Türk, Moğol ve Orta Asya tarihlerinde kutsal başkent olarak kabul edilen Ötüken'deki Hangai Jote bölgesinde yapılan keşif, Türkoloji alanında önemli bir ilerleme olarak görülüyor.
İlteriş Kutluk Kağan, Kül Tigin'le Bilge Kağan'ın babası ve II. Doğu Göktürk Kağanlığı'nın kurucu lideriydi. Keşif, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı'nın Twitter hesabından dün (23 Ağustos) yapılan paylaşımla duyuruldu.
Açıklamada, "Kültekin ve Bilge Kağan'ın babası İlteriş Kutluğ Kağan'ın Anıt Kompleksi ve yazıtı bulundu. Detaylı bilgini yarın Ulanbator’da yapılacak olan basın toplantısında duyurulacak" ifadeleri yer aldı.
Türk ve Soğd dillerinde yazıldığı anlaşılan yazıt, Uluslararası Türk Akademisi (UTA) ve Nomgon Vadisi'ndeki Moğol Arkeoloji Enstitüsü'nün ortak keşif gezisinde ortaya çıkarıldı. Araştırma ekibinde ünlü Kazak tarihçi Prof. Dr. Darhan Kıdırali de yer aldı.
ORHUN YAZITLARI
19. yüzyılın sonlarında bulunan Orhun Yazıtları, Türklerin tarihini, kültürünü ve diğer Türk boylarıyla ilişkilerini anlamak açısından önemli bir kaynak görevi görüyor.
Runik harflerle yazılan ve bilinen en eski yazılı Türk eserleri olan bu eser, üç kitabeden oluşuyor. Bunlardan ikisi, Kül Tigin ve Bilge Kağan onuruna, üçüncüsü ise bir başka önemli siyasi figür olan Bilge Tonyukuk adına dikilmişti.
Hangai Jote'de keşfedilen anıt mezar ve yazıt, Kül Tigin ve Bilge Kağan'ın babası İlteriş Kutluk Kağan'a ait olduğu için son derece önemli bir bulgu olarak görülüyor.
İlteriş Kutluk Kağan'ın 682'de kurduğu II. Doğu Göktürk Kağanlığı ise Çin egemenliğine giren Göktürkleri yeniden bağımsızlığına kavuşturmuştu.
Kağanlık bu nedenle Kutluk Devleti diye de anılıyor.