New York
BM Genel Sekreter Sözcü Yardımcısı Farhan Haq, günlük basın toplantısında, Afganistan'da kadın personeline getirilen çalışma yasağıyla ilgili soruları yanıtladı.
Afgan halkının insani yardım ihtiyaçlarının çok büyük olduğuna dikkati çeken Haq, "Bir sınamayla karşı karşıyayız. Bir yandan bu ihtiyaçları karşılamaya çalışırken, diğer taraftan faaliyetlerimiz söz konusu engeller nedeniyle aksamaya uğruyor. Afganistan'da kadın ve erkek tüm personelin çalışmasına izin verilmesi gerektiğine yönelik tutumumuz değişmedi." diye konuştu.
Haq, Afganistan'a ilişkin tutum ve politikalarını sürekli olarak gözden geçirmeye devam ettiklerini, uygun çalışma yöntemleri bulma arayışında olduklarını belirtti.
Kritik görevlerin dışında kadın ve erkek personelin evden çalışmaya devam ettiğini kaydeden Haq, insani yardım faaliyetlerinin ülkede sürdürüldüğünü aktardı.
Haq, diğer taraftan BM'nin, personelinin hayatını tehlikeye atacak adımlardan da kaçınmaya devam edeceğini ifade etti.
Doha girişimi
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Doha'da Afganistan'la ilgili düzenlediği toplantıda, BM'nin Afganistan'daki kadınlara ve kız çocuklarına yönelik sistematik ihlaller karşısında sessiz kalmayacağını söylemişti.
Guterres, Taliban'ın kadın personele yönelik kısıtlamalarına rağmen BM'nin milyonlarca çaresiz Afgan'a yardım ulaştırmak için Afganistan'da kalacağını ifade etmişti.
BMGK kararı
28 Nisan'da ise Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), Afganistan'daki Taliban yönetiminin BM kadın personeline getirdiği çalışma yasağını kınayan bir karar kabul etmişti.
Türkiye'nin de eş sunuculuğunu üstlendiği tasarı, 15 üyeli BMGK'de oy birliğiyle kabul edilmiş, kararda, Taliban yönetimine kadınlara yönelik yasakları hızlı bir şekilde "geri çevirme" çağrısı yapılmıştı.
Taliban'ın kadın personel yasakları
Taliban'ın 15 Ağustos 2021'de Afganistan yönetimine gelmesiyle ülkede kadınların çalışmasına ve kızların eğitim almasına yönelik ciddi kısıtlamalar getirilmişti.
Kızların önce ortaokul ve liselerde, Aralık 2022'de ise üniversitelerde eğitim alması engellenmişti. Yine aralık ayında Afgan kadınların yerel ve yabancı sivil toplum kuruluşlarında çalışması da askıya alınmıştı.
Ayrıca, BM Afganistan Yardım Misyonu (UNAMA), Afganistan'ın Nangarhar vilayetinde BM'ye bağlı Afgan kadın personelin işe gitmesinin engellendiğini bildirerek, "Yetkililere, BM'nin kadın personeli olmadan çalışamayacağını ve hayat kurtarıcı yardım sağlayamayacağını hatırlatmak isteriz." ifadesine yer vermişti.
Taliban, kız öğrencilerin eğitimlerine ara verme kararının ardından 24 Aralık 2022'de de sivil toplum kuruluşlarında (STK) kadın personel çalıştırılmasını ikinci bir duyuruya kadar askıya almıştı. Kadın personelin işlerine son vermeyen STK'lerin lisanslarının iptal edileceği kaydedilmişti.
Bunun üzerine Save The Children, the Norwegian Refugee Council ve CARE gibi ülkedeki bazı uluslararası yardım kuruluşları çalışmalarını durdurmuştu. Taliban'ın kararına Avrupa Birliği, BM, ABD ve birçok ülkeden tepki gösterilmişti.