UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan ve "en iyi korunan 20 kent" arasında bulunan Safranbolu’da 1661 yılında yaptırılan tarihi Köprülü Mehmet Paşa Camii’nde 2.5 yıldır süren restorasyon çalışmaları Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından tamamlandı. Osmanlı Sadrazamı Köprülü Mehmet Paşa tarafından yaptırılan ve 358 yıllık gibi bir geçmişe sahip tarihi camii Cuma günü ibadete açılacak.
Köprülü Mehmet Paşa Camii’nin Safranbolu içi önemli olduğunu belirten Safranbolu Kaymakamı ve Belediye Başkanı Dr. Fatih Ürkmezer, “Sadece bir camii olarak değil de bütün olarak baktığımız zaman camisi, külliyesi ve yanındaki muvakkithanesi ile Safranbolu Çarşısının göbeğinde yer alan önemli bir eser bizim için” dedi.
“ÇEVRE DÜZENLEMESİ İLE BAKTIĞIMIZDA 2.5 YIL İYİ BİR SÜREÇ”
Restorasyon çalışmaları için uzman ekiplerin önemli olduğunu ifade eden Ürkmezer, “Ekim 2016 yılında başlayan Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından ihalesi yapılan ve restorasyonu tamamlanan bu yapıyı biz Safranbolu olarak teslim alacağız. Yapım sürecinde de göreve başladıktan sonra çeşitli ülkelere kendi misafirlerimize birçok kere gittik. Orada bu tip de özellikle camii restorasyonları çok önemli. Uzman ekiplerle çalışmanız gerekiyor. Ne ile karşılaşacağınız belli değil. Çünkü bir duvardan herhangi bir şey yaptığınızda enjeksiyonlar çıkabiliyor ve süreci uzatabiliyor. O yüzden böyle önemli bir camii de çevre düzenlemesi ile baktığımızda 2.5 yıl iyi bir süreç diye bakabiliriz” diye konuştu.
“TARİHSEL OLAYLARI NOT ETMEDE UZUN YILLAR BOYUNCA KULLANILMIŞ”
Ürkmezer, Safranbolu’da restorasyon süreçlerinin devam ettiğini ve bu restorasyon çalışmalarında Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün çok büyük emeği ve desteği olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Her toplantılarımızda detaylı bilgiler de verildi. Safranbolu’da Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün bu şekilde yaptığı çalışmalar devam ediyor. Amacımız Safranbolu bize bu güne kadar gelen emanetin bekçileriyiz. 1661 yılında yapılmış bir yapı ve yaklaşık 350-400 yıllık bir yapı. Şükür ki bu güne kadar korunmuş. Bizlerde emanetçileri olarak gelecek kuşaklara daha da iyi aktarmak için çalışıyoruz. İnşallah Safranbolu halkı diğer bütün binalarda olduğu gibi bu binayı da iyi bir şekilde kullanacak. Yanında çok önemli bir muvakkithane var. Orada bir de güneş saati var. Güneş saatine o muvakkithane ile baktığınızda hem bütün tarihsel olayları not etmede hem de saatleri belirlemede uzun yıllar boyunca kullanılmış. O muvakkithaneyi de biz kaymakamlık olarak valimizin desteği ile uygun bir şekle getirip müftülük ve turizm müdürlüğü ile birlikte iyi bir şekilde kullanacağız. Amacımız iki taraf arasında da tarihi arasta bölgesine geçen yol oradan geçiyor. O hattın açılması ile esnafımızda rahatlayacak ve vatandaşlarımız da, yerli yabancı turistlerimiz de bu güneş saatini ön plana çıkarıp o camiinin içindeki güzellikleri görmesini sağlayacağımız için mutluyuz.”
“OSMANLI DÖNEMİNE AİT 95 ADET GÜNEŞ SAATİNDEN BİRİ”
Sadrazam Köprülü Mehmet Paşa tarafından gönderilen el yazması bir Kur’an-ı Kerim’den 1661 (Hicrî 1072) yılında ibadete açıldığı anlaşılan camiinin avlusuna büyük kemerli bir kapıdan giriliyor. Avlusunda şadırvan, güneş saati ile kütüphane ve muvakkithane olarak ortak yapılmış bina bulunuyor. Avlu içerisinde bulunan güneş saati Osmanlı dönemine ait 95 adet güneş saatinden biri olma özelliği taşırken, Tarihi güneş saati mermer levhanın üzerinde bulunan üçgen şeklindeki madeni bir plakanın gölgesi ve plakanın merkez teşkil ettiği eşit açılara haiz çok sayıdaki çizgi ile zamanı belirlemektedir. Köprülü Mehmet Paşa Camisi, halk arasında ve çeşitli kaynaklarda anlatılan yapılış hikayeleri ve farklı mimari özellikleriyle de ilgi çekiyor. Caminin yapılışıyla ilgili öykü, Osmanlı Sadrazamı Köprülü Mehmet Paşa’nın sürgünüyle başlıyor. "Sürgün geldiği Safranbolu’da ilk namaz kıldığı dergahın yerine, affedilmesi ve İstanbul’a dönmesi durumunda cami yaptıracağına" yönelik adakta bulunan Köprülü Mehmet Paşa, sözünü yerine getirerek 1658’de inşaat emrini veriyor. Paşanın icamiye gönderdiği el yazması Kur’an-ı Kerim’den, caminin 1661’de yapıldığı tahmin ediliyor. Büyük bir kemerli kapıdan girilen caminin avlusunda güneş saati bulunuyor. Yatay güneş saati, 06.40 ile 17.20 arasındaki zamanı, özel hazırlanmış mermer üzerindeki metal plakanın gölgesi yardımıyla gösteriyor. Saat, gölge ile mermer üzerindeki çizgilerin buluşma anını, zaman olarak yanılgısız göstermeyi sürdürüyor. Cami külliyesinde "vaktin belirlendiği mekan" anlamına gelen muvakkithane bulunuyor.
Burada, muvakkitlerin çeşitli aletlerle namaz vaktini belirlediği, gözlem yaparak zamanı tespit ettikleri yer bulunuyor. Tarihi cami daha önce 1970 ve 1995’te de restore edilmişti.
(Rıdvan Bostancı - Yasin Erdem /İHA)
