'Bu başlığı değerlendirirken, 1855 yılı şartları ile, bugünün şartları arasındaki önemli farkı gözden kaçırmamak gerekir. Ayrıca her depremin aynı özelliklere sahip olmasının mümkün olmayacağı gerçeğinide bilmek zorundayız. Birazdan Hacı Çelebi'nin yazdığı kitapta, 1855 de yaşanmış Bursa depremi ile ilgili ifadeleri okuyacaksınız. Ancak o gün gerçekleşenlerin bugünle aynı olması söz konusu dahi değildir. O gün etkilenen semtlerin, bugünde aynı olacağını düşünmekte büyük hata olur. Ne varki o gün yaşananlar bir vakıadır ve ders alınmalıdır. Unutmayınız 'Deprem öldürmez, çürük yapılar öldürür.'
Hacı Çelebi'nin yazdığı deprem kroniği, olası Bursa depremi hakkında çok zengin bilgiler veriyor. Anlaşıldığı kadarıyla 1855 depremi sadece Bursa'da etkili olan bir depremdir. Yazar, 1855 depreminin tahribat sınırlarını da bize veriyor.1855 yılı depremini, şubat ayının 16. Çarşamba günü, saat 9'u 10 geçe olduğunu bildiriyor. Deprem üç kez aralıklarla tekrar etmiş. 1855 depreminin yıkıcı etkisi, Balıkesir Susığırlık'tan Bursa'nın doğusunda bulunan Değirmenlikızık köyüne kadar olmuş Diğer bölgelerde de deprem hissedilmişse de tahribat yapmamış. Örneğin İnegöl, Yenişehir, Kütahya, Afyon ve Akşehir'e kadar deprem kendini hissettirmişse de tahribat yapmamış Bursa'nın yakınlarındaki 50-60 evli Kete/Ürünlü köyünde sadece bir samanlık kalmış, diğer tüm evlerle hamamı ile camisi yıkılmış. Köyden 47 kişi de yaşamını yitirmiş 300 evden oluşan Kayapa köyünde sadece 10 ev kalmış. Kayapa köyünden 110 kişi de yaşamını yitirmiş Demirci ve Çalı köyünde de tahribat yüksek olmuş. Çalı'da 17 kişi, Yaylacık'ta 72, Hasanağa köyünde 42 kişi yaşamını yitirmiş Tahtalı, Görükle, İrfaniye ve Akçalar köylerinde de tahribat fazla olup bu köylerde çok sayıda kişi yaşamını yitirmiş Soğanlı köyünün yarısı yıkılmış, Izvat'ta beş hane kalmış, 16 kişi ölmüş. Yenice, Çeltik, Armut, Yunuseli, Çavuş, Panayır, Küçükbalıklı, Demirtaş, Iğdir, Dikencik ve Kestel köylerinde şiddetli tahribat yaşanmış, Tepecik köyü ise tümüyle yıkılmış Değirmenlikızık tümüyle yıkılıp sadece 3-5 hane kalmış. Yazar, Bursa'da "3.600 nüfus telef oldu dediler ise de, hakîkat üzere adedi malum olmadığını yazıyor Hangi semtler daha az hasar almış..
Hacı Çelebi şöyle yazmış: '1855 depreminin, kent içindeki farklı semtlerinde, farklı şiddetle tahribat yaptığını hayretle gördük. Bazı semtler, zeminin sağlamlığı ya da fay hatlarına uzaklığından olacak fazla tahribat yaşamamış.'Yazar şöyle diyor: 1855 depremi Muradiye tarafında fazla şiddetli hissedilmedi. Ova tarafı ile Meskenler deresi ve Ulucami tarafı en çok harap olmuş yerlerdi. Muradiye tarafında olan cami ve türbelerinde az tahribat olmuş. Muradiye evlerinden de tümüyle yıkılan fazla değilmiş. Muradiye Camii'nin ise sadece son cemaat yeri ile minare şerefesi yıkılmış Ahmetpaşa'da 30-35 haneden bir hane kalmış... Altıparmak, Yahudilik, Veledisaray, Şehreküstü, Kazzazoğlu, Hacıyakup, Doğanbey, Kiremitçi, Attarhüsam, Mizanoğlu, Narlı, Hocamenteş, Dayehatun, Süzenküfen, Sarıcasungur, Veledienbiya, Mantıcı, Yenipazar, Reyhan, Zaferanlık mahallelerinde en çok tahribat yaşanmış. Özetle Bursa'nın ova tarafındaki aşağı mahalleler tahribat görmüş. Bugünkü Cumhuriyet Caddesi'nin aşağısında, tahribatın fazla olduğu anlaşılmaktadır. Bu semtlerdeki ev ve camiler tümüyle yıkılmış. Yine Hisar'ın altındaki semtlerde de tümüyle tahrip olmuş --devam edecekFacebook