CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, TÜİK verilerine göre 2023 yılında 240 bin ton olan kuru fasulye üretiminin 2024 yılında 270 bin ton olacağının tahmin edildiğini belirtti. Niğde'nin fasulye üretiminde Türkiye'de ilk üç il arasında yer aldığını ifade eden Gürer, geçtiğimiz yıl iklim değişikliğinin olumsuz etkisiyle Niğde'de ürün kaybı yaşandığını, ancak bu yıl rekolte artışı beklendiğini vurguladı. Gürer, Merkez köylerde bu yıl 123 bin 650 dekar alanda yaklaşık 42 bin ton rekolte beklendiğini ve geçen yıl dekar başına 225 kilogram civarında fasulye hasadı yapılırken, bu yıl dekar başına 300 ile 350 kilogram arasında ürün alınmasının beklendiğini söyledi.
Gürer, ürün artışına rağmen tarlada hasat yapan kuru fasulye üreticilerinin, bu yıl geçen yılki fiyata dahi fasulye satamadıklarını ve zarar ettiklerini dile getirdi. Tarlada, ithalatta ve markette kuru fasulye fiyatları arasında büyük bir fark olduğunu belirten Gürer, Türküde de söylendiği gibi, "Aman bu fasulye kaynamaz oldu, çocuklar açlıktan oynamaz oldu," durumunun yaşandığını ifade ederek, tarlada fasulyenin fiyatı geçen yılın altına düşerken market raflarında fiyatın 2-3 kat arttığını belirtti.
Kuru fasulye üreticisi çiftçi İsmail Çetinkaya, geçen yıl tarlada hasat ettikleri ürünü tüccara kilosunu 45 TL verdikleri kuru fasulye fiyatının bu yıl 35 TL'ye düştüğünü belirterek, “Bütün maliyetler artarken, çiftçinin ürünü geri geri gidiyor. Bu durumu Tarım ve Orman Bakanlığı’nın duyması lazım; çiftçinin hali perişan.” dedi. Aynı köyden fasulye üreticisi İrfan Uğus ise, “Bu sene fasulye fiyatı çok düşük gidiyor, geçen seneki fiyattan daha düşük. Masraflar %100 katladı; işçisi olsun, mazotu olsun, gübresi olsun, hiç para bırakmıyor. Zarar ediyoruz. Şu anda alım fiyatı 36-38 lira. Tarım Kredi Kooperatifi'nin açıkladığı fiyat bu, serbest piyasada 38-40 lira arasında satılıyor. Kuru fasulye üreticileri de mutsuz, herkes zararda. Gelecek yıl fasulye üretmemiz mümkün değil. Halk bu fiyatın 5 katına fasulyeyi alıp tüketecek, çünkü kimse ekmeyecek. Gübre, tohum, icar hepsi arttı. Bugün işçinin yevmiyesi 1000 TL.” diye konuştu.
YÜKSELEN MALİYETLER VE DÜŞEN DESTEKLER ÇİFTÇİYİ ZORLUYOR
Üretici çiftçi İrfan Uğus, geçen yıl ödediği elektrik faturasının 20 bin lira olduğunu, bu yıl ise aynı yere 75 bin lira ödediğini belirtti. “Geçen yıl 20 bin lira ödediğim yere, bu sene aylık 75 bin lira ödedim. İcar kirası 1000 liraydı, bu sene 5000 liraya çıktı. İşçilik üçe katladı. Mazot giderlerimiz ve tüm giderlerimiz arttı, beş kuruş para kalmıyor. Zarar ediyoruz. Kuru fasulyenin destekleri de yetersiz, 4 senedir aynı,” dedi. Bir diğer çiftçi Salim Başaran da, “Elektriğe %38-40 arası zam geldi. Elektrikten muzdaribiz. 500 liralık ilaç 1500 lira oldu.” diyerek maliyetlerdeki artışın altını çizdi.
"ÇİFTÇİ ZARAR EDİYOR, TÜKETİCİ PAHALIYA ALIYOR"
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, fasulye hasadı devam ederken fiyatların düşüklüğüne ve çiftçinin zararına dikkat çekti. “Ne ekerse eksin, bu yıl çiftçi zarar ediyor. Önümüzdeki yıl bu tarlalar ne olacak?” sorusunu soran Gürer, çiftçilerin bu şartlar altında tarım yapmasının mümkün olmadığını ifade etti. Fasulye üreticisi Salim Başaran, “İşçilik yevmiyesi 400 liraydı, 800- 1000 lira oldu. El ele de baş başta kazancımız yok.” dedi.
Gürer, fasulye hasadının başlamasına rağmen üreticinin memnun olmadığını belirtti. “Türkiye'nin en kaliteli fasulyelerinden biri de Niğde'de yetişiyor. Kalitesi yüksek, bu yıl verim yüksek alındı ama fasulye üreticimiz fiyattan memnun değil. Yarın vatandaş bir pilav, bir kuru fasulye yemek olarak tüketeyim dediği zaman, o da yiyemeyecek. Çünkü raftaki fiyat tarlaya göre rafta 3 kat artıyor. Bu işte bir tuhaflık var. Üretende düşen fiyat market rafında düşmüyor. İthal fasulye dahi ülkemize geliyor ancak vatandaş markette fiyat nedeni ile kuru fasulye almakta dahi zorlanıyor ” diyerek, fasulyenin tarladan raflara gelene kadar fiyatının üç katına çıktığını söyledi.
İTHALATÇILAR VE MARKETLER KAZANIYOR
Fasulye üreticisi İrfan Uğus, “Raftaki fiyat en az 3 kat artıyor. Yeni seneye de hiç yiyemeyecek vatandaş. %50 ekim azalacak.” diyerek gelecek yıl fasulye üretiminde ciddi bir düşüş olacağını vurguladı. Gürer, “Eken kazanmıyor, tüketen pahalı ürün alıyor. Arada kim kazanıyor bu işten?” diye sorarken, Uğus, “Arada marketler kazanıyor,” cevabını verdi. Gürer, “Bir de ithalatçılar kazanıyor. Türkiye, fasulyede bile ithalatçı bir duruma düştü. 2023 yılındaki nüfusumuza göre üretimimiz, 2002 yılındaki üretimin gerisinde kaldı. Bu yıl çiftçi ekim yaptı, ama bu sefer de çiftçi ürününü geçen yılın altındaki fiyatla satıyor.” diye ekledi.
Çiftçi İsmail Çetinkaya, geçen yıl kuru fasulyenin 44 TL'ye kadar satıldığını ancak bu yıl en yüksek fiyatın 38-40 TL olduğunu belirtti. “1 yıl öncesine göre fiyat düştü; giderlerimiz %100, %200 katladı ama bizim ürünümüzün fiyatı düştü.” diye konuştu.
TARIMDA PLANLI ÜRETİME
CHP’li Gürer, “Tarımda planlı üretime geçilmeye ve öngörülebilir bir yeni düzenleme yaşama geçirmeye çalışıyorlar. Ama bu yıl ürün bol oldu. Bol olduğu yerde fiyat düştü ya da ürün tüccarın eline bırakıldığı için Tarım Kredi Kooperatifi, Toprak Mahsulleri Ofisi gibi çiftçinin yanındaki kuruluşlar, çiftçinin yanında olmadı, alımda ayak diredi. Böylece ürünün fiyatı düşüyor, girdi maliyetleri artıyor. Bunun da raftaki fiyata olumlu bir yansıması olmuyor; yani tüketen pahalı alıyor, üreten ucuza satıyor ve çiftçimiz bu ürünleri bundan sonra bu şartlarda ekmeme noktasına geliyor.” dedi. Gürer, çiftçinin desteklenmesi gerektiğini vurguladı.
Fasulye üreticisi İrfan Uğus, “Yarın barbunya da açıklanacak; o da düşük fiyat olacak. Türkiye'nin %75 barbunya üretimi Ovacık köyümüzden karşılanıyor. Yarın barbunyada da problem olacak, fiyat açıklandığı zaman.” diyerek, sadece fasulye değil, barbunya gibi diğer tarım ürünlerinde de benzer sorunların yaşanacağını belirtti.