2024 yılının bu ilk günlerinde veya döneminde bütün meslektaşlar, enflasyon düzeltmesi ile yatıp kalkmaya başladılar. Gün geçmiyor ki, bir şirket, bir meslektaş, bir dernek veya bir grup enflasyon düzeltmesi hakkında toplantı, seminer, hatta kitap hakkında duyuru yapmasın. Tabii çıkan tebliğdeki bazı eksiklikler hakkında hala herhangi bir bildiri, açıklama veya sirküler yayımlanmadı. Bu beklenen açıklamalar da yapıldığı an, vergi usul kanununa göre enflasyon düzeltmesi hakkındaki tereddütler bitmiş olacak. İşte o zaman bütün meslektaş camiası (bir tereddüdün romanını veya Godot’u beklemeyecekler) rahatlayacak.
Meslektaşlarımızın birçoğu aynı zamanda bağımsız denetim şirketlerinde ortak ve bu meslektaşlarımız veya üye oldukları denetim şirketleri bir de TMS ye veya BOBİ FRS’ye göre de enflasyon düzeltmesi yapacaklar. TMS 29 da belirtilen yüksek enflasyonlu ekonomilerde finansal raporlama konusundaki açıklamalara göre de, bir enflasyon düzeltmesi çalışması yapma durumu ile karşı karşıya kalacaklar. Şunu da belirtmeliyim ki, bağımsız denetime göre enflasyon düzeltmesi kesin kuralları olan ve Vergi Usul Kanununa göre yapılan enflasyon düzeltmesinden de daha zordur. Ancak, kurallar ve bütün açıklamalar daha önceden yapılmış olacağı için bağımsız denetim yapan meslektaşlar biraz daha rahat olacaklardır.
Kamu Gözetimi Kurumu, yazımızın başlığındaki yüksek enflasyonlu ekonomilerde finansal raporlama hakkında uygulama rehberini 66 sahife olarak yayınlamıştır.
Bu rehberin başlangıç kısmından bazı alıntıları hatırlatma açısından paylaşıyorum.
Para birimi yüksek enflasyonlu bir ekonominin para birimi olan işletmelerin finansal tablolarında sunulan tutarlar, raporlama dönemi sonundaki cari değeri üzerinden ifade edilecek şekilde düzeltilir. Bu düzeltme işlemi işletmelerin tâbi olduğu finansal raporlama çerçeveleri uyarınca sunmaları zorunlu olan konsolide finansal tablolar da dâhil, bütün finansal tabloları için gerçekleştirilir.
Yüksek enflasyonlu bir ekonomide, finansal tablolar ancak raporlama dönemi sonundaki cari ölçüm birimine (paranın satın alma gücüne) göre raporlanmaları halinde faydalı olurlar.
Dolayısıyla BOBİ FRS ve TFRS yüksek enflasyonlu bir ekonominin para biriminde raporlama yapan işletmelerin finansal tablolarının enflasyona göre düzeltilmesini sağlayarak faydalı finansal bilginin kullanıcılara sunulmasını amaçlamaktadır. Bu kapsamda yüksek enflasyonlu ekonomilerde raporlama yapan işletmelerin sunacakları finansal tablolar enflasyona göre düzeltilmiş tablolar olacaktır.
Finansal Tabloların Enflasyona Göre Düzeltilmesi
Geçerli para birimi yüksek enflasyonlu bir ekonominin para birimi olan işletmeler, tabi oldukları finansal raporlama çerçevesinin sunulmasını öngördüğü bütün finansal tablolarını
1.Finansal Durum Tablosu,
2. Kâr veya Zarar ve Diğer Kapsamlı Gelir Tablosu,
3. Nakit Akış Tablosu,
4. Özkaynak Değişim Tablosu
5. ve bu tablolara ilişkin dipnotları enflasyona göre düzeltirler.
Bu düzeltme genel bir fiyat endeksi kullanılarak yapılır. Önceki dönemde yüksek enflasyon olmasa dahi, ekonomide her zaman yüksek enflasyon mevcutmuş gibi TMS 29 ya da BOBİ FRS Bölüm 25’te yer alan hükümlerin uygulanması gerekmektedir
Finansal Tabloların Enflasyona Göre Düzeltilmesinde İzlenecek Adımlar
1. Endeksin belirlenmesi ve düzeltme katsayısının hesaplanması
2. Parasal ve parasal olmayan kalemlerin ayrıştırılması
3. Parasal olmayan kalemlerin değerinin düzeltilmesi
4. Fiyat değişikliklerine bağlanmış olan parasal kalemlerin değerinin düzeltilmesi
5. Parasal pozisyon kayıp veya kazancının hesaplanması
6. Enflasyonun etkisine göre düzeltmiş Açılış Finansal Durum Tablosunun hazırlanması
7. Enflasyonun etkisine göre düzeltmiş önceki döneme/dönemlere ait karşılaştırmalı finansal tabloların hazırlanması
8. Önceki döneme/dönemlere ait karşılaştırmalı finansal tablolardaki tutarların cari ölçüm birimine taşınması
9. Enflasyonun etkisine göre düzeltmiş cari döneme ait finansal tabloların hazırlanması.
Görüldüğü gibi uygulama rehberi her türlü soruya cevap verecek şekilde hazırlanmış olup meslektaşların bugünden bağımsız denetimde enflasyon düzeltmesi hazırlıklarına başlaması büyük önem arz etmektedir.
Hayırlısı olsun diyor ve bağımsız denetimde enflasyon düzeltmesi için meslektaşları başarılar diliyoruz.