Ülkemizin ulaştırma politikalarının 2002 yılından sonra değiştiği, Ak Parti’nin iktidara gelip yönetimi devralmasıyla havalimanı ve hava araçları sayısının arttığı, buna bağlı olarak da havayoluyla seyahat eden yolcu sayısının da büyük artış gösterdiği her fırsatta Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, DHMİ, SHGM ve özel sektördeki yöneticilerce dile getirilir.
Geride bıraktığımız Kurban Bayramı’nda yaşanan yoğunluğa bakarak iç hatlarda havayolu seyahatlerinin rekor bir artış gösterdiği dile getirildi. Acaba öyle mi? Örneğin, en çok yabancı turist ve en çok yerli turist alan Antalya Havalimanı’na 23 Haziran 2023 günü, dış hatta 988 uçak inerken, iç hatta bu sayısı sadece 149 uçak olarak gerçekleşmiştir.
Yani, dış hatta 173 bin yolcu gelirken, iç hatta bu sayı yalnızca 22 bin kişidir. Antalya böylede diğerleri çok farklı mı? İstanbul, Sabiha Gökçen, Dalaman ve Bodrum meydanlarına gelen dış hat uçak ve yolcu sayısı her zaman iç hat uçak ve yolcu sayısından çok fazladır.
2021 rakamlarına göre 85 milyon nüfusu olan 780 bin 576 kilometrekarelik çok geniş bir coğrafyada 58 havalimanı bulunan koca bir ülkenin iç hatlarda seyahat eden yolcu sayısının az olduğu yapılan bilimsel araştırmalarla sabittir.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın 2022 yılı faaliyet raporuna baktığımızda, 182 milyon 333 bin olan toplam yolcu (dış hat iç hat ve transit) sayısında iç hat yolcu sayısı 78 milyon 670 bin olmuştur.
Demek ki, Türk halkının havayoluyla değil, ezici çoğunlukla karayoluyla seyahat etmek zorunda kaldığı acı bir gerçek. Dışişleri Bakanlığı, İkili Ekonomik İşler Genel Müdürlüğü’nden Adnan Keçeci “Türkiye’de Karayolu Taşımacılığı” adlı çalışmasında diyor ki; “Ülkemizdeki yolcu taşımacılığının %95,2’si karayoluyla yapılmaktadır.” Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı verilerine göre “Yurt içi yolcu taşımada; 2000 yılında 1,8 % olan havayolunun payı 2021 yılında 6,3 %’e çıkmış, yine aynı dönemde 95,9 % olan karayolunun payı 92,7 %’ye inmiştir.”
Deniz ve demiryolu payı çok da önemli olmadığına göre, ortada yalın bir gerçek var ki, Türk halkı uygarlığın bir nimeti olan havayolu ulaşımından yeterince yararlanamıyor. O halde bir sınıflama yaparsak halkımızın zorunluluktan kaynaklanan seyahat alışkanlıklarını üçe ayırabiliriz. Uçağa hiç binmeyenler, ara sıra uçağa binenler ve her zaman uçakla seyahat edenler. İstatistiklerdeki kişiler bunlar olsa gerek. Yani, hep aynı kişiler. Elbette, zamandan tasarruf sağlayan, karayoluna göre daha güvenli olan uçak yolculuğunu herkes ister, fakat giderek daralan alım gücü bunun önünde engel. Halkımızın büyük bir çoğunluğu uçağa binemezken, bunun farkında olmalarına rağmen havayolu şirketlerinin (Ki bunlar THY/AnadoluJet, Pegasus, Sun Ekspres ve Free Bird uçağıyla ve Fly Kıbrıs adıyla uçuş yapan KKTC’li bir turizm şirketidir) iç hat bilet satışından kar edemediklerini ve bilet fiyatlarının diğer ülkelere göre çok ucuz olduğunu bir kez daha dile getirip “Tavan fiyat”ın arttırılmasını Ankara’da üst makamlardan istediler. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatıyla önce Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdülkadir Uraloğlu ile görüştüler. Önceki Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım tarafından 2013 yılında ihdas edilen ve tek yönde 299 TL olan tavan fiyat, 2014’te 309 TL’ye, 2017’de 352 TL’ye yükseltilmişti. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen ve hiç bir zaman aynen hayata geçirilemeyen bu sözde uygulama 2021’de 499 TL’ye, 2022’de ise 599 TL’ye çıkarıldı. En son olarak 1150 TL olan tavan (En yüksek) uçak bilet fiyatı Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı onayıyla 1650 TL’ye çıkarıldı.
Havacılar, bu fiyatı da az bulduklarını, tekrar bir fiyat artış isteyeceklerini de TÖSHİD (Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği) Başkanı Mehmet T. Nane’nin açıklamasıyla duyurdular.
Fakat, ne hikmettir bilinmez yüksek veya düşük sezon hiç fark etmiyor bu tavan fiyattan bilet almak mümkün olamıyor. Havacılığın kuralı bu olsa gerek ki en son satılan bilet en pahalı bilettir ilkesi uyarınca erken al, ucuz al tavsiyesini her zaman uygulayabilmek mümkün değil.
THY’den ayrılarak yeni kurulacak A Jet şirketinin LCC (Low cost carrier) denen ucuz bilet satacak bir şirket olması düşünülüyormuş. Şu an uygulanan tarifeden daha ucuza bilet satmasının mümkün olamayacağını hiç unutmadan fazla hayale kapılmayalım.
Her şeyin fiyatı artıyor. Uçak bilet fiyatı da doğal olarak artacaktır. Otobüsten uçağa terfi etme dönemi geride kalmış olup, bundan sonra birçok uçak yolcusu ne yazık ki otobüs yolculuğuna dönmek zorunda kalacaktır. Uçak yolcuları artık bir avuç azınlık görülürse hiç şaşmayın. Mutlu yarınlar Türkiyem.