Yapı Denetim ve Deprem Mühendisliği Derneği Bursa Temsilcisi Serkan Işık Yapı Denetim ve Deprem Mühendisliği Derneği Bursa Temsilcisi Serkan Işık düzenlediği basın toplantısıyla deprem bölgesindeki izlenimlerinin yanı sıra Bursa’da yapılması gerekenleri gündeme getirdi.
Serkan Işık depreme Diyarbakır’da yakalandığını anlattı:
“Biz dernek olarak her yıl iki seminer düzenleriz, yaz aylarında Batı Anadolu’da, kış aylarında ise Anadolu’nun doğusunda…
Bu yıl Gaziantep, Diyarbakır, Hatay, Malatya ve Van’da düzenlenecekti. Depremden üç gün önce Antakya’da idik. Depremde yerle bir olan otelde kalmıştık.
Malatya’ya gitmek için yola çıktık, Urfa Siverek yolu çok karlıydı, hava -19 dereceydi. Geri dönüp Diyarbakır’da kaldık. Dönmeseydik, depremi Malatya’da yaşayacaktık. Depremi Diyarbakır’da yakalandık. 1999 depreminde Gölcük’te 46 gün çalışmıştık. Bu deprem çok daha büyüktü.”
Işık yaklaşık bir ay boyunca deprem bölgesinde yapı denetimciler ve deprem mühendisleri olarak bir raporlama çalışmaları yaptıklarını anlattı.
Ve yapı denetim yasasını gündeme getirdi:
“1999 depreminden sonra yapı denetim sistemi, 4708 sayılı kanunla kuruldu. Asın hedefi vatandaşın can ve mal güvenliğini korumaktır…”
Yapı denetime tabi olan binalarda Van, Elazığ, Malatya, İzmir ve Düzce depremlerinde hasar olmadığına dikkat çeken Serkan Işık şu bilgileri paylaştı:
“11 ilimizi etkileyen depremlerde yapı denetime tabi olan binalar arasında Adana’da, Diyarbakır’da, Elazığ’da, Şanlıurfa’da, Osmaniye’de hasar gören bina yok.
2001’de 4708 Sayılı Yapı Denetim Yasası çıktığında 19 ilde pilot uygulamaya gidildi. Deprem bölgesinden 3 il buna dahildi. Diğerleri 2011 yılında tüm ülkede zorunlu olunca yapı denetim sistemine dahil oldu. Bursa birinci derece deprem bölgesinde. Bugün diğer deprem bölgesinde ne yaşanıyorsa, bir gün biz de yaşayacağız.”
BURSA’NIN TARİHSEL DEPREMLERİ İLE KAHRAMANMARAŞ-HATAY DEPREMLERİNİN BENZERLİĞİ!
1855 Bursa Depremleri ile Kahramanmaraş ve Hatay depremlerinin benzerliğine dikkat çekti:
“Bursa olarak birinci derece deprem riskimiz var. 1855 depremi 11 ili etkileyen depremlere çok benziyor. Bursa 28 Şubat’ta 7,7 büyüklüğünde bir depremle sarsıldı, 28 gün sonra 7,2 büyüklüğünde bir depremde 3 bin insan kaybetti. Kahramanmaraş ve Hatay depremlerinde de art arda büyük depremler yaşandı.”
Deprem bölgesinden gözlemlerini fotoğraflı sunum eşliğinde paylaştı; kolonlardan kablo ve boru geçirildiğini, kolon kesildiğini, zemin sıvılaşması olan ova bölgelerinde yoğun yapılaşmaya gidildiğini örnekleriyle gösterdi.
Depremden sonra yoğun şekilde yapı denetim firmalarının eleştirildiğini, hasar gören binalar arasında yapı denetime tabi olanların oranının yüzde 2 civarında olduğuna vurguladı…
Serkan Işık zemin özelliklerine bundan böyle daha fazla dikkat edilmesi gereğine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Bölgede Yapı denetime tabi 131 binada hasar var. Onların da çoğu da Asi nehri kıyısında, zemin sıvılaşmasının olduğu yerde.”
Serkan Işık tespitlerinden biri de şöyleydi:
“En büyük sıkıntı imalatta. Parası olan herkes müteahhit oluyor. İmalatta yani binanın inşaatının her aşamasında şantiye şefi olmalı. Ne yazık ki 100 firmanın 80’inde şantiye şefi yok. Sahada çalışan ustalar ise alaylı sistemde inşaat yapıyor. “
Bina kimlik sistemini gündeme getiren Işık “2021 yılında bakanlık bina kimlik sistemi diye bir sistem çıkarttı. Bu bina kimlik sisteminde artık bu binalar mevcut binalardaki asansörler her yıl denetlediği gibi bunlarda da beş yılda bir binalar denetlenecek. Bununla ilgili de şu anda 2021 yılının sekizinci ayından itibaren yapı kullanma alan bütün binalara zorunlu oldu” dedi.
BURSA AFETE KARŞI ACİL EYLEM PLANLARI YAPMALI!
Bursa’nın depreme karşı acil eylem planlarının yapılması gerektiğine değindi:
“Bursa ovasında sıvılaşam sorunu var. Önlem almak zorundayız. Kentsel dönüşümün hızlandırılması gerekiyor. Bursa’da doğudan batıya geliş var. Ancak doğu boşaldığı zaman o bölgenin de dönüşüme ihtiyacı var. İnsan yoğunluğunu şehir dışına aktarmamız gerekiyor.
Siyasi kavgası olmadan bizim dönüşmemiz lazım yoksa deprem bizi dönüştürecek. Bursa’da acil eylem planlarının oluşması gerekiyor. İnsanların konaklayacağı yerlerden araç sayılarına kadar her an görev başında olabilecek gibi hazırlık yapılması gerekiyor.
Yerel yönetimlerin hazırlık yaptığını biliyorum. Ancak bu hazırlığın biraz daha hızlı yapılması gerekiyor. Bunun önlemlerini almak zorundayız.
Şehirleşme anlamında almak zorundayız. Binaları yenilemek anlamında almak zorundayız. Kentsel dönüşümü bir an önce arttırmamız gerekiyor. Biz yapmazsak deprem dönüştürecek. Bakın, Antakya yok!”
BURSA’DA ESKİ YAPILAR
Bursa’nın bu zamana kadar 96 milyon metrekare yapı denetime tabi olarak yapıldığını belirten Işık, “Bunların betonarme kısmı yapı denetime tabi olan ancak daha sonra yapı kayıt belgesi alan 7 milyon metrekare inşaat var. Toplam 103 milyon metrekareden bahsediyoruz.
Bunların yüzde 40’ı konut ve ticari alanlar, yüzde 60’ı ise konut alanlarıdır. Yani 66 milyon metrekareye tekabül eden bir konut alanı var. Bunu da 100 emsale varsayımlarla böldüğümüzde 660 bin konut ediyor.
Ortalama 3 kişi ile yaşandığını düşünecek olursak, 2 milyona yakın insanın şu anda yapı denetime tabi, sağlık ve güvenli binalarda oturduğunu düşünüyoruz. Bursa nüfusu belli, 3 milyon 400 bin olduğuna göre, 1 milyon 400 bin kişisi eski Bursa dediğimiz 1999 öncesi yapılmış binalarda oturuyor”
“BİNAYI DENETLEMEYE GİDEN PERSONEL DAYAK YİYOR”
Dün bir şantiye şefi, beton kalitesine itiraz eden beton mikseri sürücüsü tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Türkiye’nin birçok yerinde yaşanan olaylara değinen Işık şunları söyledi:
“Denetimimizi karşı tarafla birlikte etik kurallara göre yaptığımız zaman düzgün bir modellemeyle inşaatı yaptırıyoruz.
Ancak hayatı boyunca teknik terimi bilmeyen imalatı alaylı bir şekilde yapan insana da biz sahada dert anlatamıyoruz.
En son Bursa’da benim denetleme personelime saldırdılar. İnsanlara biz doğruyu anlatamıyoruz. Onlar kendi bildiği alaylı doğruyu bize anlatmaya çalışıyorlar.”
Serkan Işık deprem bölgesinde hastane, kaymakamlık ve belediye binaları dahil kamu binalarının yıkılmasına yönelik soruyu ise şöyle yanıtladı:
“4708 Sayılı yasa özel teşebbüsü denetliyor. Kamu yapı denetim sistemine dahil değil. Kamu kendi iç sisteminde denetliyor. Yapı denetim firmalarının herhangi bir sorumluluğu yok…”