2018 yılı Türkiye İsraf Raporu, Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda araştırma şirketi ve Hacettepe Üniversitesi akademisyenleri işbirliğiyle Türkiye genelinde 26 ilde 2 bin 209 tüketici ile yapılan anket verilerine dayanılarak hazırlandı. Araştırma kapsamına giren bireylerin çoğunluğunun 18-29 yaş aralığında, bin 405 ve 3 bin lira gelir grubunda, evli ve ücretli çalışanlardan oluştuğu bildirildi. Araştırma; aylık ortalama hane giderlerinden konut, otomobil ve eşya sahipliğine; bireylerin israf algısından gıda, ekmek, giyim, tüketim davranışına ve israfına; geri dönüşüm kavramının toplumdaki yerinden, bireylerin tasarruf, birikim ve borçlanma davranışlarına kadar pek çok başlıkta önemli tespitler içerdiği ifade edildi.
Gıda tüketim davranışları ve israfına ilişkin anket sonuçlarına göre, bireylerin çoğunluğunun haftada bir gıda alışverişi yaptığı, en çok marketlerden, ikinci sırada pazarlardan alışveriş yaptığı tespit edildi. Türk halkının geleneksel yapısı ve alışkanlıklarına paralel olarak hanelerin büyük çoğunluğunun evinde yemek pişirdiği görüldü.
2017 araştırma sonuçları dikkate alındığında bitirilemeden çöpe atılan yemek miktarında artış olduğu tespit edildi. Gıdaların tüketilmeden çöpe atıldığını belirtenlerin oranı yüzde 22,8 oldu. Bunun nedenleri gıdanın bozulması ve tüketilememesi olarak kayıtlara geçti.
HAFTADA ORTALAMA 2 EKMEK ÇÖPE ATILIYOR
Araştırmaya katılanların bireysel günlük ekmek tüketim miktarı ortalama yaklaşık 0,78 adet olarak tespit edildi. Haftada ortalama 2 adet ekmeğin çöpe atıldığı tespit edilen araştırmada, satın aldığı ekmeği tüketemeden çöpe attığını ifade eden bireylerin oranı yüzde 11,7 olarak belirlendi.
CEP TELEFONU DEĞİŞTİRME SIKLIĞI ORTALAMA 3,7 YIL
Araştırmaya göre cep telefonu olan bireylerin neredeyse tamamının akıllı telefon kullandığı ve ortalama 3,7 yılda bir cep telefonu değiştirdiği görüldü. Cep telefonu değiştirme nedenleri arasında öncelik bozulma ve piyasaya çıkan yeni modele sahip olma isteği olarak belirlendi. Genç yaştaki bireylerin daha ileri yaş gruptakilere göre daha sık cep telefonu değiştirdikleri tespit edildi.
OTOMOBİL DEĞİŞTİRME SIKLIĞI 8 YIL
Otomobil sahipliğinde, 2017 yılı araştırma sonuçlarına göre artış kaydetti. Otomobil değiştirme sıklığı 8 yıl ve üzeri olarak belirlendi. Katılımcıların çoğunluğunun ekonomik olduğu gerekçesiyle ulaşım aracı olarak toplu taşıma araçlarını kullandığı, ortak araç kullanımının çok düşük seviyelerde kaldığı tespit edildi. Bir önceki yılın sonuçları ile karşılaştırıldığında otomobil sahibi olanların oranının yüzde 27,3’den yüzde 31,1’e yükseldiği görüldü.
FİNANSAL TASARRUF YAPANLARIN ORANI ARTTI
Son 1 yıl içerisinde aylık gelirinin bir bölümünü biriktirerek finansal tasarruf yapanların oranı 2017’de yüzde 13,6 iken, 2018 yılında yüzde 38,1 olarak belirlendi. Öte yandan 2017 yılı araştırmasına katılan bireylerin çoğunluğu tasarruflarını banka mevduatında değerlendirirken 2018 yılı araştırmasına katılanların çoğunluğu tasarruf aracı olarak tercihini altından yana kullandığı görüldü.
Araştırma sonuçlarına göre bireylerin yüzde 72,2’si yerli malı kullanımının israfı önlemeye ve tasarrufa katkı sağlamaya olumlu etkisi olduğunu düşündüğünü belirtti.
“EKMEKTE İSRAFI AZALTACAK ÇOK ÖNEMLİ DÜZENLEMEYİ HAYATA GEÇİRDİK”
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, araştırmaya ilişkin değerlendirmesinde israfın önüne geçilmesi gerektiğini vurgulayarak, bu konuda kamuoyunda bilincin artırılmasının büyük önem taşıdığını belirtti.
Pekcan, Türkiye İsraf Araştırması raporuyla israfın boyutlarının tespit edilerek ilgili kurumlara dağıtıldığını ve kamuoyunda farkındalık oluşturulmaya çalışıldığını ifade etti.
İsrafla ilgili eğitim programlarının hazırlanmasının ve bu programların yaşam boyu eğitim çerçevesinde sürekli hale getirilmesinin önemine değinen Pekcan, bireylerin tasarruf bilincinin artırılması gerektiğini bildirdi.
Ekmekte israfın önüne geçmek amacıyla önemli bir adım attıklarını hatırlatan Pekcan, şunları kaydetti:
"Ticaret Bakanlığımızca Resmi Gazete’de 7 Kasım 2018 tarihinde yayımlanan Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle büyük mağaza, zincir mağaza ve tedarikçilerce bir gün içinde üreticiden teslim alınan ve azami fiyatı tarifeyle belirlenen ekmek, unlu mamuller gibi hızlı tüketim mallarının, satılamadığı gerekçesiyle daha önce yüzde 25-30 oranındaki iade oranını en fazla yüzde 5 olarak belirledik. Böylece ekmekte israfı azaltacak çok önemli bir düzenlemeyi hayata geçirmiş olduk."
BU YILIN TEMASI “İSRAFIN ÖNLENMESİ VE SIFIR ATIK” OLARAK BELİRLENDİ
Gıda ve ekmek tasarrufu konusunda bireylerin alışveriş listesi yapması ve ihtiyacı kadar tüketimde bulunması tavsiyesinde bulunan Pekcan, geri dönüşüm konusunda da bireylerin hassasiyet göstermesi gerektiğini kaydetti.
Pekcan, vatandaşların tasarruflarının finansal sistem içerisinde nasıl değerlendirilmesi gerektiği konularında farkındalık oluşturulmasının önemine işaret etti.
Öte yandan Pekcan 15 Mart Dünya Tüketiciler Günü dolayısıyla bu yıl 22’ncisi düzenlenecek olan Tüketici Ödülleri Programı kapsamında Tüketici Özel Ödülünün verilmesinde tematik bir yaklaşımın benimsendiğini belirterek, bu yılın temasını “İsrafın Önlenmesi ve Sıfır Atık” olarak belirlediklerini sözlerine ekledi.
(Pelin Üzek Kılıç/İHA)
