İspanya demokrasi tarihinde ilk koalisyon hükümeti olan, Ocak 2020'de kurulan PSOE ve Unidas Podemos azınlık sol koalisyon hükümetinin devamı için ilk adım atıldı.
Seçimlerden birinci parti çıkan ancak Mecliste yeterli çoğunluğu olmayan sağ görüşlü Halk Partisinin (PP) lideri Alberto Nunez Feijoo'nun, aşırı sağcı Vox partisinin dışarıdan desteğiyle azınlık hükümeti kurma girişiminin Mecliste güvenoyu alamamasının ardından, PSOE lideri ve Başbakan Pedro Sanchez 3 Ekim'de hükümeti kurmakla görevlendirilmişti.
Üç hafta süren müzakerelerin ardından Sanchez, Unidas Podemos'dan çıkan bazı sol partilerin ittifakıyla Haziran 2023'de kurulan Sumar ile anlaşmaya vardığını duyurdu.
PSOE lideri Sanchez ile Sumar lideri ve mevcut Çalışma Bakanı Yolanda Diaz, koalisyon hükümeti kurulması için vaatlerin yer aldığı anlaşmaya Madrid'deki Reina Sofia Müzesi'nde imza attı.
İmza töreninin ardından gazetecilerden soru almadan konuşma yapan Sanchez ve Diaz, azınlık koalisyon hükümetinin Meclisten güvenoyu alması için gerekli olan ayrılıkçı Katalan siyasi partilerin af şartına değinmeden, sadece çalışma ve sosyal konularda vardıkları anlaşmayı kamuoyu ile paylaştı.
İki sol partinin vardığı anlaşmada, mevcut durumda 40 olan İspanya'daki haftalık çalışma saatinin önce 37,5'e daha sonra 35'e indirilmesi ön plana çıktı.
Ayrıca, 2023 yılı verilerine göre AB ülkeleri arasında yüzde 29,4 ile en fazla genç işsizlik oranına sahip İspanya'da gençlerin istihdamını teşvik edici önlemler, başta hastanelerdeki bekleme listeleri olmak üzere kamu sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi, ücretli doğum izinlerinin genişletilmesi, bankaların ve büyük enerji şirketlerinin kamu harcamalarına katkıda bulunmalarını sağlayacak adil bir vergi reformu da anlaşmanın öncelikli maddeleri oldu.
"Anlaşma tüm İspanyollar için." diyen Sanchez, PSOE-Sumar koalisyonunun Mecliste güvenoyu alması halinde gelecek 4 yıllık yasama döneminde yapmak istediklerini şu şekilde sıraladı:
"İnsana yakışır istihdam, sosyal koruma, kamu hizmetlerinin kalitesini artırmak, dijitalleşmeyi teşvik etmek, günümüzün en büyük sorunu olan konut sorununu çözmek, kadın-erkek eşitliği yasasını çıkarmak, kadına yönelik şiddete karşı yasaları ve LGBT'yi güçlendirmek, kırsaldan büyük kente göçü durduracak iller arası farkı azaltmak, ekolojik geçişi sağlamak ve iklim değişikliğiyle mücadele."
Sanchez, Sumar partisinin şartlarından biri olan "Filistin devletinin tanınması" hususuyla ilgili olarak ise "Filistin ve İsrail'de adil ve kalıcı barışın sağlanması için çalışacağız." dedi.
Meclis aritmetiğine göre güvenoyu alabilmek için 176 sayısını yakalamak gerekiyor.
PSOE (121) ve Sumar'ın (31) toplam milletvekili sayısı 152 olduğundan, güvenoyu alabilmeleri için Bask, Katalan ve Galiçya bölgelerindeki ayrılıkçı siyasi partilerin dışarıdan desteğine ihtiyaçları var.
Katalonya'daki ayrılıkçı iki siyasi parti (ERC ve Junts), PSOE-Sumar azınlık hükümetine destek vermek için, 1 Ekim 2017'deki yasa dışı bağımsızlık referandumunun ardından hüküm giyen veya haklarında hukuki süreç devam eden Katalan siyasetçiler için af çıkartılmasını şart koşuyor.
Sumar buna tam destek verirken, PSOE daha temkinli davranıp, Katalan partilerle yürütülen müzakereleri gizli tutmaya özen gösteriyor.
İspanya'daki sağ görüşlü Halk Partisi ile aşırı sağcı Vox ise Katalanların bu talebine karşı ülke genelinde son haftalarda geniş katılımlı gösteriler düzenliyor.
İspanya'daki siyasi takvim gereği PSOE ve Sumar'ın, 27 Kasım'a kadar Meclisten güvenoyu alması gerekiyor, aksi taktirde gelecek ocak ayında İspanyollar bir kez daha sandık başına gidecek.