Antalya
Akdeniz'in en büyük caretta caretta yuvalama alanlarından Belek ve Kızılot sahillerinde mayıstan itibaren kumun altına anne kaplumbağa tarafından gömülen yumurtalardan çıkan yavruların denizle buluşma süreci devam ediyor. İlgili kurumlar adına proje yürütücüsü Canbolat öncülüğünde hazırlanan "Deniz Kaplumbağalarını İzleme ve Koruma" projesi kapsamında, bölgedeki caretta carettaların yuva yapma ve yavruların yumurtadan çıkma anları takip ediliyor.
Caretta carettaları zorlu yolculukta tilki, köpek, martı ve yengeç gibi avcıların yanı sıra insanların sahile bıraktığı çöpler ve plastikler de tehdit ediyor.
Sualtı Belgesel Yapımcısı Ceylan ve Canbolat, sahipsiz köpeklerin sahillerdeki predasyonu ve plastik atıkların tehlikelerine yönelik çalışma yaptı. Bölgedeki çekimler sırasında bir köpeğin deniz kaplumbağası yumurtalarını yemesi görüntülendi.
"Sokağa bırakılan evcil hayvanlar saldırganlaşıyor"
Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyesi ve EKAD Başkanı Canbolat, Belek sahillerinin deniz kaplumbağalarının en önemli yuvalama alanları arasında yer aldığını ve bölgede 3 bin 850 yuvanın tespit edildiğini söyledi.
Bazı yuvaların sahipsiz köpeklerin saldırısına uğradığını vurgulayan Canbolat, nesli tükenmekte olan türlerin daha yumurtalarından çıkamadan yok olduğunu belirtti. Yumurta bırakmak için sahile çıkan büyük caretta carettaların da köpeklerin saldırısına maruz kaldığını dile getiren Canbolat, ilk defa bir köpeğin yuvayı açarak yumurtaları parçaladığına şahit olduklarını anlattı.
Olayı gören Canbolat, şunları söyledi:
"Çekimleri yaparken kendimi sorguladım,'Müdahale etmem gerekiyor mu gerekmiyor mu?' diye. Özellikle müdahale etmedim, ısrarla çekim yapmaya devam ettim. Amaç şuydu, hepimiz doğal olarak hayvan sevgisiyle büyüyoruz. Büyük bir hevesle aldığımız evcil hayvanları, kedi olsun, köpek olsun, belli bir süre besliyoruz, sıkıldığımızda doğaya salıyoruz. Maalesef bu evcil hayvanlar besin bulamayınca yavaş yavaş vahşileşiyor."
Evden çıkıp bir anda doğaya bırakılan ve uzun süre aç kalan köpeklerin daha saldırgan olduğuna işaret eden Canbolat, daha önce 5-6 evcil köpeğin yuvalamaya çıkan ergin bireyi öldürdüğünü gördüklerini kaydetti.
İnsanlara durumun ciddiyetini anlatabilmek için yumurtaları yiyen köpeğe herhangi bir müdahalede bulunmadığını anlatan Canbolat, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bölgede inceleme yaptığımız sırada bir köpeğin, yuvayı açtığını ve yumurtaları yediğine şahit olduk. İnsanlara anlatmak için bu çekimleri yaptık. Köpeği kovalayabilirdiniz, bu bir etik durum. Yapmanız mı lazım yapmamanız mı lazım, ben yapmamayı tercih ettim. Bu köpekleri kovalamak bir çözüm değil. Çünkü 30 kilometrelik bir kumsalda çalışıyoruz, ben kovalasam 500 metre ilerideki bir yuvayı gidip açacak, bu çözüm değil. Çözüm odaklı bakmamız lazım bizim. Çözüm nedir? İnsanlardan kaynaklı sorunları çözmeliyiz. Yani bu hayvan burada besleniyor, ben bu hayvana asla kızamam çünkü aç, bu hayvan vahşileşiyor, ne yiyecek? İnsanlarla yaşamayı öğrenmiş ama doğaya salıverilmiş. Sezon başında bu 2 hayvan burada yoktu, yakın zamanda bırakılmış. Çünkü belli ki insanlara çok alışkın, ben yakınına kadar gidip çekim yapabildim. Bana herhangi bir saldırganlıkta bulunmadılar, tepki bile vermediler. Bu yakın zamanda bırakıldıklarını gösteriyor."
Sahiplenilen, evcilleştirilen hayvanların doğaya bırakılması halinde doğal yaşam için büyük riskler oluşturduklarını vurgulayan Canbolat, "Burada nesli tehlikede olan bir tür var, bunun yumurtaları var, yavruları var. İnsanların bunu almadan önce düşünmesi gerekiyor. Bu hayvanın yaşam boyunca sizinle kalacağına inanıyorsanız sahiplenin. 'Doğaya bırakırım' mantığıyla yapıyorsanız çok yanlış yapıyorsunuz, bu hayvanlara da doğal yaşama da yazık." diye konuştu.
Ali Fuat Canbolat, İngiltere'de 33 kuş türünün neslini tehlikeye düşürdüğü gerekçesiyle sokak kedilerinin öldürülmesi tartışmalarının yapıldığını kaydetti.
Kumsalların insanlar tarafından kirletildiğine de işaret eden Canbolat, özellikle plastik atıkların yok olmadıklarını anımsattı. Denizdeki canlılar tarafından tüketilen plastiklerin, onları yiyen insanlara geçtiğini belirten Canbolat, insanların çöpünü bırakırken daha fazla düşünmesini istedi.
"Başıboş köpeklerin nelere dönüşebileceğini göstermek istedik"
Sualtı Belgesel Yapımcısı Ceylan da bölgede çekim yaparken şahit olduğu olay karşısında ciddi şaşkınlık yaşadıklarını söyledi.
Bölgenin Akdeniz'deki caretta carettaların en büyük yuvalama alanları olduğunu ve bölgede sık sık çekimler yaptığını anlatan Ceylan, "Görüntüyü çektiğimiz yer Denizkent sahilleri. Hiç rastlamadığımız bir olay, köpeklerin oralarda yuva açtığına ilk defa tanık olduk. Bunu görüntüleyip aslında sokağa bırakılan köpeklerin nelere dönüşebileceğini de topluma bir anlamda görsel veriyle anlatmaya özen gösterdik." dedi.
Durumu Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünün bölgedeki birimlerine bildirdiklerini dile getiren Ceylan, yetkililerin de gerekli hassasiyeti gösterdiğini bildirdi.