İlk köşe yazarlığına başladığımda kadının insan hakkını savunduğum yazılarımı takip eden 30-35 yaşlarında bir eczacı kalfası kadın okur, şehirden 9 kilometre uzakta olan çalıştığım gazeteye gelmişti beni ziyarete…
Zahmete girmişti, zira işyeri Atatürk Caddesi’nde, evi de İpekçilik’teydi…
Epeyce konuşmuştuk…
Konuşmanın sonuna doğru bana şöyle demişti:
“Yazılarınızı çok seviyorum, çok beğeniyorum, ama bazen anlamakta zorluk çekiyorum. Sanki yabancı bir dilde bir şeyler okuyormuşum gibi geliyor…”
Çok şaşırmıştım, zira yazılarımda mümkün olduğu kadar Türkçe kelimeler kullanmaya özen gösteriyordum…
Okur ortaokul mezunuydu; kitap okuma alışkanlığı olup olmadığını sormuştum; çok yorulduğunu, yılda bir iki kitap okuyabildiğini söylemişti. Oysa o yıllarda benim için haftada en az iki kitap okumak, yemek içmek kadar zaruri bir ihtiyaçtı, okumadığımda kendimi çok eksik hissediyordum…
Okur benim yazılarımı seviyordu, ama tematik olarak. Anlamıyordu… Yazılarımda kelime çeşitliliğine, dile çok özen gösteriyordum. Aslında yabancı kelime de kullanmamaya bakıyordum.
Sonra bu durumu aynı asma katta masa komşum olan rahmetli Aykan Uzoğuz ve görüşlerine çok değer verdiğim Yılmaz Amca (Akkılıç) ile konuştum…
Her ikisi de gazete okurunun ortalama eğitim düzeyine dikkat çekmişti.
Aykan Hoca, ortalama okurun eğitim seviyesinin ilkokul 4 olduğunu, dolayısıyla da yazılarımı ilkokul 4. Sınıf öğrencisinin anlayacağı bir dille yazmamı önererek “Günlük köşe yazısında edebiyat yapma. Okur ne demek istediğini anlamaz. Çok canın isterse hafta sonu edebi, sanatsal, kültürel Pazar yazıları yazarsın” demişti…
Yılmaz Amca da benzeri şeyler söylemişti o Türkçe konusunda daha hassastı; “Yabancı kelimelerden kaçın, ama anlaşılır olmaya bak. Bizim insanımızın günlük konuşmasında kullandığı kelime 200’dür” demişti…
Günümüzde eğitimli olan insanların bile gündelik hayatta kullandıkları kelimelerin sayısı düştü… Miyavlamaya benzer bir ses tonuyla, Türkçeyi İngilizce gibi kullanan bir nesil türedi… Yüz yüze iletişimde bile duyguların yerini nida ve kestirme sözcükler aldı…
Eskinin “Vay canına” sözcüğü yerine artık “Wooov” kullanılıyor; gündelik konuşmada “Yani”, “Aynen” sözcükleri kişileri konuşma zahmetinden kurtarıyor… Yazılı iletişimde ise Z kuşağı derken Y hatta X kuşağı bile sözcük tembeli oldu; dijital dünyanın emojileriyle iletişim kuruyor…
BUGÜNÜN SEÇMENİNİN /YETİŞKİNİNİN ORTALAMA EĞİTİMİ
14 Mayıs 2023 Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerini geride bırakamadık. Zira Cumhurbaşkanı seçimi ikinci tura kaldı. Aylardır siyasiler meydanlarda, çarşıda, pazarda, televizyon ekranlarında konuşuyor, medya üzerinden vatandaşlara ulaşmaya çalışıyor… An itibariyle de haber kanallarında yorumcular olanı ve olacakları tartışıp duruyor…
Seçmen siyasetin ve medyanın üstten dilini ne kadar algılayabiliyor?
Bunun yanıtı eğitim seviyesindedir…
19 Aralık 2022 tarihinde TÜİK Tarafından yayımlanan 45866 sayılı “Nüfus ve Konut Sayımı, 2021” başlıklı haber bültenindeki eğitim durumlarını belirten oranları aldım…
64 milyon 113 bin seçmeni baz alarak tek tek seçmenin eğitim durumunu hesapladım…
Yurdum insanının eğitim durumu şöyle:
OKUR YAZAR OLMAYAN SEÇMEN: 1 MİLYON 474 BİN
“Türkiye’de okur yazar olmayanların oranı yüzde 2,3… Bu oran erkeklerde binde 8; kadınlarda ise yüzde 4.,2! İçler acısı bir durum…
Ülkemizde 1 milyon 344 bini kadın olmak üzere 1 milyon 474 bin seçmenin okuma yazması yok!”
OKUR YAZAR OLUP İLKOKUL MEZUNU OLMAYAN SEÇMEN: 7 MİLYON 411 BİN
Bir de okur yazar olup da herhangi bir okuldan mezun olmayanlar var… Onların oranı oldukça yüksek; yüzde 10! Yani… Yurdum seçmeninin 6 milyon 411 bini ilkokul terk ya da sonradan kendi kendine veya kurslarda okuma yazmayı öğrenmiş!
Toplamda 7 milyon 885 bin seçmen ilkokul mezunu bile değil…
İLKOKUL MEZUNU SEÇMEN SAYISI: 14 MİLYON 425 BİN
64 milyon 113 bin seçmenin yüzde 22,5’i; 14 milyon 425 bini ilkokul mezunu…
Okur yazar olmayan, okur yazar olup okul mezunu olmayan, ilkokul mezunu olan seçmenin sayısı 22 milyon 310 bin…
ORTAOKUL MEZUNU SEÇMEN: 16 MİLYON 28 BİN
8 yıllık ilköğretim ya da ortaokul mezunu olanların oranı ise yüzde 25; 16 milyon 28 bin…
Özetle 38 milyon 338 bin seçmenin eğitim düzeyi ortaokul ve altı…
LİSE MEZUNU SEÇMEN: 14 MİLYON 361 BİN
Lise ve dengi okul mezunlarının oranına gelince yüzde 22,4… Lise mezunu seçmen sayısı 14 milyon 361 bin…
ÜNİVERSİTE MEZUNU SEÇMEN: 11 MİLYON 283 BİN
Yükseköğretim mezunlarının oranı ise 17,6… (Bunun yüzde 2,5 kadarı yüksek lisans ve doktora mezunu) Seçmendeki sayısal karşılığı 11 milyon 283 bin…
ÖZET:
Okur yazar olmayanlar + okur yazar olup diploması olmayanlar + ilkokul mezunları (+ ortaokul mezunları = yüzde 59,8 (Seçmenin neredeyse yüzde 60’I
Sayısal karşılığı = 38 milyon 339 bin…
Geldik mi “Eğitim şart” mevzusuna…
Bu tablonun siyaseten bir karşılığı var, elbette… Kitleler tarafından anlaşılmanın anahtarı bu tablo…
Misal siyasilerin konuşarak, görüntülü ya da yazılı verdikleri mesajlar seçmen nezdinde adresine ne kadar gider?
Toplumu doğru okuyamayanların verdiği mesajlar havada asılı kalıyor...