayacağız”
Türkiye ve İran arasında ‘rekabetle küçülmek yerine iş birliği ile büyümeyi’ tercih ettiklerini dile getiren Bakan Yumaklı, “İran Türkiye’nin Asya’ya açılan kapısı, Türkiye de İran’ın Avrupa’ya açılan kapısı. Bugüne kadar ülkelerimizin bu potansiyellerinden çeşitli sebeplerle yeterince istifade edemedik. Ama ticaret ve yatırımlar başta olmak üzere ilişkilerimizi halklarımızın refahını artıracak şekilde ileriye taşıma irademizi koruduk. 2012 yılında yaklaşık 22 milyar dolara ulaşan ikili ticaret hacmimiz son yıllarda kayda değer oranda gerilemiştir. Bunun temel nedeni İran’a uygulanan yaptırımlar ve Covid-19 pandemisi olmuştur. Salgın geride bırakılmış olmakla birlikte, yaptırımların ticareti engelleyici etkileri maalesef halen sürmekte. Türkiye olarak buradaki tutumumuzu koruyoruz. Tek taraflı yaptırımları tasvip etmediğimizi, bu tür baskı araçlarına başvurulmasının amaca hizmet etmediğini her zaman dile getirdik. Sayın Cumhurbaşkanımızın da her zaman dile getirdiği gibi; yaptırımlar nedeniyle komşumuz İran’la ekonomik ve ticari ilişkilerimizi sonlandırmadık, bundan sonra da sonlandırmayacağız. Mevcut durumda yaptırımlar İran’la iş ilişkilerimizde özellikle bankacılık sisteminden kaynaklanan sorunlara yol açıyor. Bu ve benzeri sorunların kısa zamanda çözüme kavuşturulmasını ümit ediyoruz” ifadelerini kullandı.
“İran’dan 125 sanayi ürününde taviz almış olup, 140 tarım ürününde İran’a tercihli tarife uygulamaktadır”
Türkiye ve İran arasında 2023 yılında 5.5 milyar dolarlık gerçekleşen ticaret hacminin yüzde 16,6’sının tarımsal ürün olduğunun altını çizen Yumaklı, “2024 yılı ilk 10 aylık tarımsal ticaret hacmimiz bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 30 civarında artış göstererek 854 milyon dolar seviyelerine yükselmiştir. Bu durum bizlere tarımın ülkelerimiz işbirliğinde ne kadar önemli bir paya sahip olduğunu gösteriyor. Ülkelerimiz arasında imzalanmış olan Tercihli Ticaret Anlaşması 1 Ocak 2015 tarihinden beri yürürlükte. Bu kapsamda; ülkemiz İran’dan 125 sanayi ürününde taviz almış olup, 140 tarım ürününde İran’a tercihli tarife uygulamaktadır. Bugün geldiğimiz noktada; tarımsal ticaretin artırılması ve çeşitlendirilmesi için hem Ticaret anlaşmalarını, hem teknik düzeyli anlaşmalarımızı hem de bugün gerçekleştirdiğimiz gibi iş forumlarını etkin şekilde kullanmalıyız. Bu forumun ilk yapıldığı 2016 yılından günümüze; tarımsal ticaret hacmimiz neredeyse yüzde 100’e yakın bir seviyede artış göstermiştir. Bu da bizlere sektörün birbirini tanımasının ve temas etmesinin ne kadar önemli olduğunu, ne kadar önemli bir olaya imza attığımızı bir kez daha göstermiştir” diye konuştu.
İki ülkenin belirlediği 30 milyar Dolarlık ticaret hacmi hedefini anımsatan TOBB Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Faik Yavuz, “Bu hedefe ulaşmada, ülkelerimiz arasındaki Tercihli Ticaret Anlaşması’nın çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Anlaşma kapsamının genişletilmesi ticaretimizi daha da artıracaktır. Ülkemiz ile İran arasındaki Esendere ve Kapıköy sınır kapıları, Birliğimizce modernize edilmiştir. Gürbulak sınır kapısının modernizasyonu devam ediyor. İran, karayolu taşımacılığı açısından önemli bir ülkedir. İran’a gerçekleştirilen çok sayıda ikili taşımamızın yanı sıra Orta Asya’ya yönelik taşımalarımızın önemli bir kısmı İran transit geçilerek yapılmaktadır. Türkiye ve İran, karayolu taşımacılığı alanındaki uluslararası platformlarda ve elektronik TIR başta olmak üzere projelerde ortak hareket etmektedir. Bu nedenle, ulaştırma alanındaki işbirliklerinin geliştirilmesi iki ülkenin ticaretine önemli katkı sağlayacaktır. Bu kapsamda, akaryakıt fiyat farkı ve dolu depo uygulamasının kaldırılması başta olmak üzere iki ülke nakliyecisinin karşılaştığı sorunların giderilmesini bekliyoruz” ifadelerini kullandı.