Diyarbakır
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığının, kentte depremde yıkılan binalardaki kusurların tespitine ilişkin başlattığı soruşturma, "Deprem Soruşturma Bürosu"nda görevli bir cumhuriyet başsavcı vekili ve bir savcı tarafından sürdürülüyor.
Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Bölümünce oluşturulan bilirkişi heyetinin hazırladığı raporun yanı sıra savcılığın kapsamlı bir rapor talebi üzerine İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörlüğünce görevlendirilerek kente gelen 6 kişilik bilirkişi heyeti, merkez Bağlar ilçesindeki Tesisler Kavşağı'nda 6 Şubat'ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerde yıkılması sonucu 77 kişinin yaşamını yitirdiği Serin-2 Apartmanı'na ilişkin incelemelerini tamamladı.
Deprem sonrası alanda yapılan çalışmalar, yapıdan alınan numunelerin laboratuvar sonuçları, söz konusu yapının arşiv kayıtları ile projelerin incelenmesi sonucu hazırlanan 41 sayfalık rapor, soruşturma dosyasına eklendi.
Uygun beton sınıfı kullanılmamış
Serin-2 Apartmanı ile ilgili hazırlanan raporda, yapının 1998 tarihli yapı ruhsatına göre Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmeliğe tabi olduğu belirtildi.
Belediye arşiv dosyasında binaya ait 1998 tarihli yapı ruhsatı ekinde mimari ve statik betonarme projelerinin bulunduğu bilgisine yer verilen raporda, bina girişinin belediye arşiv dosyasında yer alan projelerden farklı olarak yapıldığı ifade edildi.
Raporda, şunlar kaydedildi:
"Belediye arşiv dosyasında belediye temel üstü vizesine rastlanmadığı ve yapı kullanım izin belgesi bulunmamıştır. Binanın deprem hasarı üzerinde zeminden kaynaklı bir etki olmamıştır. Belediye arşiv dosyasında yer alan statik hesap raporunda deprem hesapları bulunmamıştır. Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmeliğe göre binanın yapıldığı ilçe ikinci derece deprem bölgesinde yer aldığından beton sınıfının en az C20/25 (BS20) olması gerekirken bina statik projesinin beton sınıfı C16/20 (BS16) seçilerek yapılmıştır. 1998 tarihli betonarme proje dikkate alındığında beton karot numunelerinin projedeki beton sınıfını sağlamadığı tespit edilmiştir. Bina yapımı sırasında betonarme imalatların TS500 ve 1997 Deprem Yönetmeliğindeki konstrüktif koşullara uygun olarak yapılmamıştır."
Yapılan keşfin tarihi itibarıyla bina enkazı kaldırıldığı için binada kolon kesilip kesilmediğine yönelik herhangi bir değerlendirme yapılamadığı kaydedilen raporda, heyetin kolon kesiminin vuku bulduğuna yönelik bir kanaate varmadığı belirtildi.
Raporun sonuç bölümünde "Serin-2 binasının statik projesinin Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik (1997) şartlarına uygun olarak hazırlanmaması, belediye arşiv dosyasındaki onaylı projelere aykırı olarak inşa edilmesi, malzeme özelliklerindeki yetersizlikler, uygulama ve işçilik hataları fenni mesuliyet kapsamındaki yapım denetimindeki yetersizlikler nedeniyle yıkılmış olduğu görüşüne varılmıştır." ifadelerine yer verildi.
Raporda şu değerlendirmelerde bulunuldu:
"Binanın statik hesabında, deprem yükü ve düzensizlik kontrol hesaplarının bulunmaması, beton sınıfının deprem yönetmeliğine uygun olarak seçilmemesi, göreli kat ötelemesinin sınırlandırılması kontrolünün ve kolon-kiriş birleşim bölgesi kesme hesabının bulunmaması ve diğer deprem yönetmeliği kontrollerinin hesap raporunda yer almaması nedeniyle statik proje müellifinin ve statik-betonarme projeye onay veren mercilerin, bina temel üstü vizesi alınmadığı halde inşaata devam edilmesine müsaade edilmesi ve binanın yapı kullanım izin belgesi düzenlenmeden iskana açılması nedeni ile ilgili belediye ve varsa diğer kurum yetkililerinin sorumlu olduğu anlaşılmıştır. Binanın ruhsat eki projelere uygun olarak yapılmaması, mevcut beton ve donatı mukavemetinin statik projede öngörülen beton ve donatı sınıfını sağlamaması ve tespit edilen bazı yapı elemanlardaki etriye (Betonarme yapılarda kolon, kiriş gibi taşıyıcı sistem elemanlarının boyuna donatılarını saran, inşaat çeliğinin bükülmesiyle elde edilen bir sargı donatısı) aralıklarının betonarme uygulama projesindeki etriye aralıklarına uymaması nedeniyle bina fenni mesulünün ve bina müteahhidinin sorumlu olduğu görüş ve kanaatlerine ulaşılmıştır."