Sosyal Güvenlik Uzmanı İsa Karakaş, Orta Vadeli Program’da yer alan ‘bakım hizmetlerinde istihdam’a ilişkin, “Bakım sigortasının yürürlüğe girmesiyle on binlerce kişiye asgari ücretin çok üzerinde yüksek ücretlerle istihdam sağlanacağını söyleyebiliriz” dedi.
2024-2026 dönemine ilişkin enflasyon, istihdam, büyüme gibi temel makro ekonomik hedeflerin yer aldığı Orta Vadeli Program, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz tarafından kamuoyuna açıklandı. Buna göre 2024-2026 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Program döneminde özellikle işgücü piyasasına yönelik yapısal reformların hayata geçirilmesinin öngörüldüğünün altını çizilerek, program boyunca istihdamın yıllık ortalama 909 bin kişi artmasının beklendiği açıklandı. Programda bakım hizmetlerinde istihdamın büyümesiyle ilgili maddeler de yer aldı. Orta Vadeli Program’da yer alan “İş ve aile yaşamını uyumlaştırmak ve işgücüne katılımı teşvik etmek amacıyla çocuklar ile engelli ve yaşlı bireylere yönelik erişilebilir, toplum temelli gündüz bakım hizmetleri yaygınlaştırılacaktır” maddesiyle gelecek süreçte bakım hizmetlerinde istihdamın artırılacağının sinyalleri verildi. Bakım hizmetlerinde istihdamın artması ve bakım sigortasıyla ilgili nasıl bir süreç izleneceği konusunda Sosyal Güvenli Uzmanı İsa Karakaş, İhlas Haber Ajansı’na değerlendirmelerde bulundu. “Yaşlı nüfusun artışıyla bakım hizmetleriyle ilgili işlere inanılmaz gereksinim olacak”
Karakaş, Türkiye nüfusunun giderek yaşlandığını ve gelecek dönemde bakım hizmetlerinin oldukça önem kazanacağını belirterek, “Bizim ortanca yaş grubu dediğimiz orta yaşlar bile 34’lü yaşları buldu. TÜİK rakamlarına baktığımız zaman kadınların yaş ortalamalarının neredeyse 82’ye vardığını, erkeklerin ise 76 yaşa vardığını görüyoruz. Yine TÜİK rakamlarına baktığımız zaman doğurganlık oranı ve çocuk sayısının da hızla azalmakta olduğunu görebiliriz. Bu önümüzdeki süreçte yaşlı nüfusunun hızla artacağı ve bu yaşlı nüfusun kendi kendine bakamayacağından dolayı bakım hizmetleriyle ilgili işlere inanılmaz gereksinim olacağını söyleyebiliriz” diye konuştu. “Bakım sigortasıyla on binlerce kişiye istihdam sağlanacak”
Bakım sigortasının ileri yaşlara gelmesinden ya da engellilikten dolayı bakıma muhtaç kişilerin bakımını sağlayan ve giderlerini karşılayan bir sigorta kolu olduğunu söyleyen Karakaş, şu ifadelere yer verdi:
“Bakım hizmetleri ayrıca profesyonel bakım hizmeti gerektiren hizmetlerdir. Bu anlamıyla yaşlanan nüfusla birlikte bir an önce bakım sigortasının yürürlüğe girmesi elzemdir ki Orta Vadeli Program’da bu kanıya varılmış. Bakım sigortasının önümüzdeki süreçte yürürlüğe girmesini bekliyoruz. En kısa sürede tahmini 2024 yılıyla birlikte bakım sigortası yürürlüğe girecektir. Bakım sigortasının birçok kolu var. Birçok kişiye iş sağlayacak bir bakım sigortasından bahsediyoruz, çünkü bakım hizmetleri kurumsal olarak veya evde bakım olarak iki şekilde sağlanmaktadır. Sıradan kişilerin yapamayacağı bir iş. Çünkü bakım yapılan kişinin insan olmasından hareketle burada üniversitelerinde bakım sigortasıyla ve bakım hizmetleriyle ilgili önümüzdeki süreçte çok sayıda bölüm açacağını öngörmekteyiz. Bununla birlikte on binlerce kişiye asgari ücretin çok üzerinde yüksek ücretlerle istihdam sağlanacağını söyleyebiliriz.” “Evde bakım hizmetlerinde şu anki düzenlemeler ve imkanlar yetersiz”
Türkiye’de evde bakımla ilgili düzenlemelerin olduğunu fakat bu düzenlemelerin planlı ve programlı bir şekilde Sosyal Güvenlik Sistemi’nde yer almadığını dile getiren Karakaş, “Şu anda Türkiye’de devlete ait bakım hizmetlerinin yetersiz olduğunu ve vatandaşların yeterince yararlanamadığını görüyoruz. İşe özel sektörün yavaş yavaş girmeye başladığını fakat buna rağmen gene de yetersiz kaldığını görüyoruz. Vatandaşlar da profesyonel bakım hizmetleri bulamadığından ve devlet tarafından şu anda yapılan evde bakım parası adı altında maddi imkanların yetersiz olmasından dolayı çok sayıda evde bakıma muhtaç vatandaşlar bulunmakta. Ülkemizde yeterince evde bakım hizmetini profesyonel bir şekilde yapabilecek personelin bulunmadığını görmekteyiz. Yurt dışından gelen personellerle bu iş yapılmaya çalışılmakta. Genel olarak Orta Asya ülkelerinden gelenler tarafından amatörce bu işin yapılamaya çalışıldığı ancak kaliteli hizmetin olmadığını görmekteyiz” ifadelerine yer verdi. “Almanya sistemi örnek alınabilir”
Evde bakım hizmetlerindeki tarihsel gelişime bakıldığında bu işin öncüsünün Almanya olduğunu ve birçok ülkenin Almanya’nın bakım sigortası modelini doğrudan aldığını belirten Karakaş, “Orta vadeli kalkınma planımızda yer alan bakım sigortası oluşturulurken bunun finansmanı Almanya’daki örneğinde olduğunu gibi olabilir. Almanya’daki sistemi Japonya gibi birçok ülke de doğrudan almıştır. Almanya’daki sisteme baktığımız zaman çalışanlardan ve işverenlerden alınan primlerin yanı sıra hazinenin de katkısıyla birlikte sistemin finanse edildiği görülmektedir. Buna benzer bir sistemin de Türkiye’de olması beklenmektedir” dedi.