Ülkemizde nihayet Enflasyon Düzeltmesi yapılacak. Vergi Usul Kanunu esas olarak yapılacak çalışmalar, meslektaşlarımız tarafından çok detaylı ve düzenli olarak incelenmekte ve hazırlıklar yapılmaktadır. Ancak ülkemizde uluslararası muhasebe standartları da uygulanmaktadır.
Bağımsız denetim standartları arasında yüksek enflasyonlu ekonomilerde finansal raporlamaya ilişkin Türkiye Muhasebe Standardı (TMS 29) hakkında tebliğ yıllar önce (2005 senesinde) yayımlanmış ve nihayet 2023 – 2024 yıllarında uygulanacaktır. Ben de bir çok yazımda bağımsız denetimde enflasyon muhasebesi ve yeniden değerleme konusunda yazılar yazmış ve uygulanması gerektiğini ileri sürmüştüm. Nihayet uygulanacak, tabii çok memnunum. Ancak, meslektaşları epey zorlayacaktır. Bunu da yazmak zorundayım.
Standarttaki esasları aşağıya alıyorum.
TMS 29 standardı geçerli para birimi yüksek enflasyonlu bir ekonominin para birimi olan işletmelerin, konsolide finansal tabloları da dahil olmak üzere, tüm temel finansal tablolarında uygulanacaktır. Bu standardın uygulanabilmesi için:
(a) Nüfusun çoğunluğu servetini parasal olmayan varlıklarda ya da nispeten istikrarlı bir yabancı para biriminde tutmayı tercih eder. Elde tutulan yerel para, satın alma gücünü korumak üzere hemen yatırıma dönüştürme vb suretiyle değerlendirilir;
(b) Nüfusun çoğunluğu parasal tutarları yerel para biriminden değil, nispeten istikrarlı bir döviz cinsinden dikkate alır. Fiyatlar da bu döviz cinsinden belirlenebilir;
(c) Kredili satış ve satın almalardaki fiyatlar; süre kısa bile olsa, kredi süresi boyunca satın alma gücünde beklenen zararları karşılayacak şekilde belirlenir; (d) Faiz oranları, ücretler ve fiyatlar bir ‘fiyat endeksi’ne bağlıdır ve
(e) Son üç yılın kümülatif enflasyon oranı %100’e yaklaşmakta ya da aşmaktadır.
Aynı yüksek enflasyonlu ekonominin para biriminde raporlama yapan tüm işletmeler bu standardı aynı tarihten itibaren uygular. Bu standart, raporlama yapılan para birimine sahip olan ülkede yüksek enflasyonun mevcut olduğunun tespit edildiği raporlama döneminin başından itibaren tüm işletmelerin finansal tablolarına uygulanır.
Yüksek enflasyonlu ekonomilerde finansal tablolar genel olarak tarihi maliyet esasına göre hazırlanır.
Bunlar
1.Bilanço
2.Gelir Tablosu
3.Nakit akış tablosu
4.Konsolide finansal tablolar
İşte bu tabloların TMS 29’daki esaslara göre düzeltilmesi gerekir. Bütün işletmeler finansal tablolarını düzeltmek zorundadır.
Finansal tabloların bu standarda göre düzeltilmesi, genel satın alım gücündeki değişiklikleri yansıtan genel bir fiyat endeksinin kullanımını gerektirir. Aynı ekonominin para biriminde raporlama yapan tüm işletmeler tarafından aynı endeks kullanılarak enflasyon düzeltmesi yapılır.
Gördüğüm kadarı ile bağımsız denetimdeki TMS 29’a göre enflasyon düzeltmesi VUK a göre yapılan enflasyon düzeltmesinden daha zor olacaktır.
Hayırlısı olsun diyorum.
Ama yine de uluslararası standartların bazılarına ülke bazında müdahale edilebilir iddiamın doğru çıktığını görüyorum.
Gerek VUK’a göre ve gerekse TMS 29’a göre enflasyon düzeltmesi yapan meslektaşlarımın çok dikkatli çalışması ve doğru sonuçlara ulaşmasını diliyorum.