Başta ulusal havayolu şirketimiz THY olmak üzere, diğer havayolu şirketleri de uçak sayısı açısından Avrupa ve dünya sıralamasında yukarıya doğru bir yükseliş gösteriyor.
Uçak sayısının artması, beraberinde uçuş trafiği ve yolcu sayılarının artışı anlamına gelmektedir ki, bu artışlar gururumuzu okşayan gelişmelerdir.
Eurocontrol’un Avrupa Havacılığına Genel Bakış Raporu’ndaki verilere göre, Türkiye 2023 yılında günlük ortalama 3 Bin 026 uçuş sayısıyla Avrupa’nın en yoğun altıncı ülkesi konumundadır. Aynı şekilde, günlük Bin 375 uçuşla İstanbul Havalimanı en yoğun meydan olurken, THY de günlük Bin 443 uçuşla üçüncü havayolu olma başarısını göstermiştir. 2024’ün ilk altı ayında bu rakamlar korunabilmiş veya egale edilip, daha yukarıya çıkmıştır.
Bu başarıyı yakalamada en önemli faktörlerin başında hava araçlarının sayısı gelmektedir. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün (SHGM) 2023 Faaliyet Raporu’na baktığımızda kapasitesi 100 yolcunun üzerinde olan uçakların sayısı 668 olarak (Bunun 458’i THY filosunda) görünmektedir ki, bu sayı 2024’ün ilk yarısında 700’ü geçmiştir.
Genel havacılıkta 524, hava takside de 207 hava aracı kayıtlıdır. Bunların 120’si business jet sınıfına girmekte.
2023 sonunda sayıları 232 olan hava taşıma işletmelerinin 14’ü havayolu, 44’ü de hava taksi işletmesidir.
Bu kadar hava aracını sevk ve idare etmek için elbette yeterli kaptana ve yardımcı pilota (First officer) ihtiyaç olduğu çok net ve kesin bir gerçektir.
Şimdi, Türkiye’de ne kadar uçuş ehli var diye bakarak gerçeği görebiliriz.
SHGM’nın geçen yıl sonu verilerine göre Türkiye’de 12 Bin 070’i uçaklarda
209’u da helikopterlerde görev yapan veya yapabilecek olup, çalışmayan toplam 12 Bin 277 kaptan pilot ve ikinci pilot bulunmakta. Diğer hava aracı pilot sayısı 744, öğrenci pilot sayısı da Bin 732 olarak görünmekte.
Bu sayının içinde bir dönem sayıları bini (toplam sayının yüzde 10’u kadar) geçen “İstemezük” diye günah keçisi ilan edilen 518 yabancı pilotun olduğu gerçeğini de göz ardı etmeyiniz derim.
(Bazıları, vakıf-sendika üyesi de olan pilotların 5 Bin 184’ü TALPA- Türkiye Havayolu Pilotları Derneği’nin üyesi)
Yazının girişinde verdiğim ve halen filolarda olan uçak sayılarının yerinde saymayacağı ve ne kadar artacağına da bir bakalım. THY, 2033 yılında 813 uçağa çıkacak, kardeş havayolu AJet 10 yıl içinde 200 uçaklık bir filoya ulaşacak. Pegasus da bu sayıya ulaşma niyetinde. Yarısı Alman malı olsa da, TC tescilindeki Sun Express de büyümeyi planlarına almış halde.
Diğer şirketler de azar azar büyüyor.
Hal böyle olunca, burada “Bu kadar uçağı, uçuracak pilotları nereden ve nasıl bulacağız?” sorusu sorulmalıdır.
Geçmişte, sivil havacılığın en büyük pilot temin yeri, Türk Hava Kuvvetleri idi. Yasak olduğu halde yabancılarla muvazaa (anlaşmalı) evlilik yaparak kendilerini ordudan attıranlar veya emekli olanlar sivil uçaklara geçerdi. Şimdiler de Silahlı Kuvvetler’de pilot azlığı olduğu için o kapı kapandı gibi.
İşin erbabı, sektörün önümüzdeki yıl ortalama 2 Bin 150 kadar pilot ihtiyacı olduğunu söyleyerek, yetişen sayının buna yetmeyeceğini dile getiriyorlar.
THY’nin pilot yetiştirmek için kurduğu Turkish Airlines Flight Academy ve sayıları 19 olan diğer uçuş okullarının mezun sayısı ne yazık ki, havacılık için gerekli pilot ihtiyacına yetmeyecek.
En büyük okullardan biri yılda ancak 250 pilot yetiştirebildiği için yeni gelen iş birliği önerilerine cevap veremiyor.
Durum, bu kadar vahim olduğuna ve uçaklar da yerde beklemeyeceğine göre, SHGM’nin sınırladığı yabancı pilot konusu ne yazık ki çözüm yolu olarak tekrar gündeme gelecektir.
Şimdi, birileri “Türk pilotlar işsiz ve boş gezerken, neden Yunan pilot alınır” diye soracaktır. Manzara hiç de dışardan göründüğü gibi değil.
“Pilotlukta para var” diyerek, banka kredisi çeken ve malını mülkünü satıp ümit sömürünü yapan bazı okullara aldanıp, 225 saat uçuş yaparak pilot olup iş bulacağını düşünenlerin hayali sukuta uğrayacağını gördük, bundan sonra da görmeye devam edeceğiz.
Aklı havada olanlar “Sizi, kokpite alalım” diyen cazip reklamlara lütfen kanmayın. Kokpite girmek emek ister!
Mutlu yarınlar Türkiyem…