Günümüzde enerji; hayatımızın en önemli parçası. Onsuz bir yaşam sürdürmek mümkün değil. Peki bunun maddi değeri nedir? Ülkemiz için kabaca şunları söyleyebiliriz; ülkemizin değerlendirilebilecek atık ısı potansiyeli yıllık 650 milyon dolar civarında. Bu atık ısı ile 3,8 milyon hane ısıtılabilir.
Hükümetin hazırladığı Orta Vadeli Programda (OVP) yer alan atık ısının değerlendirilmesine yönelik eylemin hayata geçirilmesi ile birlikte, Türkiye için önemli büyüklükte bir enerji kaynağının ortaya çıkacağı belirtildi.
4T Platformu (Temiz Çevre, Temiz Enerji, Temiz Tarım ve Temiz Beslenme) Başkanı ve Yenilenebilir Enerji Uzmanı Ali Rıza Öner; sanayi bacaları, AVM, hastane, otel gibi yoğun enerji tüketen işletmelerin faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ısının bacalardan atılması sırasında eşanjör adı verilen sistemle artık ısının alınarak başka alanlarda kullanılabildiğini belirtti. Bacalara kurulacak bu sistemle, bu büyük atık enerjinin ekonomiye kazandırılabileceğini vurguladı.
Türkiye'de değerlendirilebilir atık ısı kaynaklarının yüzde 42'sinin sanayide, yüzde 40'ının termik santrallerde, %18'inin ise ticari binalarda oluştuğunu kabul edebiliriz. Toplam 2,4 milyar dolarlık bir yatırımla bu atık ısıdan geri kazanılabilecek ısının sağlayacağı tasarrufun yıllık 650 milyon dolara kadar çıkabileceği hesaplanıyor. Bu da yapılan yatırımın 4-5 yılda geri kazanılabileceğini gösteriyor.
Bu proje yalnız ısıtma amaçlı değil; atık enerjinin kullanımıyla karbon emisyonunu da azaltmayı hedefliyor. Teorik olarak bu yönde yıllık 4 milyon motorlu aracın kirliliği kadar emisyon azaltımı sağlanmış olacak.
Türkiye'de birçok kömür ve doğalgaz yakıtlı termik santral mevcut. Burada gerek katı gerekse gaz yakıtlar yakılarak buhar elde ediliyor. Elde edilen buhar ise buhar türbininden geçirilerek elektrik üretiliyor. Bu üretim sonucunda bir atık ısı oluşuyor. Buna çürük buhar diyoruz. Aynı oluşumu sanayide, özellikle demir-çelik ve çimento fabrikalarında, ticari binalarda, AVM, hastane ve otellerin bacalarında görmek mümkün. Eski bir çimentocu olarak bu konuda Bursa Çimento Fabrikası’nda maksimumda 7,5 megawat elektrik üretilebilecek bir yatırım yapıldığını ve halen fabrikanın ihtiyaç duyduğu elektrik enerjisinin yüzde 25'ini bu yolla elde ettiğini belirtmek istiyorum.
Ayrıca bu atık ısıdan; büyük seralar kurularak entegre tarım yapmak mümkün. Bu saydığımız kaynaklara ilaveten Biyogaz’ı da belirtmeliyiz. Bu tip gaz üretilmesi, yakıt olarak kullanılması ve yine bacadan çıkan atık ısının yeniden değerlendirilmesi de bir başka kazanç kapısı olmaktadır.
Sonuç itibariyle şunu söyleyebiliriz. Atık oluşumu çağımızın bir gerçeği. Ama onu geri kazanmak da yine bir ihtiyaç. Bunu yapacak teknoloji de mevcut olduğuna göre, vakit geçirmeden durumumuzu analiz etmeli ve atık ısıyı kazanım için gerekli yatırımı yapmalıyız.
Dünyanın ciddi bir iklim krizine girmekte olduğunu görüyoruz. Önlem almak birincil görevimiz olmalı.
Tasarruf, her zaman tasarruf...