Azerbaycan topraklarında Ermeni çetelerin 105 yıl önce gerçekleştirdiği katliam, "ülke tarihinin en feci katliamlarından biri" görülüyor.
20. yüzyılın başlarında Çar Rusyası'nın son dönemlerinde Azerbaycan'ın çeşitli bölgelerine yerleştirilmiş Ermeniler, otorite boşluğundan da faydalanarak Azerbaycanlıları katletmeye, onlara ait toprakları ele geçirmeye başladı.
1905'ten itibaren örgütlenip silahlanan Ermeniler, Azerbaycanlıları yıldırmak için başta Bakü olmak üzere tüm bölgelerde karışıklıklar çıkardı.
1917'de Rusya'da gerçekleştirilen devrimle çarlık rejimi yıkıldı. İktidara gelen Bolşevikler, Bakü'de de yönetimi ele geçirdi. Bolşeviklerin Ermeni lideri Stepan Şaumyan, Ermeni çetelere siyasi ve maddi destek sağladı, böylece Azerbaycanlılara karşı saldırılar arttı.
Ermeni ve Bolşevik çeteler, 1918'de 30 Mart-3 Nisan'da Bakü, Şamahı, Guba, Haçmaz, Lenkeran, Hacıgabul, Salyan, Zengezur, Karabağ, Nahçıvan ve diğer bölgelerde 50 bin Azerbaycanlıyı katletti.
Katliam, "Kafkas İslam Ordusu" ismi verilen Osmanlı ordusunun Azerbaycan'a yardıma gelmesi ve ülkeyi çetelerden temizlemesiyle son buldu.
Azerbaycan'da 1918'de Ermenilerce uygulanan mezalim ve katliam, "soykırım" olarak kabul ediliyor.
Merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, 1998'de imzaladığı kararnameyle 31 Mart'ın "Azerbaycanlıların Soykırım Günü" olarak anılmasına karar vermişti.
"Azerbaycanlılar, Türk ve Müslüman oldukları için Ermeniler tarafından katledilmiştir"
Dönemi araştıran Azerbaycanlı tarihçi, Bakü Devlet Üniversitesi Gazetecilik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nesiman Yakuplu, AA muhabirine, Ermenilerin daha fazla toprak elde etmek ve hayalleri "Büyük Ermenistan"ı kurmak için Azerbaycanlıları katlettiklerini söyledi.
Ermenilerin yaptığı katliamlara Lenin liderliğindeki Bolşeviklerin de büyük katkı sağladığını belirten Yakuplu, döneme ait arşiv belgeleri ile basında yer alan yazıların da bunu kanıtladığını dile getirdi.
Yakuplu, şunları kaydetti:
"1918'de yaptıkları soykırımda Ermenilere Rusya Bolşevikleri güç verdi. Sovyetler döneminde basılan kitaplarda bu katliamın siyasi amaçlarla yapılan bir katliam olduğu bize anlatılıyordu. Yaşananlar, Azerbaycanlıların Müsavat Partisi ile Ermenilerin Taşnaksutyun Partisi arasındaki çatışma olarak gösterildi, hakikat kamuoyundan saklandı. Hakikat şu ki Azerbaycanlılar, Türk ve Müslüman oldukları için Ermeniler tarafından katledilmiştir."