Geçen ay Kuzey Kıbrıs’a gidip bir kaç gün kaldıktan sonra geri döndüm.
Gördüklerimi özetlemek gerekirse, otel ve casinoların yanı sıra üniversitelerle 700’ü aşkın oto galerisi bu ülkenin en önemli gelir kaynaklarını oluşturuyor.
Fabrika ve üretim tesislerinin olmadığı KKTC’nın, oteller ve bankalar dışında en büyük ekonomik varlığı olan Ercan Havalimanı’nı da görmeden edemeyiz. Ben, çok iyi para kazandığından emin olduğum havalimanını mercek altına almaya hazırlanırken tam bu sırada KKTC Devleti’nin Resmi Gazetesi 24 Eylül 2024 tarih ve 197 Numaralı Özel baskısında vergi rekortmenlerini ve de ödedikleri vergi miktarlarını yayınladı.
Türkiye’de de olduğu gibi, burada da bankalar listenin başında yer alıyor. Bir numarada 499 Milyon 045 Bin TL vergi verecek Türkiye İş Bankası var.
Kıbrıs’ta otel ve casino işletmeciliği yapan Merit Kıbrıs eksi 347 Milyon 412 Bin TL vergi matrahı beyan ederek 413 Milyon 782 Bin TL vergi ödeyecek.
Devamında yerli ve Türkiye kökenli birçok banka listenin en üst sıralarında yer alıyor. Ercan Havalimanı’nda çok geniş alanlarda duty free satışı yapan Adem A. Kaner ve Kardeşi Ltd. Şirketi ise beşinci sırada olmasına rağmen 164 Milyon 450 Bin TL vergi ödeyecek.
Sigara, içki, çikolata ve parfüm gibi yanına yaklaşılmayan pahalı ürünler satan bu şirketin kuruluşunda yüzde 10 ortak olduğu Ercan Havalimanı’nda en fazla ciro yapan ve karlılığı yüksek ürünler satan Kanerler’in beyan ettiği 699 Milyon 788 Bin TL’lık matrahın ve ödeyeceği verginin azlığı iddia ediliyor.
Listeye bakmaya devam ettiğimde iyi para kazandığından şüphe edilmeyen bahis şirkelerinin ve casinoların ahım şahım vergi matrahı beyan etmediğini görmemek için kör olmak gerekiyor.
22’inci sırada tanıdık bir isim olarak 64 Milyon 252 Bin lira ile İstanbul Airlines adını görüyoruz. Türkiye’nin ilk havayolu olup, uçuşlarına 2004’te son veren, duayen havacı Özcan Toplar’a ait İstanbul Havayolları’nın kardeş kuruluşu olan bu şirket otelcilik ve turizm iş kolunda faaliyet gösteriyor.
İflas eden Atlas Global Havayolları’nın sahibi Murat Ersoy’un kurduğu Mersoy Turizm Otelcilik A.Ş ise sadece 40 Milyon 437 Bin TL vergi ödeyebilirim demiş. Uçak yakıtı satan Triplestar Fuel Services ise listeye ancak 50’inci sıradan girerek 25 milyon 661 Bin TL vergi beyanında bulunmuş. 51’inci sırada bulunan ve 40 yıldan bu yana Ercan Havalimanı’nda yer hizmeti veren yine Özcan Toplar’a ait İstanbul Handling Ltd. ise 24 Milyon 350 Bin TL vergi ödeyecekmiş.
Devletin, ‘İstediğin kadar vergi ver” mantığını anlamadığımı belirterek çok az vergi veren şirketlerin bazılarını vicdanlarıyla baş başa bırakıp asıl konumuza gelelim.
Önceleri kapasitesi 800 Bin iken şimdi en fazla 4 milyon yolcu ağırlayacak
Ercan Havalimanı’nın tam 10 milyon kapasiteli yeni havalimanını 10 yılda zar zor bitiren işletmeci ve de yapımcı T&T (Emrullah Turanlı’nın Taşyapı İnşaat, Alp Delimollaoğlu’nun Terminal Yapı şirketlerinin ortaklığı)
Ercan Havalimanı İşletmeciliği İnşaat Sanayi ve Ticaret Şirketi (Limited) ne kadar vergi ödeyecekmiş diye listeyi taradım. Ama ne yazık ki göremedim. Bu şirket zarar mı etti, neden listede (az da olsa) yer almadı.
Bunların cevabını Kuzey Kıbrıs’taki her yurttaş gibi, bir TC vatandaşı olarak ben de merak edip, sorguluyorum. Sorgulama hakkımız var, çünkü bizim verdiğimiz vergilerle ekonomisi ayakta duran KKTC’nin alamadığı her kuruş vergi bizim cebimizden çıkacak daha fazla vergi demektir. Öyle değil mi?
Ben, Ercan Havalimanı’nın işletmecisi olan T&T Havalimanı İşletmeciliği şirketinin kaç lira vergi verdiğini arayıp bulmaya çalışırken, T&T Airport Genel Müdürü Serhat Özçelik’im kamuoyuna yaptığı ‘Zararda değiliz. Vergi matrahı oluşmaması yasal bir sonuçtur” diye başlayan açıklaması şöyle diyordu;
“KKTC Maliye Bakanlığı’nın 2023 yılına ait vergi matrah ve miktarlarının açıklaması nedeniyle kamuoyunda şirketimizin zararda olduğuna ve bu nedenle vergi ödemediğine ilişkin spekülasyonlar yapılmıştır. (…….) T&T Havalimanı İşletmeciliği şirketi, 2023 yılında 420 milyon TL işletme kârı elde etmiş olmasına karşın, amortisman, kur zararı ve yatırım indirimlerinin gider kaydedilmesi sonucunda vergi matrahı oluşmamış ve operasyonel olarak karlı olmasına rağmen vergi tekniği açısından zarar etmiştir. (….)
“Zarar etmiştir” diye biten cümlenin devamında ise şu sözleri söylüyordu.
“İşletmemiz zararda değildir. 2023 yılı için vergi matrahı oluşmaması, KKTC vergi mevzuatının KKTC’nde faaliyet gösteren diğer tüm işletmelere olduğu gibi şirketimize sağlamış olduğu haklar uyarınca hazırlanan 2023 yılı bilançomuzun yasal sonucudur. (….)
İlgili sözleşmemiz gereği, 2023 yılında kamu kasasına aktardığımız ciro payı 1,6 milyar TL’den fazladır. 2024 yılının ilk iki dönemi (6ay) sonunda ödenen ciro payı ise 286 milyon TL’yi aşmış bulunmaktadır. (Muhtemelen yıllık pay 2023’ün üçte biri kadar olabilecektir.)
T&T Havalimanı İşletmeciliği, devletimiz ile paydaş olarak çalışmaktadır. Hesapları, diğer bütün işletmelere göre çok daha şeffaf olmak zorundadır ve kamu denetimine tam anlamı ile açıktır.(…..)”
Bu açıklamayı okuyucularımın insaf, izan ve anlayışına havale ediyorum.
Diyorum ki, söyledikleriniz yasal ama kamu vicdanını rahatsız etmiyor mu?
Bu durumlarla ilgili olarak Türkçe’de o kadar deyim var ki. Hangisini yazsam bilmem ki. Siz istediğini koyun buraya.
Mutlu yarınlar Kuzey Kıbrıs.