Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararıyla korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilen Harmantepe Kalesi, günümüze en sağlam şekliyle ulaşan Aşağı Sakarya havzası kaleleri arasında yer alıyor. Sakarya Nehri’nin batı yakası boyunca birbirini gören ileri karakol ve gözetleme kuleleri niteliği taşıyan kale, şehir merkezine 17 kilometre mesafede yerini koruyor. Elips şeklinde yapılan, 2 metre sur duvarları kalınlığına, 8 ile 10 metre arasında değişen yüksekliğe sahip 6 burçlu kale, yaklaşık 800 yıldır tarihe tanıklık ediyor. Adapazarı ve Söğütlü ilçe sınırları içinde yer alan 12 veya 13’üncü yüzyılda Bizans’ın doğu sınırını korumak amacıyla yapılan kale, günümüzde mısır tarlalarına bekçilik yapıyor. Definecilerin de uğrak noktası olan, içi ve çevresi bitki örtüsüyle kaplanan kale, temizlik ve kazı çalışmalarının ardından restore edilerek turizme açılacak.“Mısır tarlalarına bekçilik yapıyor tarihi kalemiz”
Kalenin günümüze kadar geldiğini ve bütünlüğünün bozulmadığını belirten Adapazarı ilçesi Harmantepe Mahallesi Muhtarı Namık Hızel, “Bizanslılara ait olan bir kale olduğunu biliyoruz. Zaman içerisinde burada kazı da yapılmış. Kalede küp parçaları var ama o parçaların içerisine, o dönemde yiyecekleri gıda malzemelerini koyarak toprak altında sakladıkları söyleniyor. Kale yaklaşık 800 yıldan beri ayakta duruyor. Bütünlüğü ile ilgili hiçbir şeyi bozulmamış ama ondan sonra da hiçbir şey yapılmamış, atıl bir durumda arazinin ortasında bırakılmış. 6-7 yıl önce iyi bir çalışma yapılıyordu aslında kalenin etrafında; çevre temizliği ve düzenlenmesi ile alakalı. Biraz bir şeyler yapıldı ama daha sonrasında tekrar atıl vaziyette bırakıldı. Şuanda mısır tarlalarına bekçilik yapıyor bu tarihi kalemiz. Bizanslılardan da olsa bize kalan bir tarih. Burayla ilgili bir çevre düzenlemesi yapılarak, bu mısır tarlalarını bekleyen kale canlandırılırsa en azından bölge ve tarih için de iyi olur. Arkeologlar her yıl gelip burada çalışma yapıyorlar ama onlarla da ilgili bizim bir bilgimiz yok” dedi.