14 Şubat 2023’te yazdığım bir yazımda deprem, KDV iadeleri ve maliyenin çözümlerini incelemiş, özellikle YMM raporları ile karşıt inceleme tutanaklarında düzenlemeler yapılması gerektiğinden bahsetmiştim.
Memnuniyetle görüyorum ki Hazine ve Maliye Bakanlığı, 3568 Sayılı SMMM-YMM kanununun verdiği yetkileri kullanarak 30.03.2023 tarih ve 32148 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 47 Sayılı SMM-YMM genel tebliği ile yeni düzenlemeler yapmıştır.
Tebliğin amacı deprem mücbir sebebi ilan edilen yerlerdeki mükelleflerle ilgili YMM tasdik raporları için karşıt inceleme tutanaklarının nasıl düzenleneceğidir.
Deprem bölgesindeki mükellefin defter ve belgeleri zayi olmuş ve zayi belgesi varsa, zayi olan defter ve belgelerin ait olduğu dönemlere ilişkin karşıt inceleme tutanağı aranmayacaktır.
Tebliğdeki 3 adet örnekte de 3065 sayılı KDV kanununun 11/1-a maddesine göre yapılan ihracatlar esas alınmıştır.
Örnek-1’e göre: Ankara’daki bir mükellefin, ihracatı için 2022/Temmuz döneminde 500.000-TL KDV iadesi istemiştir.
Bu şirketin KDV iade talebine ilişkin karşıt incelemeye konu olan belgeleri;
1-Adana’daki zayi belgesi olmayan mükellef,
2-Şanlıurfa’daki zayi belgesi bulunan mükellef,
3-Mücbir sebep ilan edilmeyen Aksaray’daki mükelleften alınmıştır.
Buna göre, düzenlenecek YMM Tasdik Raporunda, Adana ve Aksaray illerinde bulunan mükelleflerden karşıt inceleme tutanağı aranacak, Şanlıurfa ilinde bulunan mükelleften yapılan alımlar için aranmayacaktır. Katma Değer Vergisi iadelerinde yapılacak karşıt incelemelerde ise, SMMM ve YMM genel tebliğlerine göre %80 oranı hesaplanacak mükellefler mücbir sebep ilan edilmeyen yerlerdeki mükellefler ile mücbir sebep ilan edilen yerlerdeki kanuni defter ve belgeleri zayi olmayan mükelleflerdir.
Mücbir sebep ilan edilen ve edilmeyen yerlerdeki mükelleflere ait karşıt incelemelerde %80 oranına ulaşılamazsa, mücbir sebep ilan edilen yerlerdeki kanuni defter ve belgeleri zayi olan mükelleflere ait defter ve belgelerde belirtilen tutarlar da karşıt inceleme tutanağı bulunmaksızın bu oranın hesabında dikkate alınabilecektir.
Örnek-2: İstanbul’da faaliyette bulunan (B) şirketi, ihracatı için 2022/Ağustos döneminde 2.000.000-TL KDV iadesi istemiştir. Bu şirketin KDV iade talebine ilişkin karşıt incelemeye konu belgelerdeki KDV tutarları;
1-Antalya:1.000.000-TL, (Mücbir sebep ilan edilmemiştir.)
2-Gaziantep: 400.000-TL, (Mükellefin zayi belgesi yoktur.)
3-Kahramanmaraş: 600.000-TL’dir. (Mükellefin zayi belgesi vardır.)
Bu iadeye ait YMM Tasdik raporunda %80 oranın hesaplanmasında mücbir sebep ilan edilmeyen Antalya ile mücbir sebep ilan edilen fakat belgesi zayi olmayan Gaziantepli mükellefler için karşıt inceleme yapılacak toplam tutar 1.400.000 TL. dır. Yapılan incelemede %70 oranına ulaşılmış olsun. Demek ki %80 oranı karşılanmıyor.
Geriye kalan %10 luk tutar zayi belgesi olan Kahramanmaraş ilindeki mükelleften alınan 600.000 TL’lik belgelerdeki tutardan KDV genel tebliğindeki esaslara göre karşılanacaktır.
Örnek-3: İzmir’de faaliyette bulunan (C) şirketinin, ihracatı için 2022/Eylül döneminde 1.750.000-TL KDV iadesi talebi vardır. Bu şirketin KDV iade talebine ilişkin karşıt incelemeye konu belgelerdeki KDV tutarları;
1-Diyarbakır: 550.000-TL, (Mükellefin zayi belgesi yoktur.)
2-Adıyaman: 400.000-TL, (Mükellefin zayi belgesi vardır.)
3-Ankara: 800.000-TL’dir. (Mücbir sebep ilan edilmemiştir.)
Söz konusu tutarların 1.000.000-TL’lik kısmı Diyarbakır ve Ankara illerindeki mükelleflerden alınmış karşıt inceleme zorunluluğu kapsamı dışındaki (KDV hariç tutarı 65.000 TL’nin altındaki) mal teslimlerinden kaynaklanmaktadır.
İade talebine ilişkin düzenlenecek YMM Tasdik Raporu’nda, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliğlerine göre indirilecek KDV’nin (1/3) yani üçte biri veya daha fazlası karşıt inceleme zorunluluğu dışındaki mal veya hizmet alımlarından doğmuşsa, karşıt incelemede bu mal ve hizmetler için indirilecek KDV’nin yarısı için karşıt inceleme yeterli olacaktır.
Örneğe göre indirilecek KDV’nin 1/3 ünden fazlası KDV hariç 65.000 TL’nin altındaki alımlardır. Bu durumda sınırın altındaki 1.000.000 TL’. lık KDV için alımların yarısı olan 500.000 TL’lik kısmı için karşıt inceleme yapılacaktır.
Geri kalan KDV tutarı 350.000-TL de eklendiğinde karşıt inceleme yapılacak toplam tutar 850.000-TL. oran olarak %48 olup %80’in altında kalmıştır. Bu tutara, zayi belgesi olan Adıyaman mükellefine ait 400.000-TL’lik KDV’ye ilişkin belgeler eklendiğinde ise toplam tutar 1.250.000-TL, oran %71 olacak ve bu oran da %80’in altında kalacaktır. Böyle bir durumda söz konusu oranın sağlanıp sağlanmadığına bakılmaksızın ilgili vergi dairesince KDV Genel Uygulama Tebliğindeki esaslara göre işlem yapılacaktır.
Vergi daireleri YMM tasdik raporlarında, 47 sayılı KDV genel tebliği ile uygulama genel tebliğine uyulup uyulmadığına bakacaktır. YMM’ler tasdik raporlarında, mücbir sebep ilan edilen yerlerde bulunan ve defter ve belgesi zayi olan mükellefler nezdinde yapılamayan ancak karşıt inceleme hesabında dikkate alınan belgelerin doğruluğuna ilişkin açıklamalara ve diğer kanıtlayıcı belgelere (nakliye, ödeme, irsaliye ve benzeri) yer vereceklerdir.
Yapılan düzenlemelerin olumlu buluyor, kolaylaştırıcı düzenlemelerin devamını diliyorum.