Her yıl, firmalara özellikle bütçe çalışmalarını tavsiye ederiz. Yıllardır bütçe çalışmaları yapan firmalar, buna inanmışlardır ve çalışmalarını biz söylemeden de yaparlar. Uzun süren düşük enflasyonlu bir dönemden sonra yani yıllar sonra Türkiye, 2018 yılında yüksek enflasyonla karşılaştı ve özellikle 80 ve 90'lı yıllardan tecrübesi olmayanlar ve gençler neye uğradığını şaşırdı. Yıllardır bütçe çalışmaları yapan firmalar bile ne yapacağını bilemez hale geldi. Bu durumda herkesin şapkasını önüne koyması, yine de bütçe çalışmaları yapması ve özellikle de esnek bütçeler yapması önem kazanmıştır. Her zaman olduğu gibi aşağıdaki itirazları duyar gibi oluyorum. Firmalar;a. Bizim firmamızda veriler çok değişkendir.b. Türkiye şartlarında belirsizlikler çok, bütçe olmaz.c. Hadi canım sen de.d. Biz zaten bunları aklımızdan yapıp takip ediyor, görüyoruz gibi mazeretler ileri sürerek bütçe yapmak istemezler. Oysa, 2018 yılında bozulan ekonomik dengeler ve enflasyon artışından daha fazla artan faizler işletmelere onarılması güç zararlar verebilecektir. 2018 yılında TÜFE %20,30 ve Yİ-ÜFE %33,64 oranında gerçekleşmiş olup son çeyrekte enflasyon gerek tüketici ve gerekse üretici fiyatları ile düşmektedir.Bu rakamlara göre 2019 yılında enflasyonun %20'ler seviyesinde gerçekleşeceği, dövizin de bu oranlarda artabileceği öngörüsünde bulunabilir ve işletme bütçelerimizi bu esaslara göre hazırlayabiliriz. Ülkemiz istese de istemese de globalleşen dünyaya uyum sağlamak ve dünya ile rekabet etmek zorundadır. Rekabete hazırlanma silahlarından biri de bütçe yapmaktır. Bütçe olayından sonra, asgari stok seviyesinin, optimum imalat miktarının tesbiti ve diğer yönetim ve mühendislik teorilerinden de yararlanılması gerektiği tabiidir. Burada yapılmasını önerdiğimiz bütçe,diğer yönetim tekniklerince desteklenmediği takdirde tekbaşına bir sihirli değnek değildir.Bir işletmede yönetimin verimli olabilmesi için şirketin amaçlarını tesbit edip bu amaçlara varmak üzere uygun planlar yapılması gerekir. Bu planlar, bir kaptana rotasını gösteren işaretli haritalar gibidir. Yapılan planlarla belirtilen rotadaki yolculukta beklenmeyen fırtınalar ve sair sebeplerle meydana gelecek sapmalar yapılan kontrollarla tesbit edilip rota düzeltilecektir.Aynı mantık, işletme faaliyetlerinin bütün önemli safhalarını kapsayan detaylı bütçe sistemlerinden faydalanılarak modern işletme yönetimi tarafından da kullanılır. Böyle bir sistem, yatırılmış sermayenin planlanmış bir gelir yaratması konusunda rakamla belirtilen amaçları ortaya koyar. Bu sebeple kapsamlı bütçeler, kar planlaması olarak da ifade edilebilir. Planlar, işlerin her hangi bir sebeple bozulması halinde zamanında düzeltme ve tedbir alma yoluna gidilmesini de sağlar.Olumlu bir kar planlaması genel olarak satış, üretim, satınalma, tahsilat ve ödeme bütçelerinen yapılmasına dayanır. Bu bütçelerden sonra proforma gelir tablosu ve nakit kullanım bütçesi hazırlanarak işletmenin belirli dönem sonuna kadar olan durumu devamlı kontrol altında tutulur. Bütçe yapılmadan önce varsayımlar hazırlanır, bu varsayımlara göre hazırlanan bütçeler kontrol edilerek nakit açık veya fazlalarının meydana geleceği aylar için önceden tedbirler alınarak bütçenin olumlu neticeler vermesi sağlanır.BÜTÇELEMEYazılarımı takip edenler hatırlayacaklardır, senelerdir bütçeleme çalışmasının önemini anlatırım. Hemen 'olmaz, sen bilemezsin, bizim sektörde olmaz' itirazları ile karşılaşırım.Vallahi de olur, billahi de olur. Buna benim eşim de inanıyor. Yaşayarak öğrendi. Evliliğimizin ilk yıllarındaki ev bütçelerim hala durur. Bütçe uygulamazsanız işletmenizde acı faturalarla karşılaşırsınız. İşletmenin tersine ailede bütçeye uymanın psikolojik olarak acı faturaları vardır. Bir şeyi alamama, bir şeye ulaşamama gibi, erteleme veya vazgeçme gibi. Her gittiğim çalıştığım yerde hemen bütçe sisteminin önemini anlatmaya uğraştım. Buna uyan, bütçe sistemini kuran firmalar her krizde ayakta kaldı, büyüdü, yatırım yaptı ve dev oldu.Bütçe sistemini kurmayanlar ise battı veya yerinde saydı.Kısaca bütçe sisteminde ne yapacaksınız? Onu bir defa daha anlatalım:1- Önümüzdeki (1) yıl içindeki varsayımlarınızı tesbit ediniz. Enflasyon, $, faiz, ülkenin kalkınma hızı vs. gibi ana veriler.2- Bu ana verilere göre aylar itibariyle fiyatlarınızı tespit ediniz. 3- Buna bağlı olarak üretim ve satış miktar ve tutarlarınızı bulunuz.4- Üretimin maliyetini hesaplayınız.5- Kârınızı, zararınızı, finansman ihtiyacınızı bulunuz. 6- Finansman açığı olacak dönemler için tedbirlerinizi böylece önceden düşüneceksiniz ve...a) O ayki yatırımdan vazgeçin. b) Yatırımı kaydırın.c) Ödemelerinizi kaydırın.d) Finansman ihtiyacı için borç para bulma çalışması yapın. e) Finansman ihtiyacını karşılamak için satışları artırın.f) İhracat yapın. Böylece hazırladığınız bütçe bilgisayarınızda hazır dursun. Şartlarda bir değişiklik halinde hemen revize edin.Göreceksiniz, bütün görüşleriniz, hareketleriniz değişecek. Daha başarılı ve daha moral sahibi olacaksınız.Unutmayın, enflasyonu 100 puandan 10 puana kolayca indirebilirsiniz. Meydana gelen şoktan sonra bunu devam ettirmek veya sıfıra indirmek çok zordur. İşte, Türkiye bu zor dönemdedir ve henüz başarılı olamamıştır. Enflasyonu 5 puanın altına düşürebildiğimiz zaman Türkiye'yi kimse tutamayacaktır.