Büyüme ve gelişmenin izlenmesi, belirli hastalıklar açısından kapsamlı bir değerlendirme yapılması ve aşı uygulamaları çocukların kaliteli bir yaşam sürmesini sağlıyor. Memorial Ankara Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Sami Akbuğa, bebeklere 1 yaşına kadar yaptırılması gereken testler hakkında bilgi verdi.
Topuktan alınan bir miktar kanla hastalıkların erken teşhisi mümkün
Bebeklere ilk 1 yaş içerisinde yapılan değerlendirmeler arasında tarama testleri yer almaktadır. Rutin laboratuvar testlerinin ilki; doğumun ardından bebek yeterli olarak beslendikten sonra yapılan topuk testleridir. Bebekler anne karnında metabolik ihtiyaçlarını plasenta yoluyla sağlar. Doğumun gerçekleşmesiyle birlikte ise bebek kendi metabolizmasıyla baş başa kalır. Bu dönemde görülen metabolik hastalıklar; bazı enzim veya hormonların yetersizliği sonucunda ortaya çıkan başka maddelerin vücutta birikerek başta beyin olmak üzere pek çok organa hasar vermesiyle oluşmaktadır. Topuk kanı ile pek çok metabolik hastalık konusunda tarama yapılabilir. Topuk testinde çalışılan bu hastalıklar erken tanı sayesinde bebek etkilenmeden tedavi edilebilmektedir. Yani pratik bir topuk testiyle bu hastalıkların birçoğuna klinik bulgular ortaya çıkmadan erken dönemde tanı koymak mümkün olmaktadır.
İşitme testi vakit kaybetmeden yaptırılmalı
Bebeklerde görülebilen işitme kayıplarının erken tanısı doğumdan 48 saat geçtikten sonra yapılabilen işitme testi ile mümkün olmaktadır. İşitme kaybı her 1000 bebekten 3’ünde görülebildiği için “Yenidoğan İşitme Taraması Programı” dahilinde her bebeğe işitme taraması yapılmaktadır. Bebeğin işlem sırasında kolay uyuyabilmesi ve teste uyum sağlaması için çok fazla zaman kaybedilmeden yapılmasında yarar vardır.
İdrar ve kan tahlilleri de ihmal edilmemeli
Bebekler 6 aylık olduklarında ise belirti vermeden gelişmiş olabilecek idrar yolu enfeksiyonları ve dolaylı olarak böbrek süzme fonksiyonlarının değerlendirilebilmesi için idrar tahlili ve idrar kültürü testi yapılması tercih edilmektedir. Bebeklerde özellikle 1 yaşına kadar olan süt çocukluğu döneminde büyüme ve gelişmenin hızlı olması nedeniyle demir gereksinimi artmaktadır. Besin maddelerinin yeterli demir içermemesi yüzünden bu dönem, demir eksikliği ve demir eksikliği anemisinin en sık görüldüğü yaş grubudur. Demir eksikliği, küçük çocuklarda düşük bilişsel test skorları, zayıflamış okul başarısı, kısalmış dikkat aralığı, gerilemiş kas fonksiyonu ve fiziksel aktiviteye neden olabilirken, daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde zayıflamış zihinsel becerilerle ilişkilidir. Demir eksikliğinin tespiti için kan testleri yapılmaktadır. Bu testlerin hekimin bebeğin gelişim seyrine göre uygun gördüğü bir dönemde, çoğunlukla da bebek 9 aylık ya da 1 yaşındayken yapılması tercih edilmektedir.
Rutin şekilde yapılan bu testler dışında ilk 1 yaşta bebeğin büyüme ve gelişmesine ve muayene sonuçlarına göre ihtiyaç duyarsa ek testler istenebilmektedir.
