İş Kanunu’nda haftalık çalışma süresinin 45 saat olduğu yazmaktadır. Haftalık 45 saatin üzerinde yapılan çalışmalar da fazla mesaidir. OECD verilerine göre Türkiye’de ortalama haftalık çalışma süresi 49,1 saat. Yani ortalama her çalışan 4 saat fazla mesai yapıyor.
Akşam gazetesinin haberine göre pek çok çalışanın ortalama haftalık çalışma süresi 45 saatin üzerinde belirleniyor ve ücretlerine 270 saate kadarki fazla mesailer dahil sayılıyor.
SÜRE AŞIMINA DİKKAT!
İşçiler fazla mesai alacakları için çoğu kez işverene dava açmak zorunda kalıyorlar. Çalışmaya devam ederken işverenine dava açamayan çalışanlar, işten ayrıldıktan sonra işverene fazla mesai alacakları için dava açıyorlar. Bu durumda da devreye zaman aşımı süresi giriyor. Fazla mesai alacaklarında zaman aşımı süresi 5 yıldır. Dolayısıyla 29 Mayıs 2016 tarihinde işten ayrılan bir çalışan en fazla 29 Mayıs 2011 tarihine kadar olan fazla çalışmaları için dava açabilir. Bu tarihten önceki fazla çalışmalar için bir hak iddia edemez. Bu nedenle çalışanlar eğer fazla mesai alacakları için dava açmayı düşünüyorlarsa işten ayrıldıktan sonra ellerini çabuk tutmalılar. Fazla mesai yaptığını iddia eden ve bu doğrultuda mahkemeye başvuran işçi, mahkemede fazla mesai yaptığını iddia etmelidir. İşveren zaten işçiye fazla mesai yaptırmadığı için fazla mesai de ödemediğini savunacağı için işçinin iddiasını ispat etmesi gerekmektedir.
İSPAT ETMESİ ŞART
Bunun içinde yazılı belgeler, tanık beyanları ve işyeri kayıtları ile durumu ispatlayıcı delillere başvurulması gerekir. Bu nedenle çalışanlar fazla mesai davası açacaklarsa buna ilişkin belge ve kayıtları toplamalı ve davada bu belgeleri delil olarak mahkemeye sunmalılar. Aksi taktirde iddialarını ispatlayamayacaklardır.
GİRİŞ-ÇIKIŞ KAYITLARI ÇOK ÖNEMLİ
Öte yandan işçinin işyerinde fazla mesai yaptığını ispat etmesinin bir diğer yolu, mahkemeye başvurarak işyerindeki giriş çıkışları gösteren elektronik kayıtların veya görüntülerin istenmesini talep etmesidir. Bu durumda işveren varsa kamera kayıtlarını veya işe giriş çıkışı gösteren elektronik bilgileri ya da puantaj kayıtlarını mahkemeye sunmak durumundadır.
İŞ ARKADAŞI TANIK OLABİLİR
Yazılı belgelerle fazla mesai yapıldığı kanıtlanamıyorsa tanık beyanlarının dinlenmesi söz konusu olabilir. İş arkadaşları arasından fazla mesai yapıldığı yönünde tanık olabilecek kişiler mahkeme tarafından dinlenebilir. Ancak Yargıtay tanıklık durumunda çalışma arkadaşlarının birlikte çalışıldığı döneme ilişkin beyanlarını kabul etmektedir. Tanık olarak dinlenilen kişinin tanıklığı yalnızca davacı işçiyle birlikte çalışılan dönem için delil olacaktır.
BORDRO SAYILIYOR MU?
İşçinin imzaladığı bordroda fazla mesai sütunu bulunmuyorsa bile işçi mahkemede o ay fazla mesai yaptığını ispat edebilirse fazla mesai ücretine hak kazanır. Ancak bordroda yer almayan fazla mesainin yapılmış olduğunun işçi tarafından ispat edilmesi halinde işçi yine de fazla mesaiye hak kazanır. Bu konuda kafa karışıklığı yaşanıyor.
BELGELER KABUL EDİLİR
Fazla mesainin ispatlanmasında her türlü belge delil olarak mahkemeye sunulabilir. İşçinin işverenine gönderdiği bir rapor, ilettiği bir bilginin maili de ispat konusunda delil oluşturacaktır. İşverenin kendisine verdiği bir faturayı ödediğine dair dekont da işçinin o süre içerisinde çalıştığının ispatı olacaktır.