Avrupa’dan ithal edilen 900 milyon dolarlık konfeksiyonun büyük oranda Çin malı olduğu tespit edildi. Uzakdoğu menşeli ürünlerin daha fazla vergisi olduğu için bu ürünlerin hülle yoluyla Avrupa’da üretilmiş gibi gösterildiği ortaya çıktı
Gümrük Birliği anlaşması gereği, Avrupa’dan Türkiye’ye köken incelemesi yapılmadan sokulan çok sayıda ceket, pantolon, takım elbisenin Uzakdoğu kökenli olduğu ortaya çıktı. Ek vergi ve anti-dampingden ürününü kaçırmak isteyenlerin uyguladığı hülle yöntemiyle devlet büyük vergi kaybı yaşıyor. Avrupa Birliği’nin yetkili makamlarınca düzenlenmesine rağmen farklı kaynaklardan geldiği belirlenen mallar, bundan sonra sanayi ve ticaret odalarınca detaylı incelemeye tabi tutulacak.
Türkiye 2014’te, hazır giyim ve konfeksiyon ithalatını, yüzde 3.1’lik artışla 3 milyar dolara çıkardı. Bunun yaklaşık yüzde 29’u, yani 900 milyon dolara yakını AB ülkelerinden ithal edildi.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ndan gümrük ve ticaret bölge müdürlüklerine gönderilen genelgeye göre, Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi Sami Ceyhan ile Gümrük ve Ticaret Müfettişi Lütfi Uyanık tarafından düzenlenen 18 Şubat 2015 tarihli inceleme raporunda, şu ifadeler yer aldı:
“A.TR dolaşım belgesi kapsamında AB’den gelen ve AB menşeli olarak beyan edilen eşyaların, A.TR dolaşım belgelerinin AB ülkelerinin yetkili makamlarınca düzenlenmesine rağmen, söz konusu eşyaların AB menşeli olmadığı anlaşılmıştır. Bu sebeple Avrupa Birliği ülkelerinden A.TR dolaşım belgesi kapsamında gelen ve anti-damping vergisi, ilave gümrük vergisi ve/veya ek mali yükümlülüğe tabi olan 54.07, 55.13, 55.14, 55.15, 55.16, 58.10, 61.01, 61.04, 61.05, 61.06 gümrük tarife pozisyonlarında yer alan kumaş/mensucat cinsi eşyaların ithalinde menşe ispat belgesi aranmasının zorunlu hale getirilmesi gerekmektedir.”
Genelgede, önlemlerin etkisiz kılınmasına dönük girişimleri engellemek için, AB’den giren ürünlerden menşe şehadetnamesi aranması istendi.
Edinilen bilgiye göre, Avrupa ülkelerinden geldiği belirtildiği halde başka ülkelerden gönderildiği anlaşılan ürünler arasında kadın, erkek ve çocuk giyimine yönelik dokuma, örme giyim, palto, kaban, anorak, takım elbise, ceket, gömlek, bluz, etek, pantolon, pantolon etek, tulum, şort bulunuyor. Ürünlerin genel olarak Çin ve Uzakdoğu kökenli olduğu öğrenildi.
Yeni prosedür ile eskiden Avrupa makamlarının damga vurup “AB kökenli mal” diye Türkiye’ye soktuğu mallar artık, ithalatçı firmanın bağlı olduğu sanayi ve ticaret odalarınca denetlenecek.
AB’den gönderilen tekstil ürünlerinde gönderici ve alıcı isimleri, malın cinsi, özelliği ve ambalaj şekli, koli adedi, marka ve numarası, malın ağırlığı, birim fiyatı, malın yüklendiği aracın ismi ve hareket tarihi, yükleme limanı veya yükleme yeri gibi bilgiler aranacak. Sanayi ve ticaret odaları malın avrupa dışı kaynaklı olduğunu tespit ederse, ürün geri gönderilebilecek, vergi tarifeleri değişebilecek.
Türkiye’ye AB ülkelerinden gelen Avrupa menşeili ürünler ile başka ülkelerden yola çıkarak Avrupa üzerinden gelen ürünler farklı muamelelere tabi.
Örneğin, Almanya’dan gelen ve Çin malı olduğu bildirilen ürün ile Alman malı ürün farklı süreçlerden geçiyor. A.TR dolaşım belgesi kapsamında Avrupa Birliği’nden (AB) gelen ve AB menşeli olarak beyan edilen eşyalar, Türkiye ve Avrupa Birliği arasında imzalanan Gümrük Birliği anlaşmasınca serbest gümrük muafiyetinden yararlanılarak getiriliyor.
Gümrük Birliği kapsamındaki bir ülkeden gelen ancak, A.TR dolaşım belgesi bulunmayan bir eşyaya üçüncü ülkelere uygulanan vergi oranları uygulanıyor.
Uzakdoğu ülkeleri ve özellikle Çin’den çok ucuza temin edilen ancak, anti-damping vergisi ile ilave gümrük vergisine tâbi olan ürünler, Polonya, Bulgaristan, Romanya, İspanya, gibi AB ülkelerinden Türkiye’ye ithal edilmiş gibi gösteriliyor.
A.TR düzenleyen ülkeler, Almanya, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, İsveç, İtalya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Türkiye, Yunanistan şeklinde sıralanıyor.
