Istanbul
Fars Haber Ajansı'na göre İran'ın Afganistan Özel Temsilcisi Hasan Kazımi Kumi, konuya ilişkin bilgi verdi.
Kumi, "İranlı uzmanlar, Deh Ravud bölgesinde (Hilmend Nehri'nin kaynağının bulunduğu yer) incelemeler yaptılar. Bu, ilk kez gerçekleşti." dedi.
İranlı yetkili, uzmanların henüz Kabil'de olduklarını ve raporlarını ivedilikle hazırlayacaklarını kaydetti.
Hilmend Nehri, Afganistan'ın Bamyan vilayetinde Hindikuş Dağları'nın devamı Baba Sıradağlarından çıkıyor. Nehrin suları 1100 kilometre yolculuktan sonra İran-Afganistan sınırındaki Hamun Gölü'ne dökülüyor.
İran ile Afganistan arasındaki su krizi
Afganistan ile İran arasında bulunan Hilmend Su Yolu üzerindeki su sorunu, 1973'te varılan anlaşmayla çözüme kavuştu.
Anlaşmaya göre, Afganistan su yolundan İran'a "normal koşullarda" saniyede 26 metreküp su vermeyi taahhüt etti. Bunun 22 metreküpü, "İran'ın su hakkı" olarak tanımlanırken, 4 metreküpü ise Afganistan'ın İran'a yönelik "iyi niyet göstergesi" olarak belirlendi.
Buna rağmen anlaşmada, kuraklık dönemlerinde İran'a akan suyun saniyede 26 metreküpün altında olabileceği de belirtildi.
Son yıllarda Afganistan'da meydana gelen kuraklık nedeniyle İran'a akan su miktarının azalması, Tahran yönetimini rahatsız etmeye başladı.
Sık sık kurak dönemler geçiren iki ülke, 1973'te imzalanan anlaşmaya bağlı olduklarını ifade etmelerine rağmen su sorunu nedeniyle karşı karşıya geliyor.
Taliban yönetimi, bölgedeki kuraklık nedeniyle Hilmend Nehri üzerindeki Keceki Barajı'nda su olmadığını, dolayısıyla İran tarafına su ulaşmadığını savunurken, İran ise teknik bir heyetin barajı ziyaret ederek bu durumu teyit etmesi gerektiğini ifade ediyordu. Taliban ise bu talebe sıcak bakmıyordu.
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi 18 Mayıs'ta Sistan-Beluçistan eyaletini ziyaretinde konuyla ilgili açıklamasında, "Uzmanlarımız su kıtlığını teyit ederse söyleyecek bir şeyimiz yok aksi takdirde halkımızın haklarının çiğnenmesine izin vermeyeceğiz. Afganistan'daki yöneticileri İran'ın su hakkını derhal vermeleri konusunda uyarıyorum." demişti.