Birgül YANIKLAR / bursa.com
Paylaşım Ekonomisinde, tüketiciler ihtiyaç duydukları ürün veya hizmeti iletişim teknolojileri sayesinde, satın almak yerine kiralayaraktan ihtiyacını karşılarlar. Bu ise Yeşil Ekonominin de arayıp bulamadığı bir şeydir :)
Çoğumuz biliriz ki, 90 öncesi kuşak için “sahip olmak” duygusu gerçekten çok önemliydi. Bir evin, bir arabanın, bir yazlığın olması öncelikli hedefleri arasındaydı. Yeni dönem kuşak ise çok daha farklı. Deneyim yaşamaktan çok hoşlanıyorlar... Onlar için uzun dönemli sahip olmaktansa kısa süreli öğretici, heyecan verici, ekonomik, deneyim yaratıcı, paylaşıcı, tüketim araçları çok daha önemli...
İşte biz de bugün hem bu konuya değinmek hem de BlaBlaCar iş modelini tanıtmak adına Sayın Esin İmer'le söyleşi gerçekleştirdik...
Esin Hanım merhaba... Öncelikle BlaBlaCar nasıl bir iş modelidir?
2009 yılında ilk çalışanın alınmasıyla Fransa’da hızlıca yayılmaya başlayan ve şu an dünyanın en büyük şehirlerarası yolculuk paylaşım ağı olan BlaBlaCar, aracında boş koltuklarıyla yolculuk yapan sürücülerle, aynı yöne gitmek isteyen yolcuları buluşturan bir platform.
20 ülkede faaliyet gösteren ve 20 milyondan fazla üyesiyle dünyanın en büyük şehirlerarası yolculuk paylaşım ağı olan BlaBlaCar, aynı yöne giden sürücü ve yolcuları bir araya getiriyor, yol masraflarını kişiler arasında paylaştırarak seyahati herkes için daha hesaplı hale getiriyor. Ayrıca, üyelere, yeni insanlarla tanışarak eğlenceli bir yolculuk yapma fırsatı da sunuyor.
İş modeli nasıl işliyor?
BlaBlaCar’da sistem şöyle işliyor: BlaBlaCar’ın ücretsiz mobil uygulamasını indirerek ya da www.blablacar.com.tr adresinden facebook hesabınızla giriş yaparak profilinizi oluşturuyorsunuz.
Yolcuysanız, gideceğiniz yeri ve yolculuk yapacağınız tarihi seçiyorsunuz ve karşınıza sizinle aynı yöne yolculuk etmek isteyen sürücüler çıkıyor. Kendi aracınızla yolculuğa çıkıyorsanız, profilinize aracınızın modelini ekliyor, yolculuğunuzun detaylarını ve aracınızdaki boş koltuk sayısını belirtiyorsunuz. Sistem size o yolculuk için koltuk başına bir masraf katkı payı öneriyor. Masraf katkı payı, kar gözetmeksizin yol masraflarını diğer yolcularla paylaşmanıza imkan verecek şekilde belirleniyor.
Ardından sıra profilleri inceleyerek yolculuk arkadaşlarınızı daha yakından tanımaya geliyor. BlaBlaCar’ın güvenilir topluluğunda, üyelerin fotoğraflarını ve kısa biyografilerini görebilir, potansiyel yolculuk arkadaşlarınız hakkında daha önceki yolculuklarında bırakılmış yorum ve puanlamaları inceleyebilirsiniz. İsterseniz de onlarla iletişime geçip aklınıza takılanları sorabilir, nasıl biri oldukları hakkında daha fazla fikir sahibi olabilirsiniz.
Yolculuk sonrasında ise hem yolcular hem de sürücüler birbirlerine puan verip, yorum yaparak hem güvenilir bir topluluğun oluşturulmasına katkıda bulunuyor hem de bir sonraki yolculukta diğer üyeler tarafından tercih edilme şanslarını artırıyorlar.
Nasıl güven sağlıyor? Gerçekten sistem güvenli mi?
BlaBlaCar olarak güvenilir bir yolculuk paylaşım topluluğu yaratmak bizim için çok önemli. Bunu birkaç farklı özellik ile sağlamayı amaçlıyoruz: Türkiye’de BlaBlaCar kullanıcısı olmak için kişinin Facebook hesabı ile giriş yapması gerekiyor. Böylece kullanıcıların birbirlerinin gerçek kimliklerini görmesini amaçlıyoruz. Yeni eklenen bir özellik olarak sisteme girildiğinde, üyelerimiz profillerinde T.C kimlik numarası doğrulaması da yapabiliyorlar. Buna ek olarak üyeler, e-posta adreslerini ve telefon numaralarını da doğrulayabiliyor, profil fotoğrafı ekleyerek kendileri hakkında kısa bir özgeçmiş de yazabiliyorlar.
En önemlisi kullanıcılar, yolculuk yapacakları kişiyi seçerken daha önceki puanlamalarına bakabiliyorlar. Hem sürücüler hem de yolcular beraber yaptıkları yolculuklardan sonra, birbirleri ile ilgili yorum ve puanlama paylaşıyorlar. Bu bilgi bir sonraki yolculukları için arkadaş arayanlara referans oluyor. Bu sayede BlaBlaCar topluluğu, profil ve puan/yorum sistemleri sayesinde kendi denetimini yapıyor ve paylaşım ruhuna aykırı davrananlar kendiliğinden sistemden uzaklaştırılmış oluyor.
Ayrıca, üyelerimizin sistemden en iyi şekilde faydalanmalarını sağlamak amacıyla Uzman Üye İlişkileri ekibimiz haftanın 7 günü kullanıcılarımıza destek veriyor.
Kaç kişilik bir operasyon ekibi var?
BlaBlaCar’ın tüm dünyada 350’den fazla çalışanı var. Türkiye’de de şu an için 5 kişilik bir ekiple iletişim ve pazarlama faaliyetlerini yürütüyoruz. Ayrıca üyelerimize haftanın 7 günü destek veren bir üye ilişkileri ekibimiz mevcut.
Neden ismi BlaBlaCar? Hikayesi nedir?
BlaBlaCar’da üyeler profillerini oluştururken ne kadar konuşkan olduklarını ‘Bla’ ‘BlaBla’ ve ‘BlaBlaBla’ derecelendirmelerinden birini seçerek belirtiyorlar. Konuşmayı çok sevmeyen üyelerimiz kendilerini “Bla”, konuşmayı severim diyen üyelerimiz “BlaBla”, muhabbet etmeye doyamayan üyelerimiz ise “BlaBlaBla” seçeneğini tercih ediyorlar. Şirketin adı da buradan geliyor.
Türkiye’nin bu iş modeline bakış açısı nasıl oldu? Türkiye’deki fırsatlar ve tehditler neydi?
Türkiye, dünyada benzin fiyatlarının en yüksek olduğu ülkeler arasında ve ülkedeki pek çok önemli şehir merkezinin arasında uzun mesafeler var. BlaBlaCar’ın ücretsiz mobil uygulamaları, akıllı telefon kullanımının her geçen gün arttığı ülkemizde, kişilerin son dakikada bile olsa çok uygun fiyatlara yolculuk edebilmeleri için bir alternatif oluşturuyor; aynı zamanda sürücülerin de yol masraflarını paylaşmalarını sağlıyor. Yolculuk paylaşımı, yolculuğu hem daha sosyal ve verimli hale getiriyor, hem de kullanıcılara seyahatlerinde tasarruf etme fırsatı sunuyor. BlaBlaCar, üyelerinin, uzakta yaşayan aile ve arkadaşlarını da daha sık görmelerine de imkan veriyor.
Türkiye’de faaliyete başladığımız Eylül 2014’ten bu yana her geçen gün Türkiye’deki kullanıcı sayımızın arttığını ve kullananların yüksek memnuniyetlerini görüyoruz. Üyelerimizin %47’si hesaplı bir yolculuk seçeneği olduğu için BlaBlaCar’ı tercih ederken %46’sı ise sosyalleşmek için BlaBlaCar’la yolculuğunu paylaşıyor. Özellikle bayram tatili gibi ülke çapında seyahatin yoğun olduğu dönemlerde BlaBlaCar son dakika bile hesaplı yolculuk yapma olanağı tanıyor ve yolculuk ilanlarında ciddi bir artış görülüyor. Örneğin geçtiğimiz Şeker ve Kurban bayramı tatillerinde 160.000 koltuk ilanı verildi.
Üyelerimizden gelen yorumlar oldukça pozitif. Örneğin, ailesi Bursa’da yaşayan ve Kocaeli’nde okuyan bir üniversite öğrencisi kullanıcımız, BlaBlaCar’ın üniversite öğrencilerine; ailelerini daha sık ziyaret etme imkanı sunan hesaplı bir seçenek olduğunu ve yalnız yolculuk etmek yerine yolculuğunu sohbet ederek geçirmenin daha keyifli olduğunu düşünüyor.
Farklı bir şehirde çalışan ancak hafta sonları ailesini görmek isteyen kullanıcılarımız da yolculuklarını paylaşarak hem yeni insanlarla tanışma fırsatı bulduklarını hem de yolculuk masraflarından tasarruf ederek ailelerini daha fazla görebildiklerini belirtiyor. Gezmeyi seven ve sık sık seyahat eden kullanıcılarımız ise BlaBlaCar’ın pratik, güvenilir ve hesaplı bir seçenek olduğunu söylüyor.
Gelecek paylaşım ekonomisinde mi?
Paylaşım ekonomisi platformları, bizi birbirimize daha çok yaklaştırmanın ötesinde, dünyaya verdiğimiz zararı en aza indirme ve kullanıcılara yepyeni bir iş modeli deneyimini yaşatma amacına hizmet ediyor ve gündelik hayatımızda daha fazla yer almaya başlıyor. Günümüzde insanlar evlerini, zamanlarını, yeteneklerini ve araçlarını paylaşır hale geldiler.
Bu tür platformların yarattıkları olumlu ekonomik etkinin yanı sıra ciddi sosyal ve çevresel etkileri de var. Örneğin, BlaBlaCar gibi atıl durumda olan kaynakların, yani araçlardaki boş koltukların değerlendirilerek, sürücü ve yolcunun yol masraflarını paylaşması üzerine kurulu yolculuk paylaşım modeli hesaplı ve eğlenceli bir yolculuk alternatifi sunuyor, aynı zamanda yollardaki araba sayısını azaltarak enerji tasarrufuna ciddi bir katkı sağlıyor. Geçtiğimiz 12 ay içinde BlaBlaCar Türkiye’de paylaşılan yolculuklar sayesinde elde edilen enerji tasarrufuyla dünya çevresini 4000 kez turlamak mümkün. Dünyada ve Türkiye’de paylaşım üzerine kurulu bu tür modeller henüz çok yeni ancak zaman içinde faydaları ve kullanım kolaylıkları daha iyi anlaşıldıkça daha fazla kişi tarafından tercih edilir hale geleceklerdir.
Ödeme alyapılarını sistem nasıl çözüyor? Yolcular kime para ödüyor? Ve siz nasıl para kazanıyorsunuz?
Türkiye’de henüz bir gelir modeli mevcut değil. Amacımız, BlaBlaCar’ın güvenilir topluluğunu büyüterek, üyelerimizin daha ekonomik, sosyal ve keyifli yolculuklar yapmalarını sağlamak. Yurtdışında bazı ülkelerde uygulanan gelir modelimizde, yolculardan yolculukları başına bir komisyon alınıyor.
Yolcuları ve araçları nasıl buluyorsunuz? Kontrollerini nasıl sağlıyorsunuz?
Yolcu ve sürücüler, çeşitli pazarlama kanallarındaki kampanyalarımız üzerinden ya da tanıdıklarının tavsiyesi üzerine sistemimize kayıt oluyor.
BlaBlaCar’a mobil uygulama ya da web sitesi üzerinden üye oluyorsunuz. Sürücüyseniz, yolculuk planladığınız güzergahı ve tarihi seçtikten sonra, o yolculuk için masraf katkı payını belirleyerek, yolculuğunuzu yayınlayabiliyorsunuz. Yolculuk ilanınıza araç bilgilerinizi ve hatta aracınızın resmini de ekleyebilirsiniz.
Yolcuysanız, gitmek istediğiniz güzergah ve tarih doğrultusunda arama yaparak, istediğiniz yolculuk ilanını seçebiliyorsunuz. Yolculuk etmek istediğiniz sürücüyle sistem üzerinden mesajlaşarak ya da sonrasında telefon aracılığıyla iletişime geçerek yolculuğunuzu paylaşabiliyorsunuz. Dolayısıyla o yolculuk özelinde sürücü mü yolcu mu olmak istediğinizi ve kiminle yolculuğunuzu paylaşmak istediğinizi siz belirliyorsunuz.
Üyelerimize haftanın 7 günü sürekli destek veren bir üye ilişkileri ekibimiz var. Bu ekip aynı zamanda sistemin moderasyonunu da sağlıyor.
Oldu ki yolculukta kaza oldu! Sorumluluklar kimlere ait?
BlaBlaCar’la yolculuklarını paylaşan sürücüler yol masraflarını paylaşır ancak kar etmezler. Bu nedenle BlaBlaCar profesyonel bir taşımacılık hizmeti değildir. Sistemde tüm üyeler yolculuk ilanı verirken geçerli bir ehliyetleri ve zorunlu trafik sigortaları olduğunu onaylar. Yolculuk sırasında oluşabilecek sorunlarda sigorta kapsamı ailenizle ya da arkadaşlarınızla seyahat ettiğiniz durumlardan farklı olmayacaktır.
BlaBlaCar’ı neden tercih etmeliler?
Örneğin sürücüyseniz ve kendi aracınızla şehirler arası bir yolculuğa çıkacaksanız tek başınıza masraflı ve sıkıcı bir yolculuk yapmak yerine, yol arkadaşlarınızla beraber seyahat ederek hem yol masraflarını paylaşma imkanı buluyor hem de yolculuğu daha keyifli hale getirebiliyorsunuz. Aynı zamanda, araçta yolcularla birlikte olmak, sürücülerin tamamıyla odaklanmış şekilde araba kullanmasına yardımcı oluyor. Türkiye’de sürücülerin %90’ı, araçlarında yolcu varken, direksiyon başında daha uyanık ve daha dikkatli kaldıklarını belirtiyorlar. Burada araç içinde muhabbet etmenin sürücüyü ayık tutmaktaki olumlu etkisi görülebiliyor. Sürücülerin %95’i ise yolculuk paylaşımının eğlenceli olduğunu düşünüyor.
Yolcuysanız, BlaBlaCar’la daha hesaplı ve daha konforlu yolculuk imkanı bulabilir, aynı zamanda yeni insanlarla tanışabilirsiniz. Bunun yanı sıra, BlaBlaCar’la son dakika bile uygun fiyata yolculuk yapabilme imkanı bulmanız mümkün. Özellikle şehirler arası trafiğin oldukça yoğun olduğu bayram tatilleri gibi tatil dönemlerinde BlaBlaCar bu açıdan ciddi bir avantaj sağlıyor.
Dünyanın bu modele bakış açısı nasıl?
BlaBlaCar şu anda; Türkiye, Fransa, Belçika, Lüksemburg, Hollanda, Hırvatistan, Almanya, Macaristan, İtalya, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya, Sırbistan, İspanya, Ukrayna, İngiltere, Hindistan, Meksika ve Brezilya olmak üzere 20 ülkede faaliyet gösteriyor ve 20 milyondan fazla üyeye sahip. Fransa, Almanya ve İspanya gibi ülkelerde “yolculuk paylaşımı” daha oturmuş bir kavram. BlaBlaCar topluluğuna sonradan katılan ülkelerde de yolculuk paylaşımı giderek yayılıyor. Tüm dünyada yılın her çeyreğinde 10 milyon kişi BlaBlaCar ile yolculuklarını paylaşıyor. Yolculuk paylaşımı kavramıyla arabalarımızı kullanım şeklimiz iyi bir amaca hizmet edecek şekilde değişiyor ve bu durum birbirimizle kurduğumuz sosyal ilişkileri de olumlu yönde etkiliyor.
Belli bir hedef kitleniz var mı?
Tüm dünyada BlaBlaCar’a baktığımızda farklı yaşlardan ve meslek gruplarından kullanıcılar tarafından tercih edildiğini görüyoruz. 18-25 yaş arası öğrenciler, 25-35 yaş arası genç çalışanlar ve 35 yaş üzeri kullanıcılarımız da mevcut. Özellikle uzun sürelerdir faaliyet gösterdiğimiz Avrupa ülkelerinde yeni bir grubun daha kullanıcı olarak BlaBlaCar’a katıldığını gözlemliyoruz. Emeklilik dönemlerini seyahat ederek geçirmek isteyen bu kişiler, BlaBlaCar topluluğunda oldukça aktif rol almaya başladı. Türkiye’de üyelerimiz ağırlıklı olarak 18-34 yaş grubunda. Sürücülere baktığımızda ise yaş ortalaması biraz daha yükseliyor. BlaBlaCar, üyeler tarafından farklı nedenlerle tercih edilebiliyor. Bazı üyelerimiz hesaplı yolculuk imkanı sunduğu için yolculuk paylaşımını tercih ederken, bazılarının sosyalleşme gibi nedenlerden yol arkadaşlarıyla seyahat etmek istediğini görüyoruz.
Bizim de amacımız kullanıcıların ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak Türkiye’de kurduğumuz güvenilir topluluğu büyütmek ve her yaştan ya da meslek grubundan seyahat edenler için BlaBlaCar’ı şehirler arası yolculuklarda tercih edilen öncelikli seyahat alternatifi haline getirmek.
Hedef kitlenize nasıl ulaşıyorsunuz?
Hedef kitlemize ağırlıklı olarak online pazarlama kanallarından ve sosyal medya üzerinden ulaşıyoruz. Online pazarlama kanalları dışında radyo ve farklı markalarla işbirliği gibi offline çalışmalarımız da oluyor.
Online tabanda hangi reklam kanallarını kullanıyorsunuz?
Türkiye’de Facebook’u kullanan ciddi bir kitle var. Bu nedenle online tabanda kullandığımız reklam kanalları arasında Facebook üst sıralarda yer alıyor. Facebook dışında diğer sosyal medya mecralarında ve seyahat etmek isteyenlerin ziayret edebileceği birçok mecrada yer alıyoruz.
Gelecek sizce nasıl gelecek?
Yolculuk paylaşımı fikri, dünyanın pek çok ülkesinde olduğu gibi Türkiye’de de çok yeni bir kavram. Türkiye’de faaliyet gösterdiğimiz günden bu yana yolculuk paylaşımıyla ilgili bir eğitim sürecinden geçtiğimizi söyleyebiliriz. Bu başlangıçta pek çok ülkede görülen bir durum.
Kurduğumuz güvenilir topluluğu büyütmek ve yolculuk paylaşımı fikrini benimseterek, şehirler arası yolculuklarda tercih edilen bir ulaşım alternatifi haline getirmek öncelikli amacımız. Üye ilişkilerimiz aracılığıyla, sosyal medya üzerinden ve yaptığımız üye buluşmalarında çok pozitif geri bildirimler alıyoruz. Üye sayımızın ve üyelerimizin memnuniyetinin giderek arttığını görüyoruz, bu da bizi çok mutlu ediyor. BlaBlaCar’ı bir kez kullanan üyelerimizin tekrar kullanmak istemeleri de bize üyelerimizin olumlu deneyimlerinin topluluğun büyümesindeki etkisini gösteriyor. Bu güzel deneyimlerle, kurduğumuz güvenilir topluluk büyüdükçe, yolculuk paylaşımının şehirler arası yolculuklarda daha fazla tercih edilen bir alternatif haline geleceğini düşünüyoruz. Bizim için en büyük motivasyon ise, benzersiz yolculuk paylaşım hikayeleri. Türkiye’de yolculuk paylaşımı, diğer ülkelerden farklı olarak bir dayanışma göstergesi olarak algılanıyor. Gerek dayanışma üzerine gerekse sosyalleşme üzerine olsun, tüm bu üye hikayeleri, bize geleceğin umut dolu geleceği hissini veriyor.
Paylaşım ekonomisinin güzel örneklerinden biri Bla Bla Car ...Biz de verdiği değerli bilgilerden dolayı Esin Hanıma teşekkürlerimizi sunarız....