“Gebelik Öncesi Danışmanlık” kavramını; sağlıklı bir gebelik süreci, sağlıklı bir anne, sağlıklı bir bebek elde etmek için gebe kalmadan önce anne adayını doğru yönlendirmek için verilen hizmet olarak tanımlayan Dr. Ulusoy, bu sürecin en az gebe kalmadan 3 ay öncesinde başlaması gerektiğini kaydetti. Op. Dr. Ulusoy, “Gebelik öncesinde annede anemi, vitamin eksikliği, bağışıklığı olmayan aşıları, kadın genital yolda yapısal bir patoloji gibi sorunların varlığının önceden tespit ve tedavisi için 3 ay önceden anne adayını görmekte fayda var” şeklinde konuştu.
İLK MUAYENEDE NELER YAPILIYOR Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Ulusoy, gebelik öncesi danışmanlıkta yapılan muayeneleri ise aşama aşama şu şekilde anlattı: “Öncelikle anne adayına bir vajinal muayene yapılarak, rahim ağzında erezyon, anormal vaginal kanama, akıntı varlığı araştırılarak gerekli tedavi uygulanır. Özellikle smear denilen rahim ağzı kanser tarama testi mutlaka yapılması lazım, çünkü rahim ağzı kanseri bin gebeden beşinde görülen bir hastalıktır. Bu nedenli gebelik oluşmadan taramasının yapılması ve varlığı durumunda gebelik oluşmadan tedavisinin yapılması önemlidir. Ultrason yapılarak rahimle alakalı gebeliğe engel olabilecek ya da gebelik oluştuğu takdirde bebeği ve anneyi sıkıntıya sokabilecek bir problem olup olmadığı araştırılır. Yumurtalıkların değerlendirilerek gebeliğe engel olabilecek herhangi bir kist/kitle varlığı araştırılır.
HORMON DEĞERLERİ ÖNEMLİ Hamilelik öncesinde folik asit desteği çok önemli, buna da 3 ay öncesinden başlamakta fayda var. Folik asit vücutta depolanmayan bir vitamin, öncelikle annenin eksikliğini tamamlamak gebe kalındığı takdirde bebeğin ihtiyacını anneden karşılayabilmesi için önemlidir. Troid bezindeki hormonal dengesizlikler gebelikte çok önemlidir, çünkü bebek ilk üç ayda kendi hormonunu üretemiyor ve anneden alıyor. Eğer annede hipotroidi mevcutsa bebeğe geçen hormon yetersizliğinde bebeğin mental/motor gelişiminde gerilikler görülebiliyor, onun için gebe kalmadan önce hormon değerlerinin istenilen seviyeye çekilmesi çok önemlidir.”
ŞEKER ÖLÇÜMÜ Kan şekeri ölçümünün de çok önemli olduğunu vurgulayan Kadın Hastalıkları ve Kadın Doğum Uzmanı Dilek Ulusoy, “Bir gebe adayının, daha önceki gebeliğinde şeker hastalığı, ailede şeker hastalığı öyküsü gibi sorgulanmalı gerekli görülürse gebelik öncesi şeker testi yapılmalıdır. Annenin kilosu çok önemli, BMI >25 olan kadınlarda gebelikte şeker hastalığı, hipertansiyon gelişme ihtimali artıyor” dedi.
HEPATİT B Dr. Ulusoy, “Anne adayında Hepatit B antikor düzeylerine bakıyoruz yeterli değil ise gebe kalmadan önce bağışıklığı sağlamak için aşılanmasını öneriyoruz. Hebatit B aşısı gebelikte de yapılabilen bir aşı ama gebe kalmadan önce aşılarını tamamlarsa gebelikte böyle bir korku olmaz. Anne gebelik esnasında Hebatit B ile enfekte olursa doğum esnasında bu bebeğe geçiş gösterirse bebekte ciddi karaciğer rahatsızlıklarına sebep olabilir. Babada hepatit B taşıyıcılığı var ise bir risk faktörü olarak görülür ve anne gebelik esnasında aşılanabilir” ifadelerini kullandı.
KIZAMIKÇIK (Rubella) Kadın hastalıkları ve Kadın Doğum Uzmanı Dilek Ulusoy, “Kızamık, kızamıkçık, kabakulak bunlar canlı aşılar ve gebelik esnasında mutlaka yapılmaması ve geçirilmemesi gereken hastalıklardır. Canlı aşı olduğu için gebe kalmadan 3 ay öncesinde aşılarını tamamlamak lazım çünkü bunlar gebelikte geçirildiği takdirde bebeğe çok ciddi zarar verebilen rahatsızlıklardır. Anne adayının eğer bağışıklığı yok ise aşılarını tamamlıyoruz” diye konuştu.
KAN UYUŞMAZLIĞI Gebelikte kan grubu ve kan uyuşmazlığının da önemli olduğunu vurgulayan Ulusoy; “Anne kan grubunun Rh negatif, baba kan grubunun:Rh pozitif olduğu durumlarda eğer bebekte kan grubu pozitif olursa gebelik esnasında herhangi bir kanama olur ve bebekten anneye bu kan hücreleri geçerse, annenin vücudu bebeği yabancı olarak algılayıp savaş açar. Böyle durumlarla karşılaşmamak için gebe kalmadan önce anne ve baba adayının kan gruplarına bakılıyor, uyuşmazlığı olanlarda gebelik esnasındaki en ufak bir kanamada uyuşmazlık iğnesi yapılıyor ki bebeğe zarar vermesin” dedi.
EPİLEPSİ VE YÜKSEK TANSİYON HASTALARI Epilepsi ve yüksek tansiyon hastalarının doğum öncesinde neler yapmaları gerekir sorusuna da yanıtlayan Dr. Ulusoy, “Epilepsi hastaları hamile kalabiliyor ama kullandıkları ilaçların çeşitleri var bunlardan bazıları gebelikte kullanıldığı takdirde bebekte bir takım hastalıklara sebep olabiliyor. Doktoruna danışarak ilaçların değiştirilmesi önerilebilir, gebelikte daha kullanabilir ilaçlara geçilmesi sağlanabilir. Tansiyon da çok önemli eğer gebelik öncesinde kronik tansiyon rahatsızlığı var ise tansiyonun düzenlenmesi gerekir. Bu nedenle gebelik öncesi kardiyoloji doktoru tarafından bir muayene öneriyoruz” şeklinde konuştu.
GEBELİK ÖNCESİ DANIŞMANLIĞIN ÖNEMİ Ulusoy konuşmasını şöyle sürdürdü; "Doğurganlık çağındaki tüm kadınlarda sağlığı geliştirici rutin aktiviteler kadınların gebelik planlarının saptanmasıyla başlanmalıdır. Gebelik öncesi bakım vermenin mantığı birincil koruma uygulayabilmektir; yani ana çocuk sağlığını etkileyebilecek olumsuzlukları ortadan kaldırmak veya mümkün olan en az düzeye indirmek yoluyla gebeliğe ilişkin sorunları önlemek/ azaltmak ve dolayısıyla annenin/bebeğin daha sağlıklı olmasının başarmaktır. " (İHA)