Dün dünyada ve Türkiye’de gıda israfının boyutlarını yazmıştım… Dünyada yılda 1 milyar 300 milyon; Türkiye’de ise 7 milyon 700 bin ton gıda israfının gerçekleşiyor. Dünyada açlık çekenlerin sayısının 828 milyon kişiye ulaştığını düşünüldüğünde bu gıda israfı gerçekten insanın içini acıtıyor…
Yıldırım Belediyesi bir nevi gıda israfı olan semt pazarlarında çöpe atılan sebze ve meyve atıklarını ekonomiye kazandırıyor… Bu son derece yararlı bir çalışma… Bunu nasıl mı yapıyor?
Pazardaki tamamen organik olan sebze ve meyve atıklarında yine tamamen organik gübre üretimini yaparak… Bunu da belediye bünyesinde kurduğu Kompost Tesisi ile gerçekleştiriyor…
Yıldırım Belediyesi bir süredir ilçede sıfır atık bilincinin oluşması için bir takım çalışmalar yürütüyordu… Sokak atık toplayıcılarının istihdam edildiği Yıldırım Atık Timi bunlardan biri…
Yıldırım’da sıfır atık kapsamında 2021 yılında 4 bin 233 ton atık, 7 bin 453 kilogram atık yağ, bin 498 kilogram atık ilaç, bin 906 kilogram atık pil, 2 bin 548 kilogram elektronik atık ve bin 775 adet ömrünü tamamlamış lastik geri dönüşüme kazandırıldı.
Yıldırım Belediyesi Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanlığı’nın desteğiyle ‘Kompost Üretim Tesisi’ kurdu.
Böylece artık Yıldırım’da pazar atıkları komposta dönüştürülerek hiç masraf yapmadan elde edilen organik gübre çöpe gitmiyor; doğaya, yani toprağa geri dönüyor…
Tesisteki kompost makinesinin haftalık 3 bin 500 litre organik atık işleme kapasitesi mevcut… Artı semt pazarlarındaki sebze ve meyve atıklarının yanı sıra Yıldırım Belediyesi hizmet birimleri ve sosyal tesislerden çıkan organik atıklarla, park bahçe atıkları da toplanarak kompost gübreye dönüştürülüyor.
Bu gübreler yeşil alanlarda, bitkilendirme ve ağaçlandırma çalışmalarında kullanılıyor… Yani bir kazan, kazan, kazan projesi hayata geçmiş durumda… Yıldırım Belediye Başkanı Oktay Yılmaz diyor ki:
“İlçe sınırlarında çıkan semt pazarları ve park bahçe atıkları gibi organik atıkları değerlendirerek depolama sahasına, çöpe giden atık miktarının azaltılmasına katkı sağlıyoruz…
Organik atıkların pazar yerlerinden kaynağında ayrı toplanarak çevreye verdikleri zararın minimize edilmesi ve ekonomiye geri kazandırılması amacıyla Kompost Üretim Tesisi’ni ilçeye kazandırdık.
Bu işlem sayesinde hem organik atıkları dönüştürüyor hem de toprağı daha verimli hale getiriyoruz. Elde ettiğimiz kompost gübre ile de ilçemizde yer alan park, bahçe ve yeşil alanlardaki gübre ihtiyacının yüzde 20'sini tedarik etmeyi amaçlıyoruz…
Kompost Üretim Tesisi’nde üretilen organik gübre sayesinde; karbon, azot ve fosfor bakımından kaliteli ve zengin bir toprak elde ediyoruz… Yıldırım Belediyesi olarak pazar atıklarını kompost gübre haline getirerek dış alımla yapılan kimyasal gübre tüketimini azaltıyor, tarıma ucuz ve daha faydalı girdi elde ederek ekonomik kazanım elde ediyoruz.
Fiziksel, kimyasal, biyolojik ve fizyolojik özellikleri kalıcı bir şekilde iyileşen bitkilerle nitelikleri düzelen ürünlerde verim artışının oluşmasına ve elde edilen dengeli oluşumla sürdürülebilir tarımın artırılmasına katkı sağlıyoruz. Ayrıca tesis ile çevrede oluşan koku, hava kirliliği ve sera gazı salınımını azaltıyor, karbon ayak izini düşürüyor ve çöp depolama alanlarına giden atık miktarının düşmesine katkı sağlıyoruz…”
Yıldırım Belediyesi’nin Kompost Üretim Tesisi ile aynı zamanda bir nevi israfı önleyerek atıkları doğaya, ekonomiye ve topluma kazandırıyor…
KENT KONSEYİ KADIN MECLİSİ’NDEN DUYARLI YAKLAŞIM!
Dünya ülkeleri pandemide yaşanan üretim ve lojistik krizinden toparlanamadan Ukrayna Rusya savaşının tetiklediği yeni bir gıda krizinin içine düştü. İklim krizi sorunu da var… Yani ne dünyanın ne de ülkemizin gıda israfı gibi bir lüksü yok aslında…
Bir de gıda israfı denilince akla gelen hep serpme kahvaltılar ile zincir marketlerin çöplerine atılan sebze ve meyveler oluyor! Oysa gıda israfının yüzde 61’i hane yüzde 13’ü perakende, yüzde 26’sı gıda hizmetleri kaynaklıymış!
Hane eşittir ev eşittir mutfak demek… Mutfak denilince de akla kadınlar geliyor. Toplumda yemek pişirme işi çoğunlukla kadınlara ait.
Ev içi gıda israfı tamamen önlenemese de azaltılabilir!
Gıda israfının önlenmesine yönelik ne yapılacağı multidisipliner bir konu.
Yani akademik odalardan STK’lara, ilgili kamu kurumlarından üniversiteye ve yerel yönetimlere dek konunun tüm taraflarının dahil ve müdahil olacağı bir çalışma gerekiyor…
Bursa’da bu işi çok sayıda kadına ulaşarak hayata geçirecek kuruluş Bursa Kent Konseyi Kadın Meclisi’dir. Proje bazlı çalışmalarda çok başarılılar ve bu alanda sürdürülebilir bir farkındalık çalışması yapabilecek potansiyele, yeteneğe sahipler…
Bursa Kent Konseyi Kadın Meclisi Başkanı Mihrimah Kocabıyık ile gıda israfını konuştuk.
Mihrimah Kocabıyık bu konuya çok duyarlı yaklaştı… Pandemi öncesinde 2019 yılında ekmek israfının önlenmesine yönelik hayata geçirdikleri projeyi anımsatt ve “Pandemi olunca geniş zaman dilimine yayamadık. Aslında biz de bu konuda çok duyarlıyız. Bu konu geniş kapsamlı, Kent Konseyi başkanımız ile görüşebiliriz."dedi.
O söyleyince hatırladım, projenin tanıtım toplantısına ve atölye çalışmasına gitmiştim. Farkındalık oluşturmak için bilgilendirici broşürler hazırlamışlardı ve yenmeyen ekmeklerle yapılan yemek ve tatlılarla ilgili Gastro Akademi'de uygulamalı çalışma yapılmış ve yarışmalar düzenlenmişti... .
Biz ekmeğimizi yere düşürdüğünde öpüp başına koyan; yolda yere düşmüş ekmek gördüğünde kimse üstüne basmasın diye alıp kenara koyan nesiliz… Ekmeğin kıymetini biliriz! Sofrada yarım lokma bırakmanın haneye bereketsizlik getireceğine inanırdı büyüklerimiz… Hatırlayacağız, hatırlatacağız...