Koronavirüsün ülkemizde yayılmaya başlamasının ardından kamu, kendine ait alanlarda kiraları 3 ay ertelerken, bazı mal sahipleri de iyi niyet göstererek kira almayacağını ya da erteleyeceğini duyurdu. Bazı mal sahipleri ise bu dönemde işi bozulan kiracılarına esneklik göstermediği için önemli sorunlar ortaya çıktı. Sabah'ta yer alan habere göre, bu süreçte indirim alamayan kiracılar, aylık kira bedelinin düşürülmesi için mahkemelere başvurabilecek. Ancak uzmanlara göre, koronavirüs nedeniyle işlerinin bozulduğu, gelirlerinin azaldığı gibi gerekçelerle uyarlama davası açmaya hazırlanan kiracıların durumlarını ispat etmesi gerekiyor.
3 BİN EURODAN 4 BİN LİRAYA
Van'da yaşanan olayda bir kiracı, dükkânı için 8 Ocak 2012'ye kadar mal sahibine 3 bin euro kira ödediğini, sözleşmenin bittiği tarihte mal sahibinin talebi üzerine aylık kirayı 18 bin liraya çıkartmak istediği için dava açmış. 2011'de Van'da yaşanan deprem felaketinden sonra şehir nüfusunun 3/4'lük kısmının şehir dışına çıktığını, bu dönemde zarar ettiğini ve neredeyse bazı günler satış bile yapmadığını ve bu dönemde tüm yakın iş yerlerinde kira bedelinin düşürüldüğünü belirten kiracı, 9 Ocak 2012'den itibaren kira bedelinin 4 bin liraya düşürülmesini istemiş. Mahkeme de kira bedelini 4 bin liraya düşürmüş. Sonrasında mal sahibi karara itiraz ederek, temyize başvurmuş. Yargıtay tarafından da bilirkişi raporu alınmadığı için karar bozulmuş. Depremden sonra bölge nüfusunun azalıp azalmadığı, ticaretin durma noktasına gelip gelmediğinin tespit edilmesi ve sonucuna göre tekrar karar verilmesi istenmiş. Bilirkişi raporunun ardından kiracının aylık kira bedelinin düşürülmesine karar verilmiş.
Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Umut Yeniocak, 2011 yılında yaşanan Van depreminden sonra verilen bu yargı kararının, bugün birçok kira probleminin çözümü bakımından emsal teşkil edebileceğini söyledi. Umut Yeniocak, kiracıların yaşadıkları durumu ve indirim taleplerini zaman geçirmeden iş yeri ya da konut sahiplerine yazılı olarak bildirmeleri gerektiğini söyledi. Yeniocak, mal sahibinin bunu kabul etmemesi durumunda, yargıya başvurulması gerektiğini belirtti.
DÖRT KOŞULA DİKKAT!
Kirasının içinde bulunduğumuz günlerde düşürülmesini talep eden kiracılar uyarlama davası açmak için şu koşullara dikkat etmeli:
1- Sözleşmenin yapıldığı sırada, taraflarca öngörülmeyen olağanüstü bir durum ortaya çıkmış olmalı.
2- Ortaya çıkan durumun kiracıdan kaynaklanmış olmaması gerekir. Örneğin, deprem, sel gibi doğal afetler.
3- Sözleşmenin imzalandığı sırada mevcut şartların, kiracı tarafından kira bedelini ödemesini istenmesinin dürüstlük kurallarına aykırı olacak derecede değişmiş olması gerekir. Örneğin, günlük 1000 tane müşterisi olan bir işletme, buna göre 50 bin lira aylık kira öderken, koronavirüs sebebiyle günlük 100 müşteriye düştüğünde aylık ödemesinin yine 50 bin lira olmaması gerekir.
4- Kiracı, kira borcunu henüz ödememiş veya ödediği kira için dava açma hakkını saklı tutması gerekir.