Saraybosna
Sırp birliklerince 1425 gün kuşatma altında tutulan Saraybosna, her gün bomba ve havan topu saldırılarına maruz kalırken, pazar yerinde alışveriş yapan halk, su ve ekmek kuyruğunda bekleyen vatandaşlar ile okul bahçelerinde oynayan çocuklar, bu katliamların hedefi oldu.
Başkent Saraybosna'daki katliamların en büyük ve acımasız olanları kent merkezinde bulunan Markale pazar yerinde yaşandı.
Sırp birliklerince Markale'deki pazar yerine ilk saldırı, bundan tam 29 yıl önce 5 Şubat 1994'te yapıldı. Havan topunun vurduğu pazar yerinde 68 kişi hayatını kaybetti, 144 kişi yaralandı.
Bugün hala pazar olarak faaliyet gösteren Markale, 28 Ağustos 1995'te bir kez daha havan topu saldırılarının hedefi olurken, olaylarda 43 sivil öldü, 84 kişi yaralı olarak kurtulmayı başardı.
O dönem acımasız şekilde hayatını kaybeden insanların ve yaşananların fotoğraflarıyla dünya medyasında da geniş yer bulan Markale pazar yeri katliamları, her yıl düzenlenen törenlerle anılmaya devam ediyor.
Yarın da 68 kişinin hayatını kaybettiği Markale pazar yeri katliamının kurbanları, yaşananların 29. yılında yakınları tarafından özlem ve hasretle anılacak.
Oyun oynayan çocuklar, su kuyruğundaki siviller katledildi
Markale pazar yerinin yanı sıra kuşatma altındaki Saraybosna'da günlük ihtiyaçlarını karşılamaya çalışan binlerce sivil, Sırp birliklerinin saldırıları sonucu yaşamını yitirdi.
Sırpların konuşlandığı dağlardan açılan ateş sonucu Bistrik semtindeki Bakareva sokağında oyun oynayan 7 çocuk, 26 Haziran 1993'te hayatını kaybetti.
Vatandaşların cenaze için toplandığı sırada atılan havan topu ise 10 kişinin ölümüne, 3 kişinin yaralanmasına neden oldu. Budakovici'deki mezarlıkta 12 Haziran 1993'te toplanan kalabalık, Sırpların hedeflerinden biri daha oldu.
Saraybosna'nın Dobrinja 3 Bölgesi'nde, Sırplar tarafından atılan havan topu sonucu ilk katliam, 1 Haziran 1993'te meydana geldi. Katliamda, çoğu çocuk 15 sivil öldürüldü, 80 kişi yaralandı.
Yine Donbrinja'daki Hakija Turajlic sokağında 12 Temmuz 1993'te ikinci havan topu katliamı gerçekleşti. Bu katliamda ise su kuyruğunda bekleyen 13 sivil hayatını kaybederken 15'i yaralandı.
Ekmek kuyruğundaki vatandaşlar hedef alındı
Sıcak bir yaz gününde, 27 Mayıs 1992'de Ferhadija'daki zamanın Vase Miskina sokağında ekmek kuyruğunda bekleyen siviller, Sırp mevzilerinden atılan 3 havan topunun hedefi oldu. 26 kişinin katledildiği katliamda, 108 sivil yaralandı.
Tarihi Osmanlı çarşısı Başçarşı'daki Halaci sokağındaki siviller de havan toplarının kurbanları arasında yer aldı. 23 Ağustos 1992'de sokağa atılan havan topu sonucu 8 kişi vefat etti, 3 kişi ağır yaralandı.
Saraybosna'nın Novi Grad Belediyesi'ndeki Boljakov Potok bölgesi ise 28 Eylül 1992'de Sırpların attığı havan toplarının hedefi oldu. Fatima Jusic'in cenaze namazı için toplanan Boşnak sivillere isabet eden havan topu, 9 kişiyi katletti, 20 kişinin ise ağır yaralanmasına sebep oldu.
Yine aynı belediyenin sınırlarında yer alan Alipasino Polje'deki Pazar yerinde 30 Ağustos 1992'de havan toplarına maruz kalan sivillerden 11'i ölürken, 22 Haziran 1994'teki ikinci katliamda 3 havan topunun isabet ettiği 6 çocuk hayatını kaybetti.
Saraybosna'ya günde ortalama 329 havan topu atıldı
Savaş zamanı 5 Nisan 1992-29 Şubat 1996 döneminde 1425 gün kuşatma altında tutulan Saraybosna, birçok acının ve kaybın merkezi oldu.
Kuşatma boyunca Saraybosna'da 1601'i çocuk 11 bin 541 sivil hayatını kaybederken, 50 binden fazla kişi saldırılarda yaralandı.
Saraybosna'ya günde ortalama 329 havan topunun atıldığı belirtilirken, kuşatma boyunca 500 binden fazla bombanın atıldığı tahmin ediliyor.
Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapan Saraybosna'nın tarihi ve kültürel eserleri ile altyapısı da savaş zamanı büyük zarar gördü.
Saraybosna'daki binalar, kuşatmanın izlerini hala üzerinde taşırken, atılan havan topları nedeniyle insanların hayatlarını kaybettiği yerler ise "Saraybosna Gülü" olarak anılıyor.