Dış ticaret ve gümrük konuları hem iç içe geçmiş hem de her ikisi de kendi alanında değerlendirilebilecek engin bir deniz adeta… Bu engin denizde geminin su almadan gidebilmesi hem kaptanın hem de mürettebatın sorumluluğunda… Hal böyle olunca hatayı sadece gemi yapımında eksik malzeme kullanan ve geminin batmasına yol açan ustada aramamak gerekiyor.
Konuyla ilgili görüşlerini açıklayan Gümrük Müşaviri ve Gümrük Kaçakçılıkları Uzmanı Ahmet Özenalp; “Firmaların işlerini hangi gümrük firması yaparsa yapsın vakaların mutlaka örneklerle sonuçlarını görmelerini gerekir. Bu işi bizden duymaları gerekir. Bu açıdan baktığımızda hatta bu eğitimin alınıp süreçlerin gözden geçirilmesi gerekir. Konunun sadece vergi maliyet olmadığı bir de adli boyutunun olduğu hiç akıldan çıkmamalı” ifadelerini kullanıyor.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE DAVA DOSYALARI GİDEREK ARTIYOR
Adalet Bakanlığı verilerine göre, Gümrük Kanunu’ndan kaynaklanan vergi, fon ve cezalarla ilgili karara bağlanan dava sayısı 2019 yılında 129 iken, bu rakam 2021 yılında 7 bin 6’ya yükseliyor. Ayrıca 2021 yılında Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında 68 bin 145 suç işlenmiş. 2020’de bu rakam 65 bin 103 olarak kayıtlara geçiyor. Şehirler bazında bakıldığında ise Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında en çok suç, Edirne ve Kocaeli’nin yanı sıra, Mersin, Adana, Hatay ve Doğu illeri olarak karşımıza çıkıyor.
GÜMRÜK KAÇAKÇILIKLARI UZMANI ÖZENALP NE DİYOR?
Dış ticaret sürecinde yapılan gözle görülmeyen hatalar büyük bir suç silsilesine kapı aralayabiliyor. Aynı zamanda sürece dahil olanların “bir şey olmaz” deyip sorumluluklarını yerine getirmemesi de gümrük kaçakçılığına yol açabiliyor. Konuyla ilgili engin bilgi birikimine sahip olan Bursa Gümrük Müşavirliği Yönetim Kurulu Başkanı/ Gümrük Kaçakçılıkları Uzmanı Ahmet Özenalp ile konuşarak detayları öğrenmeye çalıştık. Özenalp, işi yapanların, Dış ticaretin alış, satış, fatura, menşei belgeleri ve eşyanın kıymeti konusunda, donanımlı olması gerektiğini vurguladı.
Gümrük hukukunun sadece Gümrük Kanunu, yönetmelik ve tebliğlerden oluşmadığını söyleyen Özenalp, “Bu kanun ve yönetmeliklere temas eden yüzlerce kanun bizim uygulama alanımızdır. Düzenlemeler bazen günlük bile değişebiliyor. Bu nedenle bu alan tamamen uzmanlık gerektiren bir iştir. İhtilaflar sadece vergi, para cezası, usulsüzlük v.s idari ihtilaf değildir. Çoğu zaman bunlar aşılıp, adli ihtilaf ortaya çıkar. Sonrasında soruşturma süreçleri başlar. Sonra iş yargılamaya kadar gider. Bu süreç çok sıkıntılı bir süreçtir” ifadelerini kullandı.
MAİL YAZIŞMALARI DA DELİL KABUL EDİLİYOR
40 yılı aşkın süredir yaptığı gümrük müşavirliği yanında gümrük kaçakçılığı dava dosyalarına bilirkişilik de yapan Özenalp, bugüne kadar şahit olduğu davalardan yola çıkarak dış ticaret sürecinde başlayan hatalar zincirinin herkesi nasıl etkilediğini anlattı. Özenalp, “Kaçakçılık dosyalarında yer alan hataların yüzde 10’ nu gümrük müşavirleri, yüzde 10’u da nakliyeci kaynaklı olduğunu görüyoruz. Hataların yaklaşık yüzde 50’den fazlası ise firma sahipleri (şirket yetkilileri, genel md, finans md, mali müşavir, fabrika md, üretim, satın alma) kaynaklıyken, diğer pay da ise dış ticaret departmanı görevlilerinden oluşuyor” dedi.
Yukarıdaki dikkat çekici bilgiye ek olarak Özenalp, çalışanlara uyarılarda da bulunuyor. Özenalp, dış ticaret işlemlerinde yapılan en ufak bir hatanın kaçakçılıkla sonuçlanabileceğini, şoförden yöneticiye kadar herkesin yargılanabileceğini, mail ve whatsapp konuşmalarının bile delil olarak kullanılabileceğinin altını çiziyor.
KAÇAKÇILIK ADLİ VAKALARINA ÖRNEKLER
Dış ticaret sürecinde en çok hatanın son yıllarda menşe sapmasından kaynaklandığını söyleyen Özenalp; konuyu bir örnekle açıklıyor; “Eşyanın üretimi tek bir fabrikada yapılmıyor. Farklı ülkelerde farklı parçaları üretiliyor. Bir eşyanın serbest dolaşıma geçmesiyle, Avrupa menşeli olması ayrı bir konu. AB’den gelmiş bir eşya bile olsa “menşe ispat belgesinin” istenmesi zorunludur. Menşe ispat belgesi diye yanlış belge getiriyorlar. Dış ticaret yapanların eşyaların geleceği yerde STA (Serbest Ticaret Anlaşması) var mı? Yok mu? Mutlaka kontrol etmesi gerekir. Dış ticaret önlemeleri varsa eşyada menşe ispat belgesinin istenmesi zorunludur”
BURSA GÜMRÜK MÜŞAVİRLİĞİ A.Ş UZMANLIĞINI KONUŞTURUYOR
Dış ticaret ve gümrükleme süreçlerinde, firmaların tek başına kalmaması, dava dosyalarına konu olmaması için Bursa Gümrük Müşavirliği A.Ş bu yönde firmalara özel brifing vermeye başladı. Bunlar sıradan eğitimler olmayıp özel vaka örneklerin yer aldığı bilgileri kapsıyor. Bilirkişi Ahmet Özenalp’in dava dosyalarından verdiği örneklerle eğitimler çok daha faydalı hale geliyor.
BEYÇELİK HOLDİNG’E KAÇAKÇILIK VAKALARI ANLATILDI
Bahse konu olan vaka örneklerini BGM A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Özenalp ve Başkan Yardımcısı Engül Yavuzarslan, Türkiye’nin en büyük otomotiv sanayi üreticilerinden Beyçelik Holding çalışanlarına anlattı. Özenalp ayrıca her vakanın yargılama sürecini, kararları ve içtihatlarla ilgili geniş açıklamalar yaptı. Holding binasında gerçekleştirilen eğitime katılım yoğun olurken, bu etkinliklerin daha fazla yapılması kararlaştırıldı. Çalışanlar ilgiyle ve dikkatle dinlediği eğitimde, yaptıkları hataları görme fırsatı yakalarken, oluşabilecek hataları da engelleyebilme şansını yakaladı.
İTHALAT VE İHRACATIN EN ÖNEMLİ NOKTALARI
Özenalp’ten sonra eğitime devam eden Yavuzarslan ise, ithalatta ve ihracatta sık karşılaşılan sorunları ve dikkat edilmesi gereken konuları anlattı. Yavuzarslan, İthalat işlemlerinde özellikle, “yurt dışı satın almalarda sipariş verilen malzeme için gerekli A.TR, EUR.1, COO, gerçek kıymeti gösteren fatura, tedarikçi beyanı vb. belgelerin temin edilmesi, Beyannamesi olmadan ve gümrük işlemleri tamamlanmadan mal kabulü yapılmaması, KKDF ödememek için KKDF olan mallarda PEŞİN transferin gönderici tarafından düzenlenen proforma faturaya dayandırılması” konularına dikkat çekti.
Mevzuata göre hareket etmenin gerekliliğini vurgulayan Yavuzarslan, ihracat işlemlerinde de dikkat edilmesi gerekenleri ise; “Fatura ve diğer belgelerde beyan edilen kilo ve kap adetleri fiili ihracatla aynı olmalı, teslim şekilleri net olmalı, hatalı çıkış gümrüğü bildirimi yapılmamalı, faturada beyan edilmeyen eşya yüklenmemeli.” şeklinde özetledi.