Ankara
Güney Asya ülkesi Bangladeş'in mevcut Başbakanı Şeyh Hasina Vecid, anayasada belirtildiği üzere seçimin, hükümetin gözetiminde yapılması gerektiğini ifade ediyor.
Genel seçimlerin, mevcut hükümet denetiminde gerçekleşmesine karşı çıkan ana muhalefetteki BNP'nin öncülüğünde 28 Ekim 2023'te başlayan gösterilere Bangladeş Cemaat-i İslami Partisi ve diğer muhalefet partilerinin de katılmasıyla ülke genelinde birçok protesto düzenlendi.
BNP, seçimlerden önce Başbakan Hasina'nın hükümeti yerine geçici ve "tarafsız" bir hükümetin kurulmasını talep etti.
Hükümetin bu talebi reddetmesiyle BNP, seçimleri boykot etmeye devam edeceğini duyurdu. Ülkede, seçimlerde "güvenliğin sağlanması ve huzurun korunması" için güvenlik güçlerini görevlendirildi.
BNP üyeleri, partiyi destekleyen 24 bin kişinin gözaltına alındığını, milyonlarca kişiye dava açıldığını öne sürdü. Ülkenin Adalet Bakanı Enesül Hak ise bu sayının doğru olmadığını savundu.
Ekim ayının sonunda başlayan gerginlik nedeniyle muhalefeti destekleyen 20'den fazla kişinin öldürüldüğü kaydedildi.
Başbakan Hasina'dan seçim mesajı
Yaklaşık 170 milyon nüfusa sahip Bangladeş, Pakistan'dan ayrılması ve bağımsızlığını kazanmasından bu yana düzenlenen 12'nci genel seçimleri için yarın sandık başına gitmeye hazırlanırken Başbakan Hasina, seçim kampanyaları kapsamında konuşma yaptı.
Konuşmasında "Oyunuzu istediğiniz gibi kullanın lütfen. Ancak herhangi bir rahatsızlık olmasını istemiyorum. İstenmeyen olaylar olmamasını diliyorum, herkes üst düzeyde sabır göstermeli." ifadelerini kullanan Hasina, seçimlerde "huzurun korunması" gerektiğini vurguladı.
Hasina ulusa seslendiği konuşmasında, "Demokrasiye ve hukukun üstünlüğüne inanan siyasi partiler ve kurumlar, anayasal süreci sekteye uğratacak hiçbir düşünceyi teşvik etmemelidir." dedi.
Başbakan Hasina, seçimlerin "özgür, adil ve tarafsız" olmasını umduğunu ifade etti.
Halkı sandığa davet eden Hasina, "Bu süreçte bir hata yaptıysam affınızı diliyorum. Eğer tekrar hükümet kurabilirsem hatalarımızı düzeltme şansım olacak. 7 Ocak seçimlerinde oy vererek bana, size hizmet etme fırsatı verin." ifadelerini kullandı.
Bangladeş'te 1996'da ilk kez başbakanlık koltuğuna oturan Hasina, 2009'da ikinci kez iktidara gelmesinin ardından 2014 ve 2018 seçimlerinde iktidarını korudu.
Hasina, ülkesinin içinde bulunduğu "siyasi kargaşa" ve "ekonomik zorluklara" karşın 5. kez başbakanlık koltuğuna oturmayı hedefliyor.
BNP, 48 saatlik greve gidileceğini ilan etti
Ana muhalefetteki BNP, seçimin yapılacağı yarın da dahil, 48 saatlik greve gidileceğini ilan etti.
BNP Genel Sekreteri Ruhul Kabir Rizvi, çevrim içi düzenlediği basın toplantısında, muhalefetin söz konusu seçimleri boykot ettiğini anımsatarak halka, genel greve katılma çağrısında bulundu.
Rizvi, "48 saatlik genel grev, cumartesi günü sabah 6'dan, pazartesi günü sabah 6'ya kadar sürecek." dedi.
Öte yandan Rizvi liderliğindeki 100'den fazla muhalefet lideri ve aktivist, başkent Dakka'da yürüyüş düzenledi.
Rizvi, burada yaptığı konuşmada, "Halk, bu yasa dışı seçimi kabul etmeyecek. Halk, yağmacıların bu seçimini kabul etmeyecek." diye konuştu.
Cumhurbaşkanı'ndan "oy verelim" çağrısı
Bangladeş Cumhurbaşkanı Muhammed Şahabuddin ve eşi Rebeka Sultana, başkent Dakka'da, yarınki seçimler için oyunu erken kullandı.
Oy kullandıktan sonra gazetecilere konuşan Şahabuddin, "Oy verelim ve başkalarını oy vermeye teşvik edelim." dedi.
Şahabuddin, "Oy vermek, halkın demokratik hakkıdır. Vatandaşlar olarak oy vermek bizim görevimiz. İnsanlar, demokratik hükümlerini oylarını vererek bildirir." diye konuştu.
Cumhurbaşkanı, ülkedeki gergin atmosferin gölgesinde, seçimlerin "barışçıl" bir ortamda herkesin katılımıyla gerçekleşmesini temenni etti.
Japon heyet, seçimi gözlemleyecek
Japonya Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, ülkenin eski Dakka Büyükelçisi Watanabe Masato'nun liderliğinde bir heyetin, seçimleri gözlemleyeceği bildirildi.
Dışişleri Bakanlığından ve Japonya'nın Dakka Büyükelçiliğinden yetkililerin bulunduğu heyette, uzmanlar da yer alıyor.
Heyetin, seçimlerin "adil uygulanmasına" destek sağlamak amacıyla seçimi gözlemleyeceği, diğer ülkelerden gözlem heyetleri ve Bangladeş Seçim Komisyonu ile de görüşlerini paylaşacağı kaydedildi.
Hükümet karşıtı protestolar
Bangladeş'te polisin 28 Ekim 2023'te yapılan seçimin boykot edildiği gösteriye müdahalesinde bir polis ölmüş, çok sayıda ana muhalefet destekçisi ve kolluk kuvveti yaralanmıştı.
Gösterilerden bir gün sonra ana muhalefetteki BNP Genel Sekreteri Mirza Fahrul İslam Alamgir, gözaltına alındıktan sonra tutuklanmıştı.
BNP, Alamgir'in tutuklanmasının ardından ülke genelinde 3 günlük "genel grev" çağrısında bulunmuş, 31 Ekim'de de "hükümetin baskılarını protesto etmek" için büyük şehirlerde 3 günlük ulaşım ablukası başlatmıştı. Ablukaya Bangladeş Cemaat-i İslami Partisi ve diğer muhalefet partileri de katılmıştı.
Eski Başbakan Halide Ziya'nın liderliğindeki BNP, Başbakan Şeyh Hasina'nın istifasını ve genel seçim yapılana kadar geçici ve bağımsız bir hükümetin yönetimi devralmasını talep etmişti.
Hasina da tekrar başbakan olmayı umarak Anayasa'da belirtildiği üzere seçimin, hükümetin gözetiminde yapılması gerektiğini ifade etmişti.
BNP ve müttefikleri, Başbakan Hasina'yı 2018 seçimlerinde hile yapmakla suçluyor ve gelecek seçimleri kimin denetleyeceğine dair protestoları sürdürüyor.
ABD, Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler de tarafları şiddetten kaçınılması ve güvenilir bir seçim yapılmasına yönelik çalışmaya teşvik ediyor.
Bangladeş'in "demir leydisi"
Bangladeş'in kurucu Cumhurbaşkanı Şeyh Bangabandhu Mujibur Rahman'ın kızı olan Başbakan Hasina, Bangladeş'in "demir leydisi" olarak nitelendiriliyor.
1971'de Bangladeş'e bağımsızlığını kazandıran "Büyük Kurtuluş Savaşı" dahil olmak üzere Bangladeş halkının önemli hareketlerini yönetmiş olan Rahman, ülkenin uluslararası arenada yer bulmasını sağlamıştı.
Rahman, 15 Ağustos 1975'teki bir askeri darbeyle devrilmiş ve iki kızı dışında tüm ailesiyle öldürülmüştü.
Rahman'ın kızlarından mevcut Başbakan Hasina ve kardeşi Şeyh Rehana, bu olaylar sırasında Almanya'da bulunuyordu.
