Türkiye’de geçtiğimiz günlerde patates krizi yaşandı. Pazardaki fiyatı 5 TL’ye çıkınca devlet patates sorununa el koydu ve ‘fiyat 2.5 TL’ye inmezse ithal patates gelecek’ dendi. Bu açıklamayla birlikte patates fiyatları düştü. Patatesten sonra ise bahar meyveleri krizi başladı. Çilek 5, erik 10, kiraz ise 12 TL’ye kadar çıktı.
Hal böyle olunca, üreticinden hale, pazardan manava kadar en çok tüketilen ürünlerin yolculuğunu araştırdık. Ortaya çaprıcı sonuçlar çıktı.
Herkes şikayetçi ama...
Üretici, aracı ve satılarla konuştuğumuzda herkes durumdan şikayetçi. Üretici borç batağında olduğunu söylüyor. Kabzımallar, ‘kuruş kuruş kazınıyoruz’ diye kendilerini savunuyor. Pazarcılar borç batağındayız derken marketler ise ‘mallar çürüyor, satamıyoruz’ diyor. Ancak fotoğrafın arka yüzüne bakıldığında ortaya başka bir tablo çıkıyor. Bu tabloda ise özellikle kabzımallar ön plana çıkıyor. Bayrampaşa Hali’ne gittiğimizde 20 yıldır burada esnaflık yapan bir kabzımal durumu şöyle özetliyor:
Rezidansta yaşıyorlar
“Bir kamyondan 10 ton mal çıkar. Kilo başına 10 kuruş kârla satış yaparsanız günde bin TL kazanırsınız. Ayda 30 bin TL yapar. Bunun yarısı masrafa gitse geriye 15 bin TL kalır. Burada günde bir kamyon mal satan esnaf şikayet eder. 3 kamyon satan beğenmez. Ancak 4 kamyon satan ‘Allah’a şükür’ der. Halin arkasında tanesi 1 milyon TL olan rezidanslarda kabzımallar yaşar. Bir de kiraz, erik gibi vatandaşın istediği mal olursa fiyatlar uçar gider. O zaman kuruş kuruş değil en az 2-3 TL’lik farkla satış başlar. Orada kâr uçar gider.”
Ayda 30 bin lira iyi değil!
Kabzımal Yavuz Akdilek: Ayda 30 bin liranın altında kazanırsam o ayı zararla kapattım sayarım. Yanımda 5-6 eleman var. Biz yüksek kâr oranları ile satış yapmıyoruz. Bizim sergimizde şimdi karpuz var. Ben karpuzda kilo başına 10 kuruş kâr yapıyorum. Günde 15 ton satış yapıyoruz bana ayda 15 bin lira bırakır. Bazı günler 2-3 kamyon geliyor o zaman aylık kazancımız 45 bin lirayı buluyor. Şu karşıdaki lüks evleri görüyorsunuz işte kardeşlerim oradan 1 milyonluk 2 daire aldı. Bu halde para kazanamıyorum diyen esnaf ürünün başına bir kaza gelmediyse yalan söylüyordur.
Asıl parayı meyvede kazanıyoruz
Market sahibi Sinan Baktaş: “Bu işten tek kârlı çıkanlar kabzımallar. Yılardır buradan mal alıp satıyorum. Bu fiyatların tek sorumlusu kabzımallar. Domates, biber gibi ürünlerden para kazanmıyoruz. 50 kilo biber satıp yapacağım kârı 10 kilo erik, kiraz satıp yapıyorum. Çünkü bunlarda yüzde yüz kâr payı koyabiliyoruz. Ben ayda 5 ila 7 bin lira arasında kazanıyorum.
Kaynak : Vatan
