Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Betül Kalay, bir kişinin cinsel ilişki sırasında veya sonrasında vajinasında neden ağrı oluşabileceği, ağrıyı hafifletmek veya önlemek için neler yapabileceği konusunda şu bilgileri verdi:
ISLANMADA EKSİKLİK
Cinsel ilişki sırasında veya sonrasında oluşan ağrının yaygın bir nedeni, vajinadaki ıslanma/kayganlık eksikliğidir. Vajinada, hem kendini temizlemek için hem de kişi uyandırıldığında doğal olarak kayganlık oluşur.
Bununla birlikte, menopoz sonrası vajinal kuruluk yaygın olmasına rağmen, düşük östrojen seviyeleri bu tür ağrıların her yaşta ortaya çıkmasına neden olabilir.
Kayganlaştırılmış prezervatifler ve yağsız kayganlaştırıcılar kullanmak, seks sırasında ve sonrasında ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir.
UYARILMA SORUNU
Bazı durumlarda, kişi kendini yeterince havaya girmiş hissetmeyebilir ya da partneriyle seks yapmaya tam olarak hazır olmayabilir.
Partneriniz uyarılmadığında veya hazır olmadığında cinsel ilişkiye girmek; ilişki sırasında ve sonrasında rahatsız edici veya acı verici hale gelebilir.
DÜŞÜK ÖSTROJEN SEVİYELERİ
Östrojen seviyeleri, ergenlik, menopoz ve hamilelik gibi bir kişinin yaşamı boyunca önemli ölçüde dalgalı seyreder.
Bu dalgalanmalar, düşük östrojenle sonuçlanabilir ve bu da seks sırasında ağrı, sıcak basması, yorgunluk veya ruh hali değişiklikleri gibi semptomlara neden olabilir.
MENOPOZ
Menopoz, vajinal kuruluğa, vajinal açıklıkta sıkılık hissine ve vajina duvarlarının incelmesine neden olur.
YARALANMA
Vajinada önceden meydana gelen yaralanmaların devam etmesi, seksin ağrılı veya rahatsız edici olmasına neden olabilir.
Örneğin iri bir bebek doğurmak vajinayı yırtabilir ve yara dokusunun oluşmasına neden olabilir, bu da cinsel ilişki sırasında ağrının oluşmasına zemin hazırlayabilir.
LATEKS ALERJİLERİ
Kişinin partneri ilişki sırasında lateks içeren prezervatif kullandığında yanma, kaşıntı ve ağrı ortaya çıkıyorsa lateks alerjisi sözkonusu olabilir.
Eğer kişinin lateks alerjisi varsa; poliizopren prezervatifler, iç prezervatifler veya poliüretan prezervatifler gibi lateks prezervatiflere alternatifler kullanması gerekebilir.
CİLT DURUMU
Kontakt dermatit gibi belirli cilt rahatsızlıkları vulva yakınında ciltte çatlamalara veya ülserlere neden olabilir. Bu çatlamalar, cinsel ilişki sırasında veya sonrasında ağrıya neden olabilir. Bir kişinin cildin reaksiyona girmesini önlemek için bazı tahriş edici maddelerden kaçınması gerekir.
Bu durum; belirli cilt bakım ürünlerinden, giysilerden ve hatta bazı kayganlaştırıcı ürünlerden kaçınmayı içerebilir.
VULVODİNİ
Vulvodini, vulvada ağrıya neden olan bir durumdur. Ağrı vajina girişinde olma
eğilimindedir. Bu durumu tedavi etmek için ilaç tedavisi veya ameliyat gerekli olabilir.
YUMURTALIK KİSTLERİ
Yumurtalık kistleri, yumurtalıklarda büyüyen sıvı dolu keselerdir. Kistler; pelvik ağrı, seks sırasında ağrı ve idrara çıkma zorluğu gibi çeşitli semptomlara neden olabilirler.
Doktorunuz, yumurtalık kistlerinin semptomlarını hafifletmek için ağrı kesiciler veya hormonal doğum kontrolü önerebilir. Kistin önemli ölçüde ağrıya neden olduğu ve gitmeyeceği daha ağır vakalarda ise ameliyat gerekli olabilir.
VAJİNİSMUS
Vajinismus, vajinal açıklık ile anüs açıklığı arasındaki kasın istemsiz olarak kasılmasına neden olur.
Vajinismus için bazı tedavi seçenekleri şunları içerir:
-Fizik tedavi
-Biofeedback / biyolojik geri bildirim
-Vajinal dilatörler (Dilatör: Kanal genişletici alet)
-Bilişsel davranışçı psikoterapi
-Gevşeme egzersizleri
-Bazı ilaçlar
VAJİNİT
Vajinit, vajinada iltihaplanmaya neden olan bakteri veya mantar enfeksiyonudur. Semptomlar kokulu akıntı, kaşıntı ve ağrı olabilmektedir.
Bakteriyel bir enfeksiyon için, bir doktor muhtemelen antibiyotik yazabilir, ayrıca mantar enfeksiyonu için antifungal ilaç yazabilir.
Çoğu kadın vajinit semptomları göstermez. Bazı durumlarda, yalnızca rutin bir jinekolojik muayene sırasında enfeksiyon kaptıkları anlaşılır.
İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARI
İdrar yolu enfeksiyonu, anüsten veya deriden gelen bakteriler, üretradan mesaneye veya böbreklere gittiğinde ortaya çıkar.
İdrar yolu enfeksiyonları bazı cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara benzer semptomlar göstermektedir. Bu nedenle, bir kişi idrar yolu enfeksiyonu geçirdiğini veya aşağıdaki gibi semptomların olduğunu düşünüyorsa doktoruyla konuşmalıdır:
-Sık idrara çıkma
-İdrar yaparken ağrı veya yanma
-İdrarda kan
MESANE İLTİHABI
Mesane iltihabı veya diğer adıyla interstisyel sistit, tahriş olmuş veya iltihaplı mesane duvarına neden olan kronik bir durumdur.
Bazı yaygın semptomlar arasında mesane veya pelvis çevresinde baskı hissi veya ağrı hissi, sık idrara çıkma ihtiyacı ve seks sırasında ağrı bulunur.
Tedaviler durumu iyileştirmez, ancak biraz rahatlama sağlayabilir. Bazı seçenekler ilaç, mesane eğitimi ve ameliyatı içerir.
MESANE SARKMASI
Pelvik taban kasları ve dokuları mesaneye destek sağlar. Zamanla veya yaralanma nedeniyle bu destek zayıflayarak mesanenin vajinaya doğru itilmesine neden olabilir.
Bazı insanlar semptomları yaşamayabilirken, bazıları yaygın olanlar vajinada ağrı, sık idrar yolu enfeksiyonları ve cinsel ilişki sırasında ağrı hisseder.
Tedaviler arasında ameliyat, pelvik tabanı güçlendirmek için tedaviler ve ilaç tedavisi yer alabilir.
KLAMİDYA
Klamidya, bazı insanlar için fark edilmeyebilen cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardandır. Doktorlar genellikle klamidyayı antibiyotiklerle tedavi eder.
UÇUK
Herpes, cinsel organlarda açık yaraların gelişmesine neden olan cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur.
Şu anda herpes için bir tedavi yoktur, ancak ilaçlar bir kişinin yaşadığı enfeksiyon sayısını azaltmaya yardımcı olabilir.
BELSOĞUKLUĞU
Belsoğukluğu da cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur. Her zaman semptomlar göstermez, ancak tedavi edilmezse kısırlık gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir.
Belsoğukluğunun bazı yaygın semptomları şunları içerir:
- Vajinal akıntıda artış
- İdrara çıkma sırasında yanma veya ağrı
- Regl dönemleri arasında kanama
- Seks sırasında ağrı
Doktorlar belsoğukluğunu ilaçla tedavi edebilir. Bir kişi eğer belsoğukluğu için tedavi görmezse pelvik inflamatuar hastalığı gelişebilir.
İlaca dirençli bel soğukluğu türleri artık daha yaygındır, bu nedenle bu enfeksiyonu tedavi etmek daha da zorlaşmaktadır. Enfeksiyon tedaviye iyi yanıt vermiyorsa veya kişinin semptomları düzelmiyorsa, bir doktora başvurmak gereklidir.
LİKEN SKLEROZ
Liken skleroz, cinsel organların dış bölgelerinde deri iltihabına neden olan nadir görülen kronik bir durumdur. Genellikle ergenlik çağından önce veya menopozdan sonra ortaya çıkar.
Liken skleroz; ağrıya, yanmaya ve kaşıntıya neden olabilir. Yara izini en aza indirmeye yardımcı olmak için genellikle topikal steroidlerin kullanıldığı agresif bir tedavi gerektirir.
Liken sklerozun şu anda bir tedavisi yoktur, bu nedenle tedavi bir kişinin hayatı boyunca devam eder.
ENDOMETRİOZİS
Endometriozis, rahmin iç zarına benzer dokunun rahim dışında büyümesinde ortaya çıkar.
Belirtiler:
-Cinsel ilişki sırasında ve sonrasında ağrı
- Kısırlık
-Pelvik bölgede genel ağrı
- Sindirim sorunları
-Kanama veya lekelenme
Tedavi: Ağrı kesici ilaçlar, hormon tedavisi veya doku büyümeleri gidermek için ameliyat seçeneklerinden oluşabilir.
CİNSEL İSTİSMAR
Cinsel istismardan kurtulan bir kişi, cinselliği ağrı ile ilişkilendirebilir, bu da cinsel ilişki sırasında vajinal daralmaya ve gerginliği yaşamasına neden olabilir.
Eğer durum böyleyse, bir kişi doktoruyla konuşmak isteyebilir. Doktor kişiyi, pelvik taban kaslarındaki herhangi bir gerginliği gidermesine yardımcı olabilecek bir psikiyatrist veya pelvik taban fizyoterapiste yönlendirebilir.
NE ZAMAN DOKTORA GİTMEK GEREKİR?
Kişi kayganlaştırıcı kullanımıyla veya başka bir tedavi yöntemiyle iyileşmeyen, seks sonrası ağrılı seks veya ağrı yaşamaya devam ediyorsa, en kısa zamanda doktoruyla konuşmalıdır.
Bununla beraber, kaşıntı, yanma veya kötü kokulu akıntı gibi ek semptomlar da yaşanıyorsa mutlaka doktora görünmelidir.