Mersin’de 80 yaşındaki Fazlı Kaya’nın 22 yıl önce açtığı kahvehanede haftada bir gün kurulan tezgahlarda satışa sunulan tespihler, hem ustaları hem de meraklılarını buluşturuyor. Kentteki tespih meraklılarının yanı sıra farklı şehirlerden gelenler de kahvehane ve sokakta tezgahlarını kurarak ürünlerini sergiliyor.
Mersin’de yaşayan Fazlı Kaya, çeşitli mesleklerde uzun yıllar çalıştıktan sonra hem kendi işini kurmak hem de kendisi gibi tespih meraklılarını bir araya getirmek amacıyla 2002’de kahvehane açtı. Merkez Akdeniz ilçesi Cami Şerif Mahallesi’nde açtığı kahvehaneye tespih satışı yapılacak tezgahlar kuran Kaya, haftada bir gün farklı şehirlerden gelen tespih meraklılarını buluşturmaya başladı. Kahvehanenin müşterileri gün geçtikçe artarken, zamanla birçok tespih satıcısı da kahvehanenin bulunduğu sokakta her gün düzenli olarak tezgah kurmaya başladı. Uzun yıllardır tespih ustaları ve tutkunlarını ağırlayan kahvehane ve bulunduğu sokak, tespih meraklılarının buluşma adresi oldu. Her hafta perşembe günü kentteki tespih meraklılarının yanı sıra farklı şehirlerden gelenler de hem kahvehanede hem de sokakta tezgahlarını kurarak ürünlerini sergiliyor. Tespih çarşısına dönüşen sokakta hemen hemen her türlü tespih sergilenirken, perşembe günleri ayrı bir yoğunluk yaşanıyor. "Şimdi eski tespihler pek fazla yok"
Tutkusunun peşinden giderek açtığı kahvehanede tespih meraklılarını ağırlayan Fazlı Kaya, tespih kültürünü yaşatmaya çalıştığını söyledi. Son nefesine kadar bu kültürü yaşatmaya çalışacağını belirten Kaya, değişik işlerde çalıştıktan sonra tespihe merak sardığını ve tespih meraklılarını buluşturmak için 2002’de kahvehane açtığını ifade etti. Kahvehanede eski Osmanlı tespihleri başka olmak üzere her türlü tespihin meraklılarıyla buluştuğunu ifade eden Kaya, "Burayı bir kahvehane olarak değerlendirmeyelim, burası bir kültürhane. Eskiden Türkiye’nin her tarafından geliyorlardı. Pandemiden sonra biraz yavaşladı. Artık yakın illerden; Adana’dan Niğde’den, Kayseri’den Gaziantep’ten Maraş’tan geliyorlar. Bazen Ankara veya Antalya’dan geliyorlar. Ama şimdi eski tespihler pek fazla yok. Osmanlı’dan kalma tespihler pek nadir bulunuyor. Yeni tespihler ise kimisi Suriye’den getirilip yapılıyor, kimisi de Rusya’dan getirilen damla dediğimiz gerçek damla taşlar var; bunlar rağbet görüyor. Bu damlalardan ayrıca hem bilezik hem de kolye yapıyorlar" dedi.
Kahvehanenin bulunduğu sokağın Büyükşehir Belediye Başkanı Vahap Seçer’in desteğiyle trafiğe kapatılarak tespih meraklılarına sunulduğunu ifade eden Kaya, tespih kültürünün gelecek nesillere aktarılması için kendilerine kapalı ve daha nezih bir yer verilmesini talep etti. Tespih kültürünün Mersin’de devam etmesini isteyen Kaya, "Bu işi çok seviyorum. Bu insanlar buraya geliyor, ben mutlu oluyorum. Benim derdim para kazanmak değil, 80 yaşındayım ben, bundan sonra para kazanıp ne yapacağım. Ama benden sonra buna birinin sahip çıkması lazım. Ben burada kiracıyım. Yarın belki mülk sahibi ’çık’ diyecek. Buna valilik veya belediye sahip çıkmalı. Adana’da Valilik sahip çıktı, bir han tahsis etti" diye konuştu. "30 senedir her perşembe buraya geliyorum"
Adana’dan gelerek tezgah açan tespih ustası Esef Aksüt de, "30 senedir her perşembe buraya geliyorum. Buranın demirbaşıyım ben. Her perşembe farklı illerden gelip burada toplanıyoruz. Hafta içinde ise buranın normal insanları var. Biz koleksiyon malları, yani en elit malları satıyoruz" dedi.