Kamuoyunda “Af Kanunu” olarak lanse edilen kamu alacaklarının taksitlendirilmesi, matrah artırımı, kasa ve ortak cari affı veya stok – demirbaş affı gibi mevzuat düzenlemeleri belli aralıkla sürekli yeniden yürürlüğe girdiğinden artık piyasa beklentisi de oluşturmaktadır.
Bu düzenlemelerden birisi de çok fazla gündemde değilmiş gibi gözükse de varlık barışı müessesidir. Varlık barışı olarak isimlendirilen düzenleme esas olarak yurt dışında bulunan bazı varlıkların (para, altın, menkul kıymet gibi) Türkiye’de banka ve aracı kurumlara ya da vergi dairesine bildirilmesi ve belli sürelerde Türkiye’ye getirilmesi esasına dayanmaktadır. Yurt dışında bulunan gayrimenkullerin bildirimi de bu yasa kapsamına girmektedir. Bildirilen bu varlıkların değeri üzerinden yasada belirtilen oranda vergi ödenmesi söz konusudur. Bu bildirim ve varlıkların Türkiye’ye getirilmesinin ardından belirtilen verginin de ödenmesi durumunda, bu varlıklar nedeniyle hiçbir şekilde vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmamaktadır.
Kanun hükmünde ayrıca, yurt dışında elde edilen bazı kazançların sadece Türkiye’ye getirilmesi şartıyla gelir ve kurumlar vergisinden istisna edilmesine ilişkin düzenlemeler de yer almaktadır. Daha evvel vergi yargısında varlık barışına ilişkin olarak verilen kararda; ““Bu durumda, davacının 30.04.2021 tarihinde 4.430.000,00-TL tutarında kayıt dışı parasını beyan ettiği ve 21.07.2021 tarihinde davacıya tebliğ edilen dava konusu ihbarname muhteviyatı katma değer vergisinin de davacı tarafından kayıt dışı bırakıldığı belirtilen hasılat üzerinden hesaplandığı anlaşılmakta olup, dava konusu cezalı tarhiyata konu kayıt dışı hasılatın, davacının bildirimde bulunduğu varlığı dışında bir tutara ilişkin olduğu tespit edilmeden herhangi bir tarhiyatın yapılamayacağı sonucuna varılmaktadır.
Olayda, inceleme elemanı tarafından bulunan kayıt dışı hasılat tutarının, davacının 193 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 93. madde kapsamında bildirimde bulunduğu tutarın dışında bir varlık kalemi olduğu yolunda bir tespit bulunmadığından, dava konusu cezalı tarhiyatta hukuka uyarlık görülmemiştir.” hükmü yer almaktadır.
7417 Sayılı “Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 30.06.2022 tarihinde başvuru süresi bitecek olan varlık barışı uygulamasına ilaveten yeni bir varlık barışı müessesi TBMM’de kabul edilerek yasalaşmıştır. Gerçek veya tüzel kişilerce, yurt dışında bulunan; para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye’de bulunan ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar da yeni uygulamada kapsama girmiştir. Bu uygulama ile bildirim süresi 31.03.2023 tarihi olarak belirlenmiş ve arlıklara belli bir tarih itibariyle sahip olma ve bunu ispat etme zorunluluğu bulunmamakta ve Bu doğrultuda, kanunda belirtilen sürelerde varlığın yurda getirilmesi veya kayıtlara alınması yeterli olacaktır.
Vergi dairelerine beyan edilen varlıkların değeri üzerinden %3 (yüzde üç) oranında vergi tarh edilecektir ve bu vergi, tarhiyatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenecektir. Hiç şüphesiz ki ülkemizde kayıt dışılıkla mücadele amacıyla bazı kolaylaştırıcı mali uygulamalar çok büyük önem arz etmektedir. Lakin gerek yerli gerekse uluslararası ticari teşekküllerin daha uzun vadeli planlar yapabilmesi adına mali mevzuatın daha uzun süreli planlamalara uygun hale getirilmesi büyük önem arz etmektedir.