Erzurum’da coğrafi işaret taşıyan 49 ürün bulunuyor. Bunlardan 43’ünün mahreç işareti, 6’sının ise menşei adı tescilli yapıldı. Erzurum adına coğrafi işaret tescili ilk olarak Karnavas Dut Pekmezi adına 2005 yılında başvurusu yapıldı ve 2009 yılında menşei adı tescil edildi. Erzurum Ticaret Borsası coğrafi işaret başvurusunda ilk sırada yer aldı.
Coğrafi işaret ne anlama geliyor?
Coğrafi işaret, tüketiciler için ürünün kaynağını, karakteristik özelliklerini ve ürünün söz konusu karakteristik özellikleri ile coğrafi alan arasındaki bağlantıyı gösteren ve garanti eden kalite işaretidir. Coğrafi işaret tescili ile kalitesi, gelenekselliği, yöreden elde edilen hammaddesi ile yerel niteliklere bağlı olarak belli bir üne kavuşmuş ürünlerin korunması sağlanır. Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gösteren işarettir. Coğrafi işaretler, menşe adı ya da mahreç işareti olarak tescil edilir. Gıda, tarım, maden, el sanatları, sanayi ürünleri coğrafi işaret tesciline konu olabilir.
Erzurum’da 6 menşei adı alındı
Bir ürünün, tüm veya esas nitelikleri belirli bir coğrafi alana ait doğal ve beşeri unsurlardan kaynaklanıyorsa bu durumdaki coğrafi işaretlere “menşe adı” denir. Ürünün üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümünün belirlenen coğrafi alanın sınırları içinde gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu çerçevede menşe adı olarak tescil edilen coğrafi işaretlerin kaynaklandıkları yöre ile bağları çok kuvvetlidir. Erzurum’da menşei adı olarak tescil edilen ürünler; Erzurum Aşotu, Hınıs Fasulyesi Karnavas Dut Pekmezi, Narman Şeker Fasulyesi, İspir Kaymağı ve İspir Kuru Fasulyesi olarak sıralanıyor. Cılbıra, Erzurum Balı, Erzurum Kızılcığı, Kurutulmuş Et Dürme, Narman Yeşil Mercimeği ve İspir Kurun Peyniri ise tescil için başvuru aşamasında bekliyor.
17 ürün mahreç işareti için sırada bekliyor
Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibarıyla belirli bir coğrafi alan ile özdeşleşmiş olan; üretim, işleme ya da diğer işlemlerinden en az birinin belirlenmiş coğrafi alan içinde gerçekleşmesi gereken ürünlerin konu olduğu coğrafi işaretlere “mahreç işareti” denir. Hammaddesi veya üretim, işleme aşamalarından bir tanesi yörede gerçekleşen bir ürün mahreç işareti olarak tescillendiğinde diğer üretim ve işleme aşamaları kaynaklandığı yöre dışında da gerçekleştirilebilir. Erzurum’da mahreç işareti olan 43 tescilli ürün bulunuyor. Bunlardan; Erzurum Pekmezli Baklavası, Erzurum Ayran Aşı Çorbası, Erzurum Ayva Yahnisi / Erzurum Ayva Kalyes, Erzurum Aşmalı Yahni, Erzurum Civil Peyniri, Erzurum Demir Tatlısı, Erzurum Dut Çullaması ,Erzurum Ehram Dokuma Kumaşı, Erzurum Ekşili Dolma, Erzurum Eriştesi, Erzurum Et Kavurması, Erzurum Gliko, Erzurum Hasıta / Erzurum Hasuta, Erzurum Hurma Tatlısı, Erzurum Kadayıf Dolması, Erzurum Kara Fatma Çorbası, Erzurum Kavut Haşılı, Erzurum Kaz Lokması, Erzurum Kesme Aşı Çorbası, Erzurum Ketesi, Erzurum Küflü Civil Peyniri (Göğermiş Peynir), Erzurum Kıtlama Şekeri, Erzurum Mantısı /Erzurum Hıngeli, Erzurum Pastırması, Erzurum Pekmezli Kadayıfı, Erzurum Peynir Helvası, Erzurum Su Böreği, Erzurum Sucuğu, Erzurum Tatar Böreği, Erzurum Tel Helvası, Erzurum Tereyağı, Erzurum Tuzlu Lokumu, Erzurum Yumurta Pilavı, Erzurum Çaşır Salamurası Erzurum Çeç Pancarı, Erzurum Çiriş Yemeği, Erzurum Çortutu Pancarı, Erzurum Şalgam Dolması, Hasankale Lavaşı, Karnavas Bezi, Oltu Cağ Kebabı ve Oltu Taşı olarak sıralanıyor. Erzurum Babaanne Pastası (Erzurum Pastası), Erzurum Bardız Katmeri, Erzurum Burması/Erzurum Burma Bileziği, Erzurum Cılbıra / Erzurum Çılbır, Erzurum Herle Aşı Çorbası, Erzurum Hink Yemeği, Erzurum Kelecoşu, Erzurum Kuru Kayısı Kaysefesi, Erzurum Lavaş Ekmeği / Erzurum Ecem Ekmeği / Erzurum Acem Ekmeği , Erzurum Patates Boranisi, Erzurum Yufka Yağlaması, Erzurum Çaşır Kavurması, Hınıs Köftesi, Pasinler Yaprak Döner, Siyah Kuşburnu ve Tortum Ekşi Pestili ise mahreç işareti başvurusu için onay bekliyor.