Aydın’ın Koçarlı ilçesinde 17. yüzyılda yapıldığı bilinen tarihi Cihanzade Mustafa Camii, mimarisiyle dikkat çekerken, içerisinde bulunan Kabe’nin panoramik görüntüsü ise ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. Merkez ilçe Efeler başta olmak üzere Aydın’ın birçok ilçesi tarih ile iç içe yaşarken, tarihi yapılar mimarisiyle de dikkatleri üzerine çekiyor. Koçarlı ilçesinde bulunan ve 1753 işle 1756 yılları arasında yapıldığı bilinen tarihi Cihanzade Mustafa Camii, asırlara meydan okuyor. Yaklaşık 270 yıllık geçmişe sahip tarihi camiinin mimarisi hayranlık uyandırırken, içerisinde bulunan Kabe’nin panoramik görüntüsü ise görenlerin ilgisini çekiyor. Tarihi caminin önemli miraslardan olduğuna dikkat çeken sanat tarihçisi Savaş Güleser; “Bu tarihi cami bizlere kalan önemli miraslardan bir tanesi. Caminin pencereleri ve çekme kat tavanı olmak üzere ahşap bölümlerinde önemli bir el işçiliğini görmek mümkündür. Bu hali ile Cihanzade Mustafa Camii korunması gereken önemli miraslarımızdan biri olma özelliğini taşımaktadır” dedi. “Motiflerle bezenmiş mermerler göz çarpıyor”
Hacı Mustafa Ağa Camii adıyla da anılan ve Koçarlı kent merkezinin en eski camisi olan tarihi camiinin 17. yüzyılın ikinci yarısında yapıldığı biliniyor. Birincisi 1850’li yıllarda olmak üzere birkaç defa onarım geçiren camide, en son onarım ise betonlaşmayı önlemek ve oluşan tahribatları gidermek için birkaç yıl önce yapıldı. Kare planlı olarak yerden 2 metre yüksek yapılan tarihi caminin yükseltiye bağlı olarak ön revak bölümünde iki yönlü ve 11 basamaklı merdiven bulunuyor. Merdivenin önünde yarım daire biçiminde 8 çeşmeli şadırvan yeri bulunurken çeşme üzerinde kaplama olarak çeşitli motiflerle bezenmiş mermerler göze çarpıyor. Kare planlı cami üzerinde sekizgen bir kubbe yer alırken kubbenin dört tarafına payandalar yapılarak destek sağlanmış durumda. Kubbenin payanda bulunmayan diğer dört yüzünde ise ışıklandırma için pencereler bulunurken tek şerefeli minaresi ise caminin güneybatı köşesinde bulunuyor. Caminin güney tarafı hariç diğer yönlerinde ahşap direklerle desteklenmiş revaklar bulunurken revaklar yerden yüksek olduğu için düşmeyi önlemek için tırabzanlarla çevrilmiş. “Kabe’nin panoramik görüntüsü ilgi çekiyor”
Caminin batı yönünde küçük ve bakımsız şekilde bulunan mezarlıkta ise Cihanoğlu ailesinden bazı kişiler ile camide görev yapmış bazı din görevlilerinin kabrinin olduğu biliniyor. Camide bulunan pencereler iki sıra halinde bulunurken alt sıradakiler daha büyük ve ana malzeme olarak ahşap kullanılmış. Üst sıradaki pencereler ise daha küçük ve iç kısımları barok süsleme sanatı ile süslenmiş durumda. Mihrap çevresi yine barok işlemelerle donatılan cami mihrabının üst kısmında ise Mekke (Kabe) çevresinin elle yapılmış panoramik görünümü yer alıyor. Panoramik resmin üzerinde ise bir ayet bulunmakta. Ayrıca caminin duvarlarında değişik konuları içeren kompozisyonlar resmedilirken yine mermer ağırlıklı minber üzerinde de barok motifler yer alıyor.