Aralık 2019'da Çin'in Hubei eyaletine bağlı Vuhan kentinde ortaya çıkan yeni tip koronavirüs salgını (Kovid-19) nedeniyle dünya genelinde 836 binin üzerinde insan hayatını kaybetti, 24 milyonu aşkın insan ise ölümcül salgına yakalandı. Koronavirüs salgınına karşı aşı ve ilaç geliştirme çalışmaları devam ederken, salgınla ilgili yeni bir araştırma daha yapıldı. Araştırmanın sonucunda uzmanlar, fark etmeden Kovid-19 geçirmiş olabileceğinizi gösteren 7 işareti sıraladı.
"KALABALIK BÖLGELERDE DAHA ERKEN YAYILDI"
"Özellikle de bulaşıcı hastalık uzmanlarının hastalığa neden yeni tip koronavirüsün (SARS-CoV-2) şehirler tecrit altına alınıp, sosyal mesafe önlemleri hayata geçmeden yayılmaya başladığını söylediği göz önünde bulundurulursa bu ihtimal daha güçleniyor.ABD'deki Vanderbilt Üniversitesi Tıp Okulu'ndan bulaşıcı hastalıklar uzmanı ve tıp doktoru Profesör William Schaffner "Haftalar geçtikçe virüsün ABD'de özellikle de daha kalabalık bölgelerde düşündüğümüzden daha erkenden yayıldığı netleşti" ifadelerini kullandı.
Johns Hopkins Sağlık Güvenliği Merkezi'nden bulaşıcı hastalıklar uzmanı Amesh A. Adalja da "Koronavirüs kapan birçok kişi komplikasyonsuz bir enfeksiyona sahipti ve bu nezle ya da gripten ayırt edilemiyordu" dedi.
Ayrıca ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'ne (CDC) göre koronavirüs bulaşma vakalarının yüzde 40'a kadarında hastalar asemptomatik vakalardan oluşuyor bu kişiler yani hastalık belirtisi göstermiyorlar. Maalesef geçen kış geçirdiğiniz hastalığın Kovid-19 olup olmadığı veya herhangi bir zamanda asemptomatik bir vaka geçirip geçirmediğiniz tam kesinlikte belirlenemiyor. Ancak uzmanlar fark etmeden Kovid-19 geçirmiş olabileceğinizi gösteren 7 işareti sıraladı:
1- 2020 BAŞINDA KÖTÜ BİR SOĞUK ALGINLIĞI GEÇİRDİYSENİZ
Pandeminin başında birçok kişi Kovid-19'un ABD'de şubat sonu ya da mart ayına kadar yayılmaya başlamadığını düşünüyordu. Ancak Teksas Üniversitesi'nde yapılan yeni bir araştırma bunun aksini ortaya koydu. Çin'in Vuhan ve ABD'nin Seattle kentindeki laboratuvarlarda, geçen kış şüpheli grip hastalarının boğazlarından alınan süprüntü örnekleri incelendi. Araştırmacılar neredeyse incelenen her iki vakadan birinin Kovid-19 vakası olduğunu keşfetti. Kovid-19'un ABD'ye büyük ihtimale yılbaşı civarı geldiğini düşünüyor. Yaşanılan belirtilere göre bu soğuk algınlığını test yapmadan Kovid-19'un hafif halinden ayırmak çok zor. Ancak genellikle soğuk algınlığında nefes darlığı, şiddetli baş ağrısı ya da Kovid-19'da yaşanan mide ve bağırsak sorunları yaşanmıyor.
2- TAT VE KOKU KAYBI YAŞADIYSANIZ
Tat ve koku kaybı Kovid-19'un en ayırt edici belirtilerinden biri. Bu belirti herkes de görülmezken Amerikan Kulak Burun Boğaz-Baş ve Boyun Cerrahisi Akademisinin yaptığı bir çalışmanın ön bulgularına göre koku kaybı yaşayan Kovid-19 hastalarının yüzde 27'si 7 ila 10 gün sonra iyileşme kaydediyor.
Grip, nezle, sinüs enfeksiyonu ve mevsimsel alerjiler de bu duyu organlarının geçici olarak kaybına yol açsa da uzmanlar bu belirtilerin Kovid-19'u geçiren kişilerde iyileştikten bir ay sonraya kadar sürebileceğini ifade ediyor.
3- SEBEBİ BELİRSİZ SAÇ KAYBINDAN MÜZDARİPSENİZ
Üzerinde çok fazla araştırma yapılmasa saç kaybı Kovid-19'u geçiren çok sayıda kişi tarafından aylar sonra bile rapor edildi. Doktor Adalja bunun "telogen effluvium" adı verilen aşırı saç dökülmesi olduğunu belirterek bunun hamilelik, aşırı stres, kilo kaybı ya da Kovid-19 dışındaki hastalıklardan kaynaklanabileceğini söyledi. Eğer saç kaybı yaşıyorsanız bu farkına varmadığınız bir Kovid-19 bulaşmasının yanı sıra aşırı stres birikimi veya altta yatan başka bir hastalıktan da kaynaklanabilir.
4 - BAZEN NEFES DARLIĞI ÇEKİYORSANIZ
Amerikan Tıp Topluluğunun hakemli dergisi JAMA'da yayımlanan araştırmaya göre Kovid-19'lu kişiler iyileştikten sonra da nefes darlığının da aralarında olduğu virüs kaynaklı etkilerden mustarip. Bunun şu anda neden olduğu ya da ne kadar sürdüğü kesinleşmiş değil ancak büyük ihtimalle uzun süre akciğerlerde yaşanan iltihaplanmadan kaynaklanıyor. Doktor Schaffner "Bu Kovid-19 tanısı konulan kişilerde bilinen bir geçmeyen etki. Buna sahipseniz daha önce deneyimlediğiniz hastalığın aslında Kovid-19 olma olasılığı var" dedi.
5- GEÇMEYEN ÖKSÜRÜĞÜNÜZ VARSA
JAMA'nın çalışmasına katılan kişilerdeki geçmeyen belirtilerden biri de öksürük. Genellikle kuru olan bu öksürük balgam olmamasına rağmen sebepsizce görülüyor.CDC'nin verilerine göre Kovid-19 geçirenlerin yüzde 43'ü yapılan testte pozitif oldukları anlaşıldıktan 14 ila 21 gün sonra bile öksürükten mustarip.
6- ÇOK YORGUN HİSSEDİYORSANIZ
JAMA'nın çalışmasına göre Kovid-19'lu kişinin uzayan belirtilerinden biri de yorgunluk hissi. Çalışamaya katılan hastaların yüzde 53'ü ilk virüs belirtilerini göstermelerinde yaklaşık 2 ay sonra da yorgunluk hissettiklerini söyledi. Dr. Adalja "Belirli bir süre yorgunluk hisseden hafif hastalıklar görüyoruz" dedi. Bunun neden olduğu henüz tamamen belirlenemese de kişinin virüse karşı bağışıklık yanıtından ya da virüsün vücuttaki bir etkisi olabilir. Ancak yorgunluğun yaygın bir belirti olduğu ve yetersi uyku gibi farklı sağlık sorunlarından da kaynaklanabileceği akıldan çıkartılmamalı.
7- HİÇ GEÇMEYECEK GİBİ HİSSETTİĞİNİZ ALIŞILMADIK BELİRTİLER GÖSTERİYORSANIZ
Uzmanlar Kovid-19'un yeni bir virüs olması nedeniyle her an virüsle ilgili yeni bir şey öğrendiklerini vurguluyor. Virüsün kalıcı etkileri hakkında çalışmalar hala yapılıyor bu nedenle de bazı belirtileri gösteriyor olmanız bunun Kovid-19 kaynaklı olduğuna anlamına gelmiyor.
Ancak JAMA Kaardiyoloji'de yayımlanan bir araştırmada bahsetmek bu noktada önemli. Araştırmaya katılan 100 eski Kovid-19 hastasının yüzde 78'inin çekilen emarlarında önceden var olan sağlık durumlarından bağımsız kalple ilgili anormal bulgularına rastlandı. Araştırmacılar bunun Kovid-19'un geçirilme şiddetine bağlı olmadığını da keşfetti. Dr. Schaffner kişinin beklenmedik ve geçmeyecekmiş gibi görünen sorunlardan musatrip olması halinde bunun Kovid-19'la bağı olsun olmasın bir doktora danışmasını tavsiye etti.
