Geçtiğimiz 2022 yılı, corona etkisinin zayıflamasıyla ülkemiz için ekonomik yönden kısmen toparlanma yılı oldu. Tam bunun olumlu etkisini yaşayacağız derken 6 Şubat 2023'te 11 ilimizi doğrudan etkileyen Kahramanmaraş deprem afetiyle karşılaştık. Bu depremi ve yansımalarını önceki yazılarımda sizlerle paylaşmıştım.
TÜİK rakamları netleşip kullanılabilir hale geldiğinden, 2022 yılının genel bir değerlendirmesini resmi rakamlarla irdeleyebileceğiz. Çimento sektörünün rakamları ile konuya bakalım.
2022 yılında çimento üretiminde önceki yıla oranla %6,6'lık bir düşüş yaşanmıştır. 2022 yılında üretilen çimentonun %25,1’i ihraç edilmiştir. İç satışlarda %9,3 bir artış azalış yaşanırken, çimento ihracatında ise %4,2'lik de artış gerçekleşmiştir.
Geçmiş yıllarla bir mukayese yaptığımızda, toplam üretimde 2016 yılının seviyesindeyiz. İhracatımız geçmiş 15 yılda dalgalı bir seyir izlemiş, 2008 yılında 10.584.662 ton iken 2014-2018 döneminde yıllık ortalama 7,5 milyon tona gerilemiş, sonra dolar kurunun etkisiyle 2022 yılında 18.476.383 tona yükselmiştir. 2018-2022 yılları arasındaki bu trend, sektör için bir can suyu olmuştur diyebiliriz.
2022 yılında:
Çimento Üretimi: 73.708.026 ton
Çimento İç Satışı: 54.609.803 ton
Çimento İhracatı: 18.476.383 ton
Klinker Üretimi: 72.171.959 ton
Klinker İhracatı: 8.485.158 ton olmuştur.
Yarı mamul klinker stoku 1 milyon ton artışla 4.560.435 tona ulaşmıştır. Bu stok şirket sahiplerine önemli bir mali yük getirmektedir. Deprem bölgesinde yapılacak inşaatlar bu stokun normal seviyelerine gelmesini sağlayabilir.
Son 10 yılın rakamlarına baktığımızda çimento üretim ve iç satışında dalgalı bir seyir görmekteyiz. Konu yalnız ülkemizdeki yatırımlar ile değil dünyadaki gelişmelerle de ilgilidir. Türkiye bu sektörde; dünyanın önemli bir üreticisi ve ihracatçısıdır. Burada önemli olan kapasite kullanım oranıdır. 2022 yılı bu konuda parlak bir yıl değildir. Toplamda %60'lık bir kapasite kullanım oranı, yatırımlar için sıkıntılı bir durumdur.
Çimento fabrikaları ülkemizin dört bir yanında bulunmaktadır. Ancak tüketim her bölgede aynı oranda artmamaktadır. Bu nedenle yatırımların geri kazanımı beklenen gibi olmuyor. Dengeli bir durum için daha epeyce zaman gerekiyor.
İhracat bir çıkış olarak görülüyor. Ancak son yıllarda artan navlun fiyatları ciddi bir engel teşkil ediyor. Burada, büyük tonajlı gemilerle yapılan ihracat daha avantajlı oluyor. Nitekim bu tür taşımacılığın yapıldığı ABD'ye ihracatımız 2021'de klinker + çimento 7,2 milyon ton iken 2022 yılında 9,8 milyon ton olmuştur. ABD en büyük pazarımız durumundadır.
İhracatta 2021 ile 2022 yıllarına mukayeseli olarak bakalım.
2021 2022
Çimento 46,6 $/ton 61,5 $/ton
Klinker 33,1 $/ton 46,7 $/ton
Burada ton başına artış rakamları; gelir ve kârlılık yönünden önemli avantaj sağladığı görülmektedir. Yukarıda yıllık ortalamalar verilmiştir. Aralık 2022 ayının çimento ihracat fiyatı 66,4 $/ton seviyesinde olduğunu belirtmeliyim.
Yazıyı tamamlarken bir konuyu tekrar vurgulamak istiyorum. Deprem bölgesindeki inşaatlarda kullanılacak çimento için bir sıkıntı beklenmemelidir. Yalnız o bölgede değil yakın illerdeki fabrikalardan da sağlanacak destekle tüm yapılarda bir gecikme olmaz. Ancak diğer malzemeler ve işçilikle ilgili durum çok önemli. Her şey iyi bir planlama ve ödemelerdeki zamanlama ile çözümlenebilir. Konuya devam edeceğim.
SPOT: 2022 yılında çimento üretiminde önceki yıla oranla %6,6'lık bir düşüş yaşanmıştır. 2022 yılında üretilen çimentonun %25,1’i ihraç edilmiştir. İç satışlarda %9,3 bir artış azalış yaşanırken, çimento ihracatında ise %4,2'lik de artış gerçekleşmiştir.