Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Başkanı ve Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED)Başkan Yardımcısı Mehmet İşler, sektörün yaşadığı önemli sorunları HABERTURK.COM'a anlattı.
* Turizm sektörünün rekorlarla geçen son yıllarını ve bugününü özetler misiniz?
Son 10 yılda kendini 3'e katlayarak büyüyen bir sektörden bahsediyoruz. 2000'li yılların başlarında 7 milyar dolarlık gelir seviyelerinden bugün 35 milyar dolarlık gelir rakamına ulaştık. Her zaman yeni yatırımlar yaparak sektörü büyütmeyi hedefledik. Ve son yıllara kadar bunu başardık.
Devlet ve sektör ele ele vererek bu pastayı büyüttük. Ama büyürken de özel sektöün omzuna ağır yükler bindi. Çünkü yatırım demek kredi demek. Yarattığımız her istihdamda her açılan yeni tesiste kredi desteği ile büyüdük ve bu kredilerimizi zamanında ödedik. Türk turizm sektörü krediler olarak diğer sektörlere göre borcuna en sadık sektör diyebiliriz. Turizm sektöründe batık kredi oranı yüzde 0,75 seviyelerinde, diğer sektörlere bakacak olursanız bu rakam yüzde 3'ün üzerinde.
* Sektörde yaşanan kriz sonrası bu kredi performansı devam ediyor mu?
Artık zorlanan bazı yatırımcılar ve işletmeler tabii ki de var. Turizm sektöründeki batık kredi oranı önümüzdeki süreçte artacaktır. Zaten aldığı kredilerle büyük bir risk taşıyan bu işletmeler, Rusya krizi ve diğer krizlerin yükünü daha fazla kaldıramaz. Çalışamayan işletmeler borcunu nasıl ödesin? Almanya ve Rusya birlikte en büyük iki kaynağımızdan birisi kesilmişken kredilerin de döndürülme performansı eskisi gibi olamaz. Sadece Rusya'dan turist gelmediği için sektörde 4.5 milyar dolarlık bir kayıp var. Krediler nedeniyle bankalarla görüşme halinde olan birçok işletme var şu anda...
* Turizm sektörü bu krizi nasıl atlatabilir?
Evet turizm sektörü şu anda hasta. Ve hastayken sektöre müdahale edilmesi, serum takılması gerekiyor. Yüzde 99'u yerli olan yabancı yatırımcının çok fazla girmediği bir sektöreden bahsediyoruz. Ama hastalık durumu uzun sürerse yabancı fonlar sermayeler işin içine girebilir. Açıklanan turizm destek planı çok iyi bir adım. Düşünülmesi sektörün desteklenmesi iyi bir gelişme ama uygulama kapsamı genişletilmeli, istihdam ve vergiler konusunda yeni destek paketleri gündeme getirilebilir.
Yaptığımız araştırmalara göre, ortadaki tablo değişmezse 2016 yılı içerisinde 500 bin kişi direkt yollarla işsiz kalabilir. Dolaylı olarak düşünecek olursak bu rakam 1 milyonu bulur. Uçak başına verilen desteklerin koltuk ve yatak başına verilmesi de söz konusu olabilir.
* Sizin yapmış olduğunu bir çalışma var. Satılığa çıkarılan otel sayıları ile ilgili o rakamlardan bahseder misiniz?
Türkiye'de Turizm Bakanlığı'ndan belgeli işletme sayısı bin 250 ve bu tesislerin yatak kapasitesi 2.5 milyonu buluyor. Ama bir de turizm bakanlığınca belgelenmeyen, belediye belgeli, kayıt altına alınmayan motel, pansiyon tarzı işletmeler var. Bu işletmeleri de hesaba katarak bir araştırma yaptık. Verilen ilanlar üzerinden tek tek satılığa çıkarılan tesisleri saydık.
Ortaya çıkan rakam sadece Ege Bölgesi'nde 908 tesis, Ege Bölgesi artı Antalya 1300, tüm Türkiye genelinde ise bu sayı 2 bin 111. Yatak kapasitesi olarak bakacak olursak 100 bine yaklaştığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Satılan otellerin birçoğu finansal problemler nedeniyle olduğunu tahmin ediyoruz.
* Peki Rusya krizi olmasaydı?
Rusya ile yaşanan uçak krizinden önce de sıkıntılar vardı. Paris'teki terör eylemi, Ukrayna-Rusya gerginliği, Mısır'da düşürülen Rus uçağı tüm bunlar bize darbe vurmuştu. Ama Rusya krizi ile iş başka bir boyuta ulaştı. Sadece gelmeyen Rus turistlerin yanı sıra Rusların özellikle Avrupa'da yaptıkları kara propaganda da söz konusu. Bu kara propaganda Avrupa'dan gelen turist sayısını da etkiliyor.
* Kara propaganda derken...
Özellikle sosyal medya ve internet üzerindeki faaliyetleri ile Ruslar, Avrupalı turistlerin Türkiye'de tatil yapmalarına engel oluyor. Bunu yaparken de 'Türkiye sınırında savaş var', 'Mülteciler her yerde', sahilde güneşlenirken bir anda karaya vuran bir cesetle karşılaşabilirsiniz' şeklinde kara propaganda yapılıyor. Yaz ayları yaklaştıkça bu kara propaganda daha da artıyor. İşletmelerimizi arayıp 'Sahillerinize mülteci cesetleri vuruyormuş' diyerek rezervasyon iptal eden Avrupalı turistlerle sık sık karşılaşıyoruz. Rusya'nın bu kara propagandası Avrupalı ülkelerin de işine geliyor.
