Dünyada 1,3 milyar kişinin kullandığı tütün ürünlerinden 20. yüzyılda 100 milyon kişi hayatını kaybetti. Tütün ürünleri, her yıl 1,2 milyonu pasif etkilenmeden olmak üzere 8 milyon kişinin ölümüne yol açmaktadır.
Sağlığa Evet Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı, Türkiye’de tütün ve tütün ürünlerinin kullanım oranlarının geçmişten günümüze artış gösterdiğini ve buna bağlı olarak da akciğer kanserinde doğru orantıda bir artış olduğunu belirterek, “Tütün kullanımı en önemli önlenebilir ölüm nedenidir. Dünyada hala her yıl sekiz milyon kişi tütün ürünlerini kullandıkları için yaşamlarını kaybetmektedirler. Tütün tüketimini azaltmak için en etkili yöntemin tütün vergileri ve fiyatlarını önemli ölçüde artırmak olduğu Dünya Sağlık Örgütünün Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesinin 6. maddesinde bildirilen bir hükümdür. Dünyada 1,3 milyar kişi tütün ürünleri kullanmaktadır, küresel nüfusun yüzde 22,3 ‘ü erişkin erkeklerin yüzde 36,7’si tütün kullanmaktadır. Bununla birlikte tütün üreticilerinin elde ettiği kazanç 2021’de 849,9 milyar dolar, 2022’de 867,6 milyar dolardır, bu kazancın 2030’a gelindiğinde ise 1049,9 milyar dolara ulaşacağı tahmin edilmektedir. Tütün satıcının önerdiği gibi kullanıldığında müşterisinin yarısını öldüren ve hala yasal satılan tek üründür. 20. yy’da 100 milyon kişiyi öldürmüştür, 21.yy’da 1 milyar kişiyi öldüreceği tahmin edilmektedir. Tütün her yıl 1,2 milyonu pasif etkilenimden olmak üzere 8 milyon kişinin ölümüne yol açmaktadır” dedi.
Dağlı, gençleri hedef alan, yasağa rağmen internette satılan elektronik sigaraların ve diğer yeni ürünlerin tehlikesine de dikkat çekerek, "Bu tür ürünlerin reklam yasağı influencer’larla deliniyor. Ülkemizdeki nargile tütünlerinin yalnızca yüzde 1’i denetleniyor. Halk sağlığı için önlem alınmalı. Ülkemizde mentolün tütün ürünlerine katılması tüketimi azaltmak, sağlığı korumak üzere bir tütün kontrol yöntemi olarak yasaklanmıştır. Mentol gençlerin ve kırılgan grupların tütün bağımlılığının sürdürülebilmesi için tütün endüstrisi tarafından kritik kabul edilmektedir. Mentol topları, şeffaf tüplere yerleştirilmiş minik renkli boncuklar gibi görülmektedir. İnternet üzerinden mentol topu pazarlayan 37 firma saptanmıştır. Elektronik sigaralar aksi ispat edilene kadar tehlikeli kabul edilmesi gerekir. Tatlandırıcılar ve aromaları ile çocuklar için cazip hale getirilmiştir. E-sıvı aromaları yasaklanmalıdır. Çocuklar kimyasalların akut ve kronik etkilerinden korunmalıdır” dedi.
Ekonomist Prof. Dr. Hurşit Güneş ise tütün ürünlerinin fiyatlarının yüksek olduğu ülkelerde, kullanımın da aynı oranda düştüğünün gözlemlendiğini aktardı.
Sağlığa Evet Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Tanzer Gezer de halk sağlığı için tütün endüstrisine yatırım teşviki uygulamasının kaldırılması gerektiğini belirterek, tüm tütün ürünlerinin sigara ile aynı düzeyde vergilendirilmesini önererek, şunları söyledi:
“Tütün üreticileri başka üretimlere teşvik edilmelidir. Tütün vergilendirmesi periyodik olarak ve enflasyondan az olmayacak şekilde uygulanmalı, endüstri lehine esnetilmemelidir. Tütün ürünleri enflasyon sepetinden çıkartılmalıdır” dedi.